Oppdraget gjekk på omgang mellom lærarane på Sakshaug skole. Etter tur skulle dei setja opp programmet for julefesten på Folkvang 3. juledag, og den ansvarlege læraren leidde festen og var konferansier.

Noko så fint og framandt heitte det ikkje, men vi snakkar om harde realitetar her. Dei som skulle medverka, var stort sett tungbedne, og dermed gjekk det som det måtte: Om det inga anna råd var, var det lærarungane som måtte til pers.

Med oss var det inga medkjensle, det hadde seg slik at dei minst disiplinerte var presteungane og lærarungane, og det var liten tvil om makttilhøva.

Far var ikkje så hard i klypa og hadde det litt ugreitt med at hans eigne skulle opp på scena når dei ikkje ville, men det endra ikkje på realitetane, slett ikkje. Så den einaste trøysta var at det ville gå minst tre år, kanskje fire, før klokka og kalenderen kalla att.

Eg trøysta meg med det eg las i avisene; ute i verda var det verjelause born som hadde det verre. Men for den som ikkje var fri for sceneskrekk, var det ei tung bør.

Det var verst for dei som vart utvalde til å syngja, og som altfor vel visste at dei ikkje hadde songrøyst. Eg kjende med dei, for sjølv var eg totalt udugande som teiknar, og eg tenkte med gru på korleis det ville ha verka om eg skulle ha vist fram ei teikning.

Ein så vill idé var det ingen som fekk, og eg fekk ikkje oppreising før i første gym, da vi fekk ein plagsamt entusiastisk lærar som hadde det dogmet at alle kunne teikna.

Da han hadde observert meg eit par veker, sa han aldri det meir, og eg fekk lov til å løysa kryssord i teiknetimen, som den einaste. Det var berging i slikt; eg har aldri løyst kryssord seinare.

Ikkje berre jula, men julefesten på Folkvang gjekk over, og det vart nyår og vår med kvart. Da gjekke det gale i ein norsktime: Lærarane på Sakshaug somla seg aldri til å skipe til skoleskirennet før i april. Da var det mildvêr og førefall, og eg skreiv ein stil om at det sikraste vårteiknet på Inderøy var skoleskirennet på Sakshaug skole.

Dette var så respektlaust og oppsetsig at det vart ekstramøte på lærarrommet. Far fortalde meg det mange år seinare; han hadde meld seg inhabil og vart ikkje med på møtet.

Slik gjekk no dagane, som dei gjerne seier lenger nord, og det var gledeleg lenge til neste julefest. Men eg var komen godt opp i tenåra før eg skjøna kor plagsam julefesten var for den utplukka lærarstaben.

Mellom lyspunkta var gang rundt juletreet og stor nisse som hadde med godteposar til alle i festlyden, så når eg ser attende på det no, leid vi slett inga naud.

Men framleis kjenner eg medynk med dei stakkarane som vart tvinga til å syngja frå ein stor, altfor skræmande og altfor diger scene.

Per Egil Hegge