JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Musikk

Engelsk solkonge

Henry Purcell rådde over kunsten å setja tonar til smiger.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Kroningsportrett av Karl II av England (1630–1685).

Kroningsportrett av Karl II av England (1630–1685).

Kroningsportrett av Karl II av England (1630–1685).

Kroningsportrett av Karl II av England (1630–1685).

3130
20190308
3130
20190308

CD

Henry
Purcell:

Royal Welcome Songs for King
Charles II

The Sixteen; dir.: Harry
Christophers. Coro 2018

«Ceremony though it is nothing in itself yet it doth everything – for what is a king, more than a subject, but for ceremony and order. When that fails him, he’s ruined.» Dette skreiv Hertugen av Newcastle i eit memorandum om høvisk framferd til Stuart-kongen Karl II av England, Skottland og Irland, han som innførte monarkiet på nytt i 1660.

Monarkar måtte spela rolla si med overtyding, for undersåttar skulle imponerast og utanlandske sendemenn intimiderast. Musikken spelte her ei viktig rolle, og ein som verkeleg visste å tonesetja smiger, var Henry Purcell (1659–1695). Til disposisjon hadde han «The King’s Twenty-four Violins», eit elitestrykeorkester Karl II hadde skipa etter fransk førebilete, det legendariske «Les Vingt-quatre Violons du Roi».

Velkomstsongar

I kva for samanhengar trongst slik musikk? Ved kroningsseremoniar og konglege bryllaup sjølvsagt, men slike var det ikkje så mange av. Kongens 24 fiolinar – trass i namnet blei her òg spela bratsj og cello, eventuelt kontrabass – hadde til dagleg i oppgåve å smykka gudstenester i det kongelege kapellet med musikk og å spela representative stykke ved verdslege merkedagar.

Sistnemnde verktypar er det barokkorkesteret The Sixteen under leiing av Harry Christophers for tida spelar inn på ei rekkje interessant programmerte CD-ar. Hofftradisjonen tilsa at kongen skulle underhaldast når han vende attende til Palace of Whitehall i London frå det landlege Winsdor Castle etter sommarferien. Mottakinga skulle vera med pomp og prakt, med spesialkomponerte odar, såkalla «Welcome Songs».

Fikse påhitt

På albumet får me to slike velkomstsongar av Purcell. Welcome, Vicegerent of the mighty King, Z340, frå 1680 var den fyrste freistnaden hans på ein hoffode. Med «mighty King» meinte den i dag ukjende tekstforfattaren Gud, og «Vicegerent» – ikkje «Viceregent», som det står i somme moderne utgåver – synte til kongens funksjon som Guds «varamann» på jorda. Karl II blir framstilt som livgivande sol, ein symbolikk me kjenner frå «solkongen» Ludvig XIV av Frankrike.

Sjølv om tonesetjinga ikkje er særleg utfordrande, har ho nokre raffinerte passasjar. Til dømes den instrumentale opninga, som er i fransk ouvertureform, altså med ei roleg og staseleg innleiing, fylgd av ein snøgg, fugeaktig del. Fikst er det at fugedelen seinare fungerer som akkompagnement når koret kjem inn.

Den andre velkomstsongen er Fly, bold rebellion, Z324, frå 1683. Her er òg solsymbolikk – oden feirar at kongen har kome seg velberga heim til London etter eit forpurra attentat. Her er Purcells tonesetjing meir ambisjonsrik, med større former, rikt utsmykka orkesterpart og solo-, duett- og korsatsar som krev sitt av utøvarane. Men for The Sixteen er framføringa ein leik – i begge odane briljerer songarane med klår diksjon og overtydande stilkjensle, og instrumentalistane med tett samspel.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

CD

Henry
Purcell:

Royal Welcome Songs for King
Charles II

The Sixteen; dir.: Harry
Christophers. Coro 2018

«Ceremony though it is nothing in itself yet it doth everything – for what is a king, more than a subject, but for ceremony and order. When that fails him, he’s ruined.» Dette skreiv Hertugen av Newcastle i eit memorandum om høvisk framferd til Stuart-kongen Karl II av England, Skottland og Irland, han som innførte monarkiet på nytt i 1660.

Monarkar måtte spela rolla si med overtyding, for undersåttar skulle imponerast og utanlandske sendemenn intimiderast. Musikken spelte her ei viktig rolle, og ein som verkeleg visste å tonesetja smiger, var Henry Purcell (1659–1695). Til disposisjon hadde han «The King’s Twenty-four Violins», eit elitestrykeorkester Karl II hadde skipa etter fransk førebilete, det legendariske «Les Vingt-quatre Violons du Roi».

Velkomstsongar

I kva for samanhengar trongst slik musikk? Ved kroningsseremoniar og konglege bryllaup sjølvsagt, men slike var det ikkje så mange av. Kongens 24 fiolinar – trass i namnet blei her òg spela bratsj og cello, eventuelt kontrabass – hadde til dagleg i oppgåve å smykka gudstenester i det kongelege kapellet med musikk og å spela representative stykke ved verdslege merkedagar.

Sistnemnde verktypar er det barokkorkesteret The Sixteen under leiing av Harry Christophers for tida spelar inn på ei rekkje interessant programmerte CD-ar. Hofftradisjonen tilsa at kongen skulle underhaldast når han vende attende til Palace of Whitehall i London frå det landlege Winsdor Castle etter sommarferien. Mottakinga skulle vera med pomp og prakt, med spesialkomponerte odar, såkalla «Welcome Songs».

Fikse påhitt

På albumet får me to slike velkomstsongar av Purcell. Welcome, Vicegerent of the mighty King, Z340, frå 1680 var den fyrste freistnaden hans på ein hoffode. Med «mighty King» meinte den i dag ukjende tekstforfattaren Gud, og «Vicegerent» – ikkje «Viceregent», som det står i somme moderne utgåver – synte til kongens funksjon som Guds «varamann» på jorda. Karl II blir framstilt som livgivande sol, ein symbolikk me kjenner frå «solkongen» Ludvig XIV av Frankrike.

Sjølv om tonesetjinga ikkje er særleg utfordrande, har ho nokre raffinerte passasjar. Til dømes den instrumentale opninga, som er i fransk ouvertureform, altså med ei roleg og staseleg innleiing, fylgd av ein snøgg, fugeaktig del. Fikst er det at fugedelen seinare fungerer som akkompagnement når koret kjem inn.

Den andre velkomstsongen er Fly, bold rebellion, Z324, frå 1683. Her er òg solsymbolikk – oden feirar at kongen har kome seg velberga heim til London etter eit forpurra attentat. Her er Purcells tonesetjing meir ambisjonsrik, med større former, rikt utsmykka orkesterpart og solo-, duett- og korsatsar som krev sitt av utøvarane. Men for The Sixteen er framføringa ein leik – i begge odane briljerer songarane med klår diksjon og overtydande stilkjensle, og instrumentalistane med tett samspel.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Krevjande buksering i tronge norske fjordar; her kjem taubåten til sin rett. Éin taubåt sleper framme, medan to mindre båtar er kopla til sidene i fall dei kjem for nære land. Bakarst er ein fjerde og siste taubåt i standby dersom lekteren treng å bremse opp.

Krevjande buksering i tronge norske fjordar; her kjem taubåten til sin rett. Éin taubåt sleper framme, medan to mindre båtar er kopla til sidene i fall dei kjem for nære land. Bakarst er ein fjerde og siste taubåt i standby dersom lekteren treng å bremse opp.

Foto: Svein Egil Økland

ReportasjeFeature

Taubåten – den maritime arbeidsgampen

For somme sjøfolk er livet på ei ferje eller eit cruiseskip ikkje variert eller spanande nok. Då er kan hende løysinga å hoppe over på tug-en – ein jobb der kvar dag er garantert å vere ulik den førre.

William Sem Fure
Krevjande buksering i tronge norske fjordar; her kjem taubåten til sin rett. Éin taubåt sleper framme, medan to mindre båtar er kopla til sidene i fall dei kjem for nære land. Bakarst er ein fjerde og siste taubåt i standby dersom lekteren treng å bremse opp.

Krevjande buksering i tronge norske fjordar; her kjem taubåten til sin rett. Éin taubåt sleper framme, medan to mindre båtar er kopla til sidene i fall dei kjem for nære land. Bakarst er ein fjerde og siste taubåt i standby dersom lekteren treng å bremse opp.

Foto: Svein Egil Økland

ReportasjeFeature

Taubåten – den maritime arbeidsgampen

For somme sjøfolk er livet på ei ferje eller eit cruiseskip ikkje variert eller spanande nok. Då er kan hende løysinga å hoppe over på tug-en – ein jobb der kvar dag er garantert å vere ulik den førre.

William Sem Fure
Marie Blokhus, Gard Skagestad og Kirsti Refseth spelar stykket til den tyske dramatikaren Marius von Mayenburg.

Marie Blokhus, Gard Skagestad og Kirsti Refseth spelar stykket til den tyske dramatikaren Marius von Mayenburg.

Foto: Monica Tormassy / Det Norske Teatret

TeaterMeldingar
Jan H. Landro

Kven har makt over kven?

Velspelt om medviten og umedviten makt, sanning, manipulasjon og illusjon.

The Lady (Willa Fitzgerald) må flykte frå ein galen mann.

The Lady (Willa Fitzgerald) må flykte frå ein galen mann.

Foto: Another World Entertainment

FilmMeldingar
Håkon Tveit

Skrekkfilmen Strange Darling tuklar med tida for å trekke i gang tankane.

President Joe Biden (f. 1942) og statsminister Jonas Gahr Støre (f. 1960) stiller opp til familiefoto på Nato-toppmøtet i Washington i år.

President Joe Biden (f. 1942) og statsminister Jonas Gahr Støre (f. 1960) stiller opp til familiefoto på Nato-toppmøtet i Washington i år.

Foto: Javad Parsa / NTB

KommentarSamfunn
SveinTuastad

Å fjerne Støre no vil vere ei panikkhandling som skaper fleire problem enn det løyser for Arbeidarpartiet.

Frostrøyk i Kyiv.

Frostrøyk i Kyiv.

Foto: Evgeniy Maloletka / AP / NTB

KrigSamfunn

Kyiv, Brussel, Budapest – ei forteljing om tre byar

Ei tjukk skodde heng over Kyiv og heile det sentrale Ukraina. Lufta er fuktig og tung, og hindrar sikten. Sjølv på ein god, rett veg må du køyre med låg fart.

Andrej Kurkov
Frostrøyk i Kyiv.

Frostrøyk i Kyiv.

Foto: Evgeniy Maloletka / AP / NTB

KrigSamfunn

Kyiv, Brussel, Budapest – ei forteljing om tre byar

Ei tjukk skodde heng over Kyiv og heile det sentrale Ukraina. Lufta er fuktig og tung, og hindrar sikten. Sjølv på ein god, rett veg må du køyre med låg fart.

Andrej Kurkov

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis