Rock

Lambchop:

Trip

City Slang / Playground

Rock

Grandaddy:

The Sophtware Slump… on a wooden piano

City Dangerbird

«Should never have left the crystal lake», syng Jason Lytle (f. 1969) i «The Crystal Lake», ein song der vår mann har gjort minst eit par dårlege val og no finn seg sjølv på feil plass, til feil tid, på ein stad der «trees are fake and dogs are dead with broken hearts, collapsing by the coffee carts».

Somme vil kjenne «The Crystal Lake» frå Grandaddy-plata The Sophtware Slump (2000), som Lytle i 2020 framfører på nytt, i sin heilskap, åleine ved eit gammalt piano. Innspelinga inngår i ein jubileumsboks som kjem på nyåret, men er tilgjengeleg digitalt om nokre dagar.

Framandgjering

Det høyrest annleis ut enn det gjorde for to tiår sidan, då Grandaddy med ein eigen americana som var dusja i synthar, teikna eit bilete av samfunnskollaps, med nasjonalparkar forsøpla av øydelagde mikrobølgjeomnar og kjøleskåp som husa froskar og ugler. «Stream banks are lined with vacuum bags», song Lytle, og når han syng desse songane igjen i dag, åleine ved pianoet, er det som om han sit der i parken, i ei slags realisert utgåve av det dystopiske universet på The Sophtware Slump, som også baud på det triste, men ugløymelege møtet med roboten Jed, som drakk seg sjølv til døde.

Utarming av naturressursar og menneske som er framandgjorde av ny teknologi, er eit nøkkeltema på plata. Meir enn éin gong har Lytle snakka om at om ein ribbar «The Crystal Lake» for alt, og skjelettet er att, finn ein ei urtypisk forteljing om einsemd, framandgjering og anger som er klassisk i countrymusikken. I 2020-utgåve er songen også ei påminning om dette.

Grandaddy var rundt tusenårsskiftet eit sentralt namn i framveksten av subsjangeren alt-country (alternative country), eit omgrep som skulle sirkle inn ei rekkje artistar som gjorde bruk av countryelement i musikken sin, men på rufsete, skeive måtar som stod i kontrast til det polerte countryhitmaskineriet. For ein framifrå introduksjon sjå Amanda Petrusichs bok It Still Moves (nemnd i «Arkivet» nedanfor).

Resirkulering

I ein slik samanheng stod også Nashville-bandet Lambchop sentralt, ikkje minst med meisterverket Nixon (også 2000). Kurt Wagner (f. 1959), som i likskap med Lytle utgjer bandet sitt like så mykje som frontar det, har klaga fleire gonger over at ei sjangernemning som alt-country fort endar opp med å verte kreativt avgrensande. Omgrepet vert hengande ved artistar, sjølv når dei prøver å gjere noko nytt og ganske anna, slik tilfellet har vore med Lambchops to siste plater.

Med ferske Trip har Wagner droppa autotuneteknologien han brukte på dei to førre albuma, og høyrest ut som sitt gamle, rustne sjølv, utan falsetten frå Nixon. Slik sett er Trip, som rommar seks coverversjonar som spenner frå Wilco til Stevie Wonder, meir alt-country enn det ein har vorte vand med frå den kanten i seinare år. Trip er triveleg selskap, men mindre eventyrleg enn til dømes FLOTUS (2016) og Lytles nye versjonar av året.

Både Trip og The Sophtware Slump… on a wooden piano er utfall av pandemien. Lytle skulle spele inn i studio, men enda opp med å gjere det heime. Lambchop skulle på turné, men det gjekk jo ikkje, så Wagner inviterte bandmedlemmar til å velje kvar sin song som dei så tolka i studio. Ein kan kanskje tenkje at både Lytle og Wagner har gått tom for nye songar, men det kjennest ikkje slik når ein lyttar til dei nye platene. Snarare er det noko medvite retrospektivt over dei. Dei er uttrykk for ein slags gjenbruksestetikk: Kvifor kaste gamle songar om du kan få til noko nytt ved å resirkulere dei?

Øyvind Vågnes

Øyvind Vågnes er forfattar og fast musikkskribent i Dag og Tid.