Rock

John Olav Nilsen & Nordsjøen:

Det store i det små

HES

Klassisk John Olav Nilsen, tenkte eg då gitarriffet på «Odyssé» dundra ut av høgtalaren ein gong i fjor haust, følgt av ei første verseline der det vert påpeikt at det ganske så rett er «gode tider for dårlige nyheter».

Det er freistande å kalle frasen for ein typisk «nilsenisme». Låtskrivaren har alltid hatt teft for å vri om på ord og vendingar slik at det kling friskt og fyndig, og både framandt og attkjenneleg til same tid.

Rocka

Det store i det små byr på alt det vi som har lytta trufast til John Olav Nilsen, først med Gjengen, så med Nordsjøen, kan forvente av eit nytt album frå den kanten. Eg går ut frå at det finst lyttarar som vil seie at vi med dette nye albumet ser rockeartisten Nilsen vende tilbake, og då ikkje minst fordi den elektriske gitaren atter har ein meir prominent plass i fleire av songane.

«Den smale sti» teiknar eit bilete av eit teknologisamfunn der forbrukarkulturen genererer si eiga form for overvaking, og der det intime og menneskelege har utsette vilkår det likevel er verdt å kjempe for: «Du kan få kontrollere meg elektronisk/ de kan få spille meg inn på film/ de kommer til å kysse oss kjemisk/ men det finnes et rom der ute de aldri når inn til.»

Nok ein gong er dei fengjande, melodidrivne poprocklåtane skiftevis dominerte av gitarar (Einar Vaagenes) og synthar (Mikael Kanstad og Nilsen sjølv), og fleire refreng festar seg fort, utan å sleppe taket like fort. «Glemt av Gud» er elegant kledd med kor, og det er Nora Lovise Tårnesvik som syng med.

Situasjonar

Eg hadde gledd av å setje meg ned i samtale med John Olav Nilsen og Frode Grytten for nokre år sidan (trykt i bokutgåva av teaterstykket Sånne som oss, i 2015), og då fekk eg høyre litt om låtskrivarens metode. Han kan plukke opp ein situasjon, skildre han med to setningar. Så er han i gang. Ofte finn han ikkje ut kva songen handlar om, før han er ferdig.

Det er ingen grunn til å skifte oppskrift, for Det store i det små er eit fint tilskot i ein diskografi som held høg kvalitet. Kva skal ein elles trekkje fram denne gongen? Nilsen er god på å lage ein type avsluttingslåt som liksom vert hengande att i rommet etter at plata er ferdigspelt, som i eit slags ettertankens ekko. «Det norske spøkelse», som runda av Den eneste veien ut (2012), var ein slik song, og denne gongen er det den snart sju minutt lange «Å gi opp sin ungdom» som har fått denne prominente plassen på albumet.

Nilsen har eit skarpt blikk for grenseerfaringane som kjem til oss anten vi vil eller ikkje. Det å gi opp sin ungdom er å finne ut kva det vil seie å vere vaksen, nokre gonger når dei vaksne ein voks opp med, ikkje lenger er der. Songen sirklar inn ei erkjenning som er grunnleggjande menneskeleg, og er som ein tverrgenerasjonell elegi over tida som går, og har gått. Slik er det å vere menneske, på godt og vondt.

Øyvind Vågnes

Øyvind Vågnes er forfattar og fast musikkskribent i Dag og Tid.