Saneringa av partisystemet i Danmark tok eit langt steg framover denne veka da Morten Messerschmidt – eit namn med krut og styrke i – vart vald til formann i Dansk Folkeparti med så mange som 499 røyster på eit ekstraordinært landsmøte i Herning. Messerschmidt, som logisk nok går under aukenamnet Morten Spitfire i det Europaparlamentet han vart ekskludert frå på grunn av eit par litt for fikse innersvingar, fekk med seg eit dusin spontane utmeldingar før oppteljinga var overstått.

Styrken hans er at han ser ut til å kunna overleva det meste av kritikk og misnøye