Det hender at eit dementi kan verka som det stikk motsette. Det klassiske eksempelet er styrmannen som hadde irritert seg så lenge over ein kaptein som var litt for fuktig, at han i loggboka skreiv: «Kapteinen var full i dag.» Det ville kapteinen rimeleg nok ikkje ha sitjande på seg, så han gjorde krav på retting og oppreising. Straks. Det fekk han, for neste bidrag frå styrmannen såg slik ut: «Kapteinen var edru i dag.»

Den tsjekkiske republikken er ein stat som manglar grense mot sjøen, og derfor kjende truleg mannskapet på eit tsjekkisk fartøy for dårleg til slike fikse litterære knep. I alle fall gjorde redaksjonen i den beste avisa i landet, Lidové noviny, plass til ei overskrift på første side etter at statsminister Milos Zeman, seinare president, hadde vore på statsbesøk i Oslo. Der var det meir enn tydeleg, spesielt under banketten på Akershus, at han ikkje var heilt edru. Han gløymde så viktige protokollting som å invitera statsminister Jens Stoltenberg til vitjing i Praha. Dessutan hadde han mykje trøbbel med alle konsonantane, som det er svært mange av på tsjekkisk, og dei kjem tett som takras.

Etter at han var godt og vel heime att, vart det folkesnakk om saka, jamvel om tsjekkarane er rause og ser stort på det meste, og fråhaldsrørsla står ikkje så sterkt ved breiddene av den vakre elva Moldau (Vltava). Så eit par dagar seinare hadde Lidové noviny overskrifta «Premier ne pije» – «Statsministeren drikk ikkje». Berre éi spalte, men i Praha er folk godt vande med å lesa alt som står mellom linene, og vel så det. Vi snakkar om ein nasjon med ei solid litterær fortid.

At statsministeren i tillegg har flotta seg i overskriftene med fleire tiltalande damer, er ikkje fullt så ille eller overraskande, men det er mange som meiner at det lett kan verta for mykje av slikt når eit land skal styrast. Det skal det jo helst, trass i alt.

Det gjekk ikkje betre enn at president Zeman, som etter nokre månader hadde vorte statssjef, vart alvorleg sjuk og måtte leggjast inn på det mest kjende sjukehuset i Praha. Han vart ikkje friskmeld frå posisjonen som statsoverhovud, og til slutt måtte dei mest kjende lækjarane i byen ta vare på han. Han vart permittert, og landet dreiv langsamt mot ei konstitusjonell krise. For eit statsoverhovud må ein republikk ha, damer eller ikkje damer.

Det vi stillferdige folk her nord går glipp av, er det krevjande, men svært subtile intellektuelle nivået på vitsane i Praha når den lokale politiske situasjonen legg til rette for slikt. Der er tradisjonane solide. Karel Capek har ikkje levd til fånyttes.

Per Egil Hegge