JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

MusikkMusikk

Fiolinistanes Faust

Evgeny Sviridov meistrar Tartinis djevelsk vrine fiolinmusikk.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
2943
20181116
2943
20181116

CD

Giuseppe Tartini:

Sonate Op. 1

Evgeny Sviridov, fiolin; David Melkonyan, cello; Stanislav Gres, cembalo. Ricercar 2018

Han var ein brubyggjar mellom Italias barokke fiolintradisjon på 1700-talet og den store romantiske virtuostradisjonen på 1800-talet, fiolinesset Giuseppe Tartini (1692–1770), som ikkje berre var kjend som komponist og utøvar, men òg forfatta viktige pedagogiske verk om felespel. At romantikarane fann hugnad i personlegdomen hans, overraskar ikkje. Dei fromme foreldra hans ville ha han i kloster, men sjølv ville han studera, noko han gjorde ved universitetet i Padova. Men i staden for å konsentrera seg om jusstudiet, nytta han brorparten av tida på fekting og fiolinspel.

Fandens feleknep

Ein Faust-aktig myte som har halde seg til vår tid, er at Tartini i ein draum skulle ha slutta ein pakt med den vonde sjølv, som lærte han eit og anna feleknep han òg i vaken tilstand kom til å nyta godt av. Den aggressive unge mannen gjekk heller ikkje av vegen for ein god duell, enten det var med kården eller felebogen. At han på eit tidspunkt gjekk i kloster for ei stund, hadde ikkje med fromleik å gjera – etter å ha forført ein ung slektning av biskopen i universitetsbyen, laut han søkja tilflukt hjå munkane.

Kor mykje av mytane som har rot i røyndom, veit eg ikkje. Men det står fast at Tartini var ein djevelsk produktiv komponist: Kring 135 solokonsertar, 200 solosonatar og 35 triosonatar har me frå fjøra hans. På dette albumet har barokkfiolinisten Evgeny Sviridov frå St. Petersburg spelt inn eit knippe av solosonatane frå det fyrste opuset hans, som kom på prent i Amsterdam i 1734 under den enkle tittelen Sonate a violino e violoncello o cimbalo. Opera prima.

Programmatisk

Det fyrste ein legg merke til når ein lyttar til albumet og blar gjennom omslagsheftet, er at fleire av sonatane har eit eige motto. Til dømes har Sonate nr. 10 i g-moll tilnamnet «Didone abbandonata» («Den forlatne Dido»), noko som får oss til å skjøna musikken «programmatisk», altså på ein måte som impliserer ei dramatisk handling bak den reine instrumentalmusikken. Dette gjeld særleg fyrstesatsen «Affettuoso»: Dei sukkande motiva og kjenslesterke utbrota i fiolinstemma gjer at me ser føre oss desperasjonen til Dido, dronninga av Karthago, etter at den trojanske helten Aeneas har svike henne.

Tartini er på mange måtar fiolinistane sin komponist. Skal dei teknisk krevjande sonatane hans låta bra, lyt utøvaren ha ein grunnsolid fiolinteknikk tilpassa dette spesielle repertoaret. Det har Sviridov, som spelar dei innfløkte ornamenta og dei mange dobbeltgrepa (fiolinakkordane) klokkereint. Når det gjeld det programmatiske, set eg spesielt pris på at han ikkje overdriv dramatikken med effektmakeri, men overlét det meste til lyttaren sin fantasi.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

CD

Giuseppe Tartini:

Sonate Op. 1

Evgeny Sviridov, fiolin; David Melkonyan, cello; Stanislav Gres, cembalo. Ricercar 2018

Han var ein brubyggjar mellom Italias barokke fiolintradisjon på 1700-talet og den store romantiske virtuostradisjonen på 1800-talet, fiolinesset Giuseppe Tartini (1692–1770), som ikkje berre var kjend som komponist og utøvar, men òg forfatta viktige pedagogiske verk om felespel. At romantikarane fann hugnad i personlegdomen hans, overraskar ikkje. Dei fromme foreldra hans ville ha han i kloster, men sjølv ville han studera, noko han gjorde ved universitetet i Padova. Men i staden for å konsentrera seg om jusstudiet, nytta han brorparten av tida på fekting og fiolinspel.

Fandens feleknep

Ein Faust-aktig myte som har halde seg til vår tid, er at Tartini i ein draum skulle ha slutta ein pakt med den vonde sjølv, som lærte han eit og anna feleknep han òg i vaken tilstand kom til å nyta godt av. Den aggressive unge mannen gjekk heller ikkje av vegen for ein god duell, enten det var med kården eller felebogen. At han på eit tidspunkt gjekk i kloster for ei stund, hadde ikkje med fromleik å gjera – etter å ha forført ein ung slektning av biskopen i universitetsbyen, laut han søkja tilflukt hjå munkane.

Kor mykje av mytane som har rot i røyndom, veit eg ikkje. Men det står fast at Tartini var ein djevelsk produktiv komponist: Kring 135 solokonsertar, 200 solosonatar og 35 triosonatar har me frå fjøra hans. På dette albumet har barokkfiolinisten Evgeny Sviridov frå St. Petersburg spelt inn eit knippe av solosonatane frå det fyrste opuset hans, som kom på prent i Amsterdam i 1734 under den enkle tittelen Sonate a violino e violoncello o cimbalo. Opera prima.

