Rock

Marc Ribot:

Goodbye Beautiful / Songs of Resistance 1942–2018

Anti-

Det var morgon, og aktivistane hadde samla seg i New York by – du hugsar kanskje Occupy Wall Street? Brått summa det i folkemengda. «Politiet er på veg!» «Vi treng noko å synge», var det einkvan som sa. Men kva?

Protest

Eit spreidd forsøk på Tom Pettys «I Won’t Back Down» vart prøvd. Det fungerte ikkje så godt. Midt mellom alle stod gitaristen Marc Ribot og kjende seg frustrert. «Tenk alle songane vi kunne ha samla oss om no», tenkte han. Men ingen kjende til dei.

Slik er den tidlegaste forhistoria bak ferske Goodbye Beautiful / Songs of Resistance 1942–2018, plateprosjektet Ribot tok til å arbeide med for alvor mot slutten av 2016, då Trump vart president. Avantgardisten Ribot er også internasjonalist, ein ettertrakta musikar på scener over heile verda. Store delar av tida er han på reise, og han kom til konklusjonen om at Trump ikkje er eit isolert fenomen – «if we don’t deal with what is going on, it is going to deal with us», seier han i eit presseskriv som følgjer det nye albumet.

Som mange andre kjenner eg Ribot som ein gitarist som var med på å prege særleg Tom Waits’ 1980-talsplater, og etter kvart ei rekkje sentrale utgivingar i tiåra som følgde. Det dreier seg om ein ikonoklastisk musikar som har utvida førestellinga om kva rolle lyden av ein gitar kan spele i ein song. Fleire flotte soloplater har det også vorte.

Lite visste eg likevel om Ribots politiske engasjement, for det viser seg at han har vore aktivt med både lokalt, nasjonalt og globalt, i ei rekkje spørsmål som opptek han. Og i denne samanhengen har han altså registrert at protestmusikken har spelt ei stadig mindre rolle.

Gjesteartistar

Kor god ei plate som Goodbye Beautiful / Songs of Resistance 1942–2018 enn er, kjem ho neppe til å endre på akkurat det, men ein framifrå introduksjon til ein variert, fasettert, internasjonal musikktradisjon som er fundert på sosialt samvit, har Ribot likevel makta å få til, og det med mange flotte gjestar. Det er unekteleg stort å høyre Tom Waits synge den italienske partisanballaden «Bella Ciao». Markante artistar er det elles fleire av på dette albumet, mellom dei Steve Earle og Meshell Ndegeocello.

Kva er ein musikalsk protest? tenkjer eg når eg lyttar til desse songane. For meg er Ribots gitararbeid, slik vi har høyrt det i fleire tiår – med splintrande, opprivande kraft – potensielt frigjerande i seg sjølv. Tonane han har vrengt ut, kan røske tak i eit menneske, og alt blir annleis. Slik har han alltid vore antikonform – og det lenge før han fann vegen til platestudioet med protestsongane sine.

Øyvind Vågnes

Øyvind Vågnes er forfattar og fast musikkskribent i Dag og Tid.