Fotografi

Art Kane:

Harlem 1958 60th Anniversary Edition

World of Sound Gallery

Om du hadde spasert opp East 126th Street i Harlem i New York om morgonen 12. august 1958, er sjansane gode for at du hadde støytt på eit ruslande følgje som hadde gitt deg hakeslepp. For der kom Thelonious Monk gåande, og Dizzy Gillespie, Charles Mingus, Lester Young – og eit heilt koppel saman med dei.

Kvar var dei på veg? Eit kvartal ned, frå nummer 17 til 52, og for å komme dit måtte dei krysse Madison Avenue, 58 av dei viktigaste jazzmusikarane som budde i musikkbyen. For mange av dei måtte dagslyset i titida ein søndagsmorgon ha verka noko stramt, særleg for dei som hadde spelt langt inn i nattetimane, og kanskje halde det gåande litt til også.

Til slutt rusla dei tilbake ned kvartalet, for det var likevel der det var best å ta gruppebiletet fotograf Art Kane hadde tromma dei saman for å ta, på eit fortau og i ei trapp i Harlem. Det er son til Kane, Jonathan, som fortel om den vesle spaserturen i boka Art Kane: Harlem 1958.

Fleire bilete

Det ikoniske biletet er kjent for mange, men skaffar du deg denne praktboka, får du også eit innblikk i stemningane som rår i dei mange andre fotografia Kane tok, for her er alt i rullane i kameraet hans samla mellom to permar. Det er underleg å sjå alle desse gigantane i avslappa passiar: Mary Lou Williams, Coleman Hawkins, Sonny Rollins, Marion McPartland, og Count Basie – ja, lista er lang. Kane rulla saman dagens utgåve av New York Times, brukte avisa som megafon og fekk alle plassert slik dei skulle stå.

Det var Art Kanes eigen idé, eit gruppefoto til ei jazzutgåve av Esquire, over ei dobbelside, og slik vart det. Bladet kom ut den første dagen i 1959. Det alt myteomspunne fotoet er omgitt av glitrande anekdotisk materiale, noko som også vart tydeleg med dokumentarfilmen A Great Day in Harlem (Jean Bach, 1994), som baud på rikeleg med intervju og bakgrunnsstoff.

Foto i sentrum

Fotoet passar likevel betre i bokform. Ein kan sjå både godt og lenge på desse bileta, for her står fotografiet som medium i sentrum, og tenesta det har utført for musikken – ein spesialitet for det Italia-baserte forlaget Wall of Sound Editions. Benny Golson, som saman med Sonny Rollins er den einaste på biletet som framleis er i live, mimrar over eit par sider, og Quincy Jones har skrive eit høgstemt føreord. Jonathan Kane, som står bak boka, fortel om faren og prosjektet, og om nokre andre fotografi Art Kane også tok, mellom dei nokre slåande bilete av Aretha Franklin.

Eg kunne nok ha tenkt meg endå meir tekst, eit essay eller to, og litt meir informasjon om bileta hadde eg vel også tolt. Men eg hadde ei fin stund med Art Kane: Harlem 1958.

Og når Kane hadde fått sitt, og økta var over, kva skjedde då? Jau, då samla fleire i flokken seg på klubben Mintons, i nabolaget. Det hadde vore noko å vere fluge på veggen der, gitt!

Øyvind Vågnes

Øyvind Vågnes er forfattar og fast musikkskribent i Dag og Tid.