Programmatisk

Det fyrste ein legg merke til når ein lyttar til albumet og blar gjennom omslagsheftet, er at fleire av sonatane har eit eige motto. Til dømes har Sonate nr. 10 i g-moll tilnamnet «Didone abbandonata» («Den forlatne Dido»), noko som får oss til å skjøna musikken «programmatisk», altså på ein måte som impliserer ei dramatisk handling bak den reine instrumentalmusikken. Dette gjeld særleg fyrstesatsen «Affettuoso»: Dei sukkande motiva og kjenslesterke utbrota i fiolinstemma gjer at me ser føre oss desperasjonen til Dido, dronninga av Karthago, etter at den trojanske helten Aeneas har svike henne.

Tartini er på mange måtar fiolinistane sin komponist. Skal dei teknisk krevjande sonatane hans låta bra, lyt utøvaren ha ein grunnsolid fiolinteknikk tilpassa dette spesielle repertoaret. Det har Sviridov, som spelar dei innfløkte ornamenta og dei mange dobbeltgrepa (fiolinakkordane) klokkereint. Når det gjeld det programmatiske, set eg spesielt pris på at han ikkje overdriv dramatikken med effektmakeri, men overlét det meste til lyttaren sin fantasi.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Etter valet i 2016 blei det vanleg å seie at Trump vann fordi folk hadde oversett kjenslene til den kvite arbeiderklassa. Er biletet eit anna i denne omgangen?

Etter valet i 2016 blei det vanleg å seie at Trump vann fordi folk hadde oversett kjenslene til den kvite arbeiderklassa. Er biletet eit anna i denne omgangen?

Foto: Dustin Chambers / Reuters / NTB

UtanriksSamfunn

Overkorrigeringa

NEW YORK: Mark Lilla fekk enorm merksemd for sin diagnose av presidentvalet i USA i 2016. Eg oppsøker han for å få oppdaterte psykologiseringar av den amerikanske folkesjela anno 2024.

Ida Lødemel Tvedt
Etter valet i 2016 blei det vanleg å seie at Trump vann fordi folk hadde oversett kjenslene til den kvite arbeiderklassa. Er biletet eit anna i denne omgangen?

Etter valet i 2016 blei det vanleg å seie at Trump vann fordi folk hadde oversett kjenslene til den kvite arbeiderklassa. Er biletet eit anna i denne omgangen?

Foto: Dustin Chambers / Reuters / NTB

UtanriksSamfunn

Overkorrigeringa

NEW YORK: Mark Lilla fekk enorm merksemd for sin diagnose av presidentvalet i USA i 2016. Eg oppsøker han for å få oppdaterte psykologiseringar av den amerikanske folkesjela anno 2024.

Ida Lødemel Tvedt
Med jamne mellomrom legg Riksrevisjonen, her representert ved riksrevisor Karl Eirik Schjøtt-Pedersen, fram undersøkingar med nokså hard kritikk av korleis vedteken politikk vert gjennomført av forvaltinga.

Med jamne mellomrom legg Riksrevisjonen, her representert ved riksrevisor Karl Eirik Schjøtt-Pedersen, fram undersøkingar med nokså hard kritikk av korleis vedteken politikk vert gjennomført av forvaltinga.

Foto: Ole Berg-Rusten / NTB

Samfunn
Eva Aalberg Undheim

Eit spørsmål om kontroll

I rapport etter rapport kritiserer Riksrevisjonen statlege institusjonar for feil og manglar. Men kva kjem det eigentleg ut av kritikken?

Odd Nordstoga slo gjennom som soloartist i 2004. No har han skrive sjølvbiografi.

Odd Nordstoga slo gjennom som soloartist i 2004. No har han skrive sjølvbiografi.

Foto: Samlaget

BokMeldingar
ArildBye

Ein av oss

Odd Nordstoga skriv tankefullt om livet, ut frå rolla som folkekjær artist.

Stian Jenssen (t.v.) var alt på plass i Nato då Jens Stoltenberg tok til i jobben som generalsekretær i 2014. Dei neste ti åra skulle dei arbeide tett i lag. Her er dei fotograferte i Kongressen i Washington i januar i år.

Stian Jenssen (t.v.) var alt på plass i Nato då Jens Stoltenberg tok til i jobben som generalsekretær i 2014. Dei neste ti åra skulle dei arbeide tett i lag. Her er dei fotograferte i Kongressen i Washington i januar i år.

Foto: Mandel Ngan / AFP / NTB

IntervjuSamfunn
Christiane Jordheim Larsen

Nato-toppen som sa det han tenkte

Stian Jenssen fekk kritikk då han som stabssjef i Nato skisserte ei fredsløysing der Ukraina gjev opp territorium i byte mot Nato-medlemskap. – På eit tidspunkt må ein ta innover seg situasjonen på bakken, seier han.

Feature

Greske byggjeklossar

Eg dreg til Kreta og lærer om skilnaden på tyske og britiske turistar.

May Linn Clement
Feature

Greske byggjeklossar

Eg dreg til Kreta og lærer om skilnaden på tyske og britiske turistar.

May Linn Clement

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis