JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Musikk

Klangbilete

Gisle Kverndokk søkjer etter den gode melodien i songane sine.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Mezzosopranen Marianne Beate Kielland syng 22 songar av Gisle Kverndokk.

Mezzosopranen Marianne Beate Kielland syng 22 songar av Gisle Kverndokk.

Foto: Lena Lahti

Mezzosopranen Marianne Beate Kielland syng 22 songar av Gisle Kverndokk.

Mezzosopranen Marianne Beate Kielland syng 22 songar av Gisle Kverndokk.

Foto: Lena Lahti

2903
20210430
2903
20210430

CD

Gisle Kverndokk:

Så kort ein sommar menneska har

Marianne Beate Kielland, mezzosopran; Nils Anders Mortensen, klaver.
LAWO 2021

Kva er det som gjer ein melodi god? Dette spør komponisten Gisle Kverndokk (fødd 1967) seg i omslagsessayet til albumet Så kort ein sommar menneska har. Her får me 22 songar med klaverakkompagnement, mange av dei henta frå opera-, musikal- og teaterframsyningane hans.

Den sterkaste songsyklusen er Ruth Maier in Memoriam, som blei til ved Det Norske Teatret. Han byggjer på dagbøkene til den unge jødiske kvinna Ruth Maier, som flykta frå Wien til Noreg i 1939. Her trefte ho – og forelska seg i – diktaren Gunvor Hofmo. Men livet og kjærleiken blei kort. 1. desember 1942 myrda nazistane henne i Auschwitz, 22 år gamal.

Teksten til Ruth-songen «Tingene kommer meg nærmere nå» er gripande i ærlegdomen og kjensleintensiteten sin. Men det kabaretaktige klaverakkompagnementet til Kverndokk tykkjer eg får eit mest ironisk preg. Tonesetjinga fungerte nok betre som kammermusikal på teaterscena enn som kunstsong på albumet.

Tekstnære melodiar

Attende til spørsmålet om kva som gjer ein melodi god. Eit eintydig svar er vanskeleg, det er jo så sjanger- og stilavhengig. Ein god melodi må både innfri forventningane våre og overraska oss gjennom brot på dei same. Om melodien skal syngjast på tekst, bør han jo høva til innhaldet i teksten, til det som blir fortalt.

Uansett: Etter å ha lytta til mezzosopranen Marianne Beate Kielland og pianisten Nils Anders Mortensens framføring på plata skjønar me at naturlege og tekstnære melodiar kjem lett for Kverndokk. I tillegg likar han noko særleg barokkomponistane var gode på, nemleg å skildra ting som førekjem i teksten gjennom akkompagnementet.

Detaljrikdom

Dette merkar me alt i tittelsongen «Så kort ein sommar menneska har» med tekst av telemarkspoeten Liv Holtskog (1934–2014), der sommaren er nytta som bilete på det endelege ved menneskelivet. Holtskog skildrar den frodig-livfulle naturen gjennom sitt poetiske makroobjektiv, der alle underlege detaljar blir synlege. Dette kveikjer openbert Kverndokk: Fulle dropar som dryp frå stilk og strå og «heng som blanke speglar og skin», blir omforma til skimrande klangar øvst i klaverregisteret, og der det er tale om mylder av stemorsblom som står «med opprekte hovud som ein kyrkjelyd i gamaltid», får me klokkeklang i akkompagnementet.

Effektar som dette kan gjera musikken overtydeleg. Slik sett balanserer Kverndokk i denne songen på ein knivsegg. Men det bikkar ikkje over: Nok rom blir verande for førestillingskrafta vår til å boltra seg i. Dette kan me òg takka tolkinga til Kielland og Mortensen for, som vekslar klokt mellom det atterhaldne og det kjensle­sterke i uttrykket.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

CD

Gisle Kverndokk:

Så kort ein sommar menneska har

Marianne Beate Kielland, mezzosopran; Nils Anders Mortensen, klaver.
LAWO 2021

Kva er det som gjer ein melodi god? Dette spør komponisten Gisle Kverndokk (fødd 1967) seg i omslagsessayet til albumet Så kort ein sommar menneska har. Her får me 22 songar med klaverakkompagnement, mange av dei henta frå opera-, musikal- og teaterframsyningane hans.

Den sterkaste songsyklusen er Ruth Maier in Memoriam, som blei til ved Det Norske Teatret. Han byggjer på dagbøkene til den unge jødiske kvinna Ruth Maier, som flykta frå Wien til Noreg i 1939. Her trefte ho – og forelska seg i – diktaren Gunvor Hofmo. Men livet og kjærleiken blei kort. 1. desember 1942 myrda nazistane henne i Auschwitz, 22 år gamal.

Teksten til Ruth-songen «Tingene kommer meg nærmere nå» er gripande i ærlegdomen og kjensleintensiteten sin. Men det kabaretaktige klaverakkompagnementet til Kverndokk tykkjer eg får eit mest ironisk preg. Tonesetjinga fungerte nok betre som kammermusikal på teaterscena enn som kunstsong på albumet.

Tekstnære melodiar

Attende til spørsmålet om kva som gjer ein melodi god. Eit eintydig svar er vanskeleg, det er jo så sjanger- og stilavhengig. Ein god melodi må både innfri forventningane våre og overraska oss gjennom brot på dei same. Om melodien skal syngjast på tekst, bør han jo høva til innhaldet i teksten, til det som blir fortalt.

Uansett: Etter å ha lytta til mezzosopranen Marianne Beate Kielland og pianisten Nils Anders Mortensens framføring på plata skjønar me at naturlege og tekstnære melodiar kjem lett for Kverndokk. I tillegg likar han noko særleg barokkomponistane var gode på, nemleg å skildra ting som førekjem i teksten gjennom akkompagnementet.

Detaljrikdom

Dette merkar me alt i tittelsongen «Så kort ein sommar menneska har» med tekst av telemarkspoeten Liv Holtskog (1934–2014), der sommaren er nytta som bilete på det endelege ved menneskelivet. Holtskog skildrar den frodig-livfulle naturen gjennom sitt poetiske makroobjektiv, der alle underlege detaljar blir synlege. Dette kveikjer openbert Kverndokk: Fulle dropar som dryp frå stilk og strå og «heng som blanke speglar og skin», blir omforma til skimrande klangar øvst i klaverregisteret, og der det er tale om mylder av stemorsblom som står «med opprekte hovud som ein kyrkjelyd i gamaltid», får me klokkeklang i akkompagnementet.

Effektar som dette kan gjera musikken overtydeleg. Slik sett balanserer Kverndokk i denne songen på ein knivsegg. Men det bikkar ikkje over: Nok rom blir verande for førestillingskrafta vår til å boltra seg i. Dette kan me òg takka tolkinga til Kielland og Mortensen for, som vekslar klokt mellom det atterhaldne og det kjensle­sterke i uttrykket.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Maskinist Ivar Tjøstheim med den flunkande nye bygdekinobilen og Sandvesanden på Skudenes i bakgrunnen.

Maskinist Ivar Tjøstheim med den flunkande nye bygdekinobilen og Sandvesanden på Skudenes i bakgrunnen.

Foto Brit Aksnes

Feature

Bygde-Cinema Paradiso

STRANDEBARM: Det rører meg djupt at Bygdekinoen framleis eksisterer.

Brit Aksnes
Maskinist Ivar Tjøstheim med den flunkande nye bygdekinobilen og Sandvesanden på Skudenes i bakgrunnen.

Maskinist Ivar Tjøstheim med den flunkande nye bygdekinobilen og Sandvesanden på Skudenes i bakgrunnen.

Foto Brit Aksnes

Feature

Bygde-Cinema Paradiso

STRANDEBARM: Det rører meg djupt at Bygdekinoen framleis eksisterer.

Brit Aksnes
Ole Paus døydde før sjølvbiografien var ferdigskriven.

Ole Paus døydde før sjølvbiografien var ferdigskriven.

Foto: Nina Djæff

BokMeldingar
Ronny Spaans

Eit sandkorn i maskineriet

Ole Paus skriv mest om slektsbakgrunn og mindre om artistkarrieren i sjølvbiografien sin, men det forklarar likevel mennesket Ole Paus.

Eit hus i Ål kommune vart teke av jordskred under ekstremvêret "Hans" i august i fjor.

Eit hus i Ål kommune vart teke av jordskred under ekstremvêret "Hans" i august i fjor.

Foto: Frederik Ringnes / NTB

Samfunn
Per Anders Todal

Husforsikring i hardt vêr

Kan klimaendringane føre til at også norske heimar blir umoglege å forsikre?

Folkerørsla for lokalsjukehusa demonstrerer mot helseføretakmodellen utanfor Stortinget i 2017.

Folkerørsla for lokalsjukehusa demonstrerer mot helseføretakmodellen utanfor Stortinget i 2017.

Foto: Håkon Mosvold Larsen / NTB

Ordskifte
PerVaglum

Vestre må avslutte konflikter og beklage

«Svært mange av de 300.000 som jobber i Helse-
vesenet, merker daglig følgene av Helseforetaks-
modellen som nå videreføres av Ap og Sp.»

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Foto: Susana Vera / Reuters / NTB

Samfunn

Prisen for det ville vêret

I forsikringsbransjen er det langt mellom klimaskeptikarane.

Per Anders Todal
Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Foto: Susana Vera / Reuters / NTB

Samfunn

Prisen for det ville vêret

I forsikringsbransjen er det langt mellom klimaskeptikarane.

Per Anders Todal

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis