Ambient

Brian Eno:

Apollo:
Atmospheres and Sound­tracks

Capitol

Det har vore ein sommar i månens teikn. Ikkje berre fordi det kvite skinet lyser opp mang ei varm, mørk natt, akkurat når morgonen ikkje treng å komme i gong for tidleg. Eg tenkjer sjølvsagt på jubileet som i midten av juli skein frå alle skjermflatene som i 2019 gir skiva på kvelven alvorleg konkurranse om merksemda når sommarkvelden går mot natt.

Apollo

At det har gått eit halvt hundreår sidan Apollo 11-reisa, er eit godt høve til å sjå både bakover og framover, ikkje minst på menneskets plass i det store biletet, endåtil på ein planetarisk skala. Vi har rota det til på vår eigen planet, og jammen om vi ikkje har rukke og leggje frå oss litt skrot på månen også.

Eg er av sorten som endå kan verte slegen av djup undring og ikkje lite fascinasjon når eg kikkar opp i mørkret ei sommarnatt, og kjem på at menneske faktisk har reist til den kvite skiva der ute. Få ting konfronterer oss meir effektivt med ytterpunkta i vår eigen eksistens enn blikket tilbake mot jordkloden, slik det har vorte fanga i ikoniske fotografi.

Og om dette blikket har sitt lydspor, er det musikken Brian Eno laga, saman med broren Roger og Daniel Lanois, på plata Apollo: Atmospheres and Soundtracks (1983), til ein dokumentarfilm som samla 35 mm-opptak frå måneferdene. I høve jubileet i sommar kom ei nyoppussa utgåve ut, med heile 11 ferske komposisjonar i tillegg til dei 12 som var å finne på originalalbumet.

Lyden av fantasi

Eg høyrer til mellom dei som held både Eno og Lanois høgt, og ikkje minst samarbeidet dei i mellom, der noko eige, eit uttrykk ingen av dei heilt klarar å skape utan kvarandre, oppstår. Sjølv om det nye materialet ikkje vil feste seg i deira felles kanon på same måte som musikken frå tidleg på 1980-talet gjorde, så er det rett fint, og eit godt tilskot for gamle og nye lyttarar.

Apollo: Atmospheres and Soundtracks er lyden av våre eigne fantasiar og førestillingar om rommet, av glidande, menneskeskapte lekamar i overskridande, grenselaus, men likevel presist kalkulert rørsle, av det som funklar mot det endelause mørkret, der vår eigen eksistens tyder lite eller endå mindre, når alt kjem til alt. Det kjennest som musikk for vår tid.

Øyvind Vågnes

Øyvind Vågnes er forfattar og fast musikkskribent i Dag og Tid.