Grenselaust
Weser-Renaissance og Die Singphoniker framfører kosmopolitiske flamlendarar.
Hofforkesteret i München måla av Hans Mielich i manuskriptet til Orlando di Lassos Psalmi poenitentiales frå 1560-åra.
CD
Cipriano de Rore:
Missa «Vivat Felix Hercules Secundus»
Weser-Renaissance. CPO 2019
CD
Orlando di Lasso:
Bußpsalmen I–VII
Die Singphoniker. CPO 2019
«Internasjonal gotikk» kallar ein den seingotiske måleri- og skulpturstilen i Vest- og Sentral-Europa kring 1400, som uttrykkjer motiva naturalistisk, med rike fargar og folk i forseggjorde, ornamenterte tekstil.
Men òg i musikken oppstod det ein internasjonal stil i denne tida, «den flamske skulen», som i halvtanna hundreår kombinerte streng polyfoni med uttrykkssterk klang på raffinert vis. Flamske komponistar kledde musikarstillingar ved Europas fremste hoff og katedralar, og det er rein vokalmusikk av to seine representantar for skulen det tyske plateselskapet CPO no gjev oss på to nye album.
Formalt balansert
På den fyrste CD-en framfører Weser-Renaissance éi messe og motettar av Cipriano de Rore (1516–1565), flamlendaren som krona karrieren sin som kapellmeister ved Markuskyrkja i Venezia. Messa syner den tradisjonsbundne Rore, utan dei ekspressive tekstutleggingane som pregar dei verdslege madrigalane hans – dette er strengt polyfon og formalt balansert musikk som Weser-Renaissance framfører med stor, jamn klang.
Ein annan kosmopolitisk flamlendar var Orlando di Lasso (1532–1594), som etter oppveksten i Belgia mellom anna tente ved hoffet i Palermo og ved Laterankyrkja i Roma, før han blei hertug Albert V av Bayerns hoffkapellmeister i München. Det er ei samling frå denne siste tida, botssalmane Psalmi poenitentiales, vokalensemblet Die Singphoniker framfører på sitt dobbelalbum.
Multimedialt
Soga bak botssalmane er slik: I 1559 tinga hertugen ei handskrift som skulle sameina bilete, tekst og musikk. Utleggingane i form av målaren H. Mielichs miniatyrar (sjå biletet over), den lærde S. Quicchelbergs kommentarar og – ikkje minst – Lassos musikk gjer manuskriptet til eit multimedialt meisterverk.
På tradisjonelt liturgisk vis har Lasso gjeve kvart salmevers si eiga tonesetjing, med alt frå to til seks stemmer. «Naturalistisk» kan måten han toneset spesielle tekstavsnitt på, kallast, til dømes «dei som er utan forstand» i den andre salmen, der harmoniane sprikjer liksom tilfeldig. Slike parti framfører Die Singphoniker utan overdrive uttrykk. Noko anna hadde då òg blitt smør på flesk – musikken talar for seg sjølv.
Sjur Haga Bringeland
Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
CD
Cipriano de Rore:
Missa «Vivat Felix Hercules Secundus»
Weser-Renaissance. CPO 2019
CD
Orlando di Lasso:
Bußpsalmen I–VII
Die Singphoniker. CPO 2019
«Internasjonal gotikk» kallar ein den seingotiske måleri- og skulpturstilen i Vest- og Sentral-Europa kring 1400, som uttrykkjer motiva naturalistisk, med rike fargar og folk i forseggjorde, ornamenterte tekstil.
Men òg i musikken oppstod det ein internasjonal stil i denne tida, «den flamske skulen», som i halvtanna hundreår kombinerte streng polyfoni med uttrykkssterk klang på raffinert vis. Flamske komponistar kledde musikarstillingar ved Europas fremste hoff og katedralar, og det er rein vokalmusikk av to seine representantar for skulen det tyske plateselskapet CPO no gjev oss på to nye album.
Formalt balansert
På den fyrste CD-en framfører Weser-Renaissance éi messe og motettar av Cipriano de Rore (1516–1565), flamlendaren som krona karrieren sin som kapellmeister ved Markuskyrkja i Venezia. Messa syner den tradisjonsbundne Rore, utan dei ekspressive tekstutleggingane som pregar dei verdslege madrigalane hans – dette er strengt polyfon og formalt balansert musikk som Weser-Renaissance framfører med stor, jamn klang.
Ein annan kosmopolitisk flamlendar var Orlando di Lasso (1532–1594), som etter oppveksten i Belgia mellom anna tente ved hoffet i Palermo og ved Laterankyrkja i Roma, før han blei hertug Albert V av Bayerns hoffkapellmeister i München. Det er ei samling frå denne siste tida, botssalmane Psalmi poenitentiales, vokalensemblet Die Singphoniker framfører på sitt dobbelalbum.
Multimedialt
Soga bak botssalmane er slik: I 1559 tinga hertugen ei handskrift som skulle sameina bilete, tekst og musikk. Utleggingane i form av målaren H. Mielichs miniatyrar (sjå biletet over), den lærde S. Quicchelbergs kommentarar og – ikkje minst – Lassos musikk gjer manuskriptet til eit multimedialt meisterverk.
På tradisjonelt liturgisk vis har Lasso gjeve kvart salmevers si eiga tonesetjing, med alt frå to til seks stemmer. «Naturalistisk» kan måten han toneset spesielle tekstavsnitt på, kallast, til dømes «dei som er utan forstand» i den andre salmen, der harmoniane sprikjer liksom tilfeldig. Slike parti framfører Die Singphoniker utan overdrive uttrykk. Noko anna hadde då òg blitt smør på flesk – musikken talar for seg sjølv.
Sjur Haga Bringeland
Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.
Fleire artiklar
Keith Jarrett har med seg bassisten Gary Peacock og trommeslagaren Paul Motian.
Foto: Anne Colavito / Arne Reimer / Jimmy Katz / ECM
Peiskos på første klasse
Keith Jarrett byr på fleire perler frå Deer Head Inn.
Små-ulovleg: Godtet er smått, men er denne reklamen retta mot små eller store menneske? Det kan få alt å seie dersom ei ny forskrift vert vedteken.
Foto: Cornelius Poppe / NTB
«Om høyringsinnspela frå Helsedirektoratet vert inkluderte, risikerer ein å kriminalisere heilt vanleg mat.»
To unge mormonmisjonærar, søster Paxton (Sophie Thatcher) og søster Barnes (Chloe East), blir tvinga til å setje trua si på prøve i møtet med herr Reed (Hugh Grant).
Foto: Ymer Media
«Mange av skrekkfilmane no til dags liknar meir på filmar frå syttitalet»
I tillegg til å vere forfattar er Kristina Leganger Iversen også litteraturvitar, samfunnsdebattant og omsetjar.
Foto: Sara Olivia Sanderud
Nedslåande sanning
Kristina Leganger Iversen leverer eit grundig studium av noko som burde vere opplagt for fleire.
Teikning: May Linn Clement
Papiravisa