Lytt til artikkelen:

CD

Otto
Winter-
Hjelm:

Complete Symphonies

Kringkastingsorkesteret; dir.: Miguel Harth-Bedoya. Simax 2020

Få norske musikarar var like uthaldande som Otto Winter-Hjelm. Han byrja med å gje klavertimar i 1850-åra og gav seg ikkje før i 1921, då han som organist gjekk av med pensjon, 84 år gamal. Musikkhistorisk er han viktig av di han var den fyrste norskfødde komponisten som gav seg i kast med symfonien, den største og edlaste forma for instrumentalmusikk. På denne fine plata gjev Kringkastingsorkesteret under leiing av sjefdirigenten Miguel Harth-Bedoya oss dei to symfoniane hans, som begge blei til i 1860-åra.

Engasjerte gestar

Winter-Hjelm var eit privilegert barn av embetsmannsstaten, fødd i Oslo som son av ein høgsterettsdommar og professor. Den fyrste musikkundervisinga skulle vel eigentleg berre gjera han salongfähig i hovudstadssosieteten. Men interessa tok overhand, og i 1857 gav han opp teologistudia og drog til konservatoria i Leipzig og Berlin.

I 1862 dirigerte hans sin Symfoni nr. 1 i B-dur i Logens store sal i Oslo. Denne fyrste «norskfødde» symfonien er eit typisk klassisk-romantisk verk som utstrålar ungdommeleg energi og verdsvand eleganse. Opninga av fyrstesatsen «Allegro non troppo» har patos av typen ein gestikulerande talar syner frå talarstolen. Etter den litt preglaust elegante tredjesatsen får finalesatsen oss til å retta ryggen igjen: Innleiinga med djupe strykarar og dissonerande treblåsarar er ei effektfull førebuing til jubelen som snart bryt laus, spelt med muntert overskot av Kringkastingsorkesteret.

Heilstøypt

Som gamal latinar var Winter-Hjelm ein grannsam mann på grensa til det penible. Det er bevart anekdotar om korleis han på besserwisser-maner korrigerte notane til komposisjonskollegaar – Richard Nordraak klaga til dømes over Winter-Hjelms «Næsvished» og «musikalsk-videnskabelige Øren» då han retta på ein av songane hans.

Det andre stykket på plata, Symfoni nr. 2 i h-moll (1862), syner ei sikker komponisthand når det gjeld både form, temahandsaming og instrumentering. Winter-Hjelm har her skapt det Harald Herresthal i omslagsteksten til albumet kallar «den første helstøpte norsk-nasjonale symfoni», for folkemusikalsk farga tema og motiv gjennomsyrer stykket. Særleg vellukka verkar finalesatsen «Allegro vivace»: Med polyfone teknikkar, slik han sikkert lærte det i Bach-byen Leipzig, gjer Winter-Hjelm her det norske melodistoffet salongfähig i møte med den klassisk-romantiske kunstmusikken.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikk­meldar i Dag og Tid.