Film

Regi: Bert Stern

Jazz On A Summer’s Day

USA 1960/2018

Det flimrar i blå bølgjer i dei ikoniske opningsminutta av Jazz On A Summer’s Day, til tonane av Jimmy Giuffre Trios «The Train and the River» – eit poetisk anslag i filmen som dokumenterte jazzfestivalen i Newport på Rhode Island sommaren 1958, og som kom ut to år seinare.

For somme lesarar vil nok assosiasjonane kunne gå til norsk sørlandsidyll. Himmelen er blå, seglbåtane fyller hamna, og festivalmusikk fører folk saman i den lyse sommarkvelden. I fjor kom ei jubileumsutgåve av Jazz On A Summer’s Day, ei praktutgåve som av ulike grunnar ikkje har vore lett synleg i norske hyller, og midtsommars kan det passe med ei påminning om utgivinga.

Plater, film og bok

For det er litt av ein pakke du får om du skaffar deg denne utgåva: DVD, men også vinyl og CD-plater, og ei fin bok med omtalar av alle artistane og songane som fann vegen til Newport, ei fin kontekstualisering av bakgrunnen for både festivalen og filmen.

Ein etter ein kjem dei på scenen, og mellom høgdepunkta finn ein både Anita O’Day, Dinah Washington, Louis Armstrong og ei mektig avrunding ved Mahalia Jackson. Men Jazz On A Summer’s Day er mykje meir enn ein konsertfilm. Det er rom for fleire flotte sekvensar som tilfører prosjektet høgare dokumentarisk kvalitet. Poetisk filmfotografi famnar om det sanselege på ulike måtar, som når det glitrar i vatnet idet Sonny Stitt legg ut på ein solo. Viktig er det også at vi som publikum får lov til å observere publikum den gongen, slik Bert Stern fanga det med kameraet sitt med teft og tolmod.

Det er artig å sjå på kor ulike dei var, dei som fann vegen til ein slik festival, for alle kom dei for å sjå ulike artistar, eit poeng Stern har teke godt vare på i filmen sin. Her er dei hippe, dei introverte og småbarnsfamiliane, og til ein viss grad dreier det seg også om ein fleiretnisk samharmoni, både på og framføre scenen. Klokleg held vi oss heller ikkje til festivalområdet filmen gjennom, men får nokre fine, digresjonsavstikkarar til Newport og folkelivet som utfaldar seg rundt festivalen.

Vel mange båtar

Eit par skjer i sjøen er det, for å bruke det som bør vere ein høveleg metafor i ein slik samanheng. Thelonious Monk kjem på scenen og framfører «Blue Monk», men Stern verkar meir oppteken av å kople tonane til ein bokstavleg tala flytande montasje frå seglregattaen som vart arrangert under festivalen. Det vert vel mange båtar, og lite Monk, og i det heile trøytnar ein litt av kvite segl og blått hav utover i filmen.

Andre gonger er det nett dette blikket bort frå sjølve scenen som gjer denne filmen så rik. Det er stort å sjå Anita O’Day frasere – ei oppvisning i presisjon og eleganse! Men det er også artig å få sjå henne stå bak scenen og trippe og gjere seg klar, heilt uvitande om at ho vert fanga av Sterns kamera. Det er denne samanstillinga av musikk og menneskeliv som gjer Jazz On A Summer’s Day til ein klassikar, ein status som held seg trygt alle desse åra seinare.

Øyvind Vågnes

Øyvind Vågnes er forfattar og fast musikkskribent i Dag og Tid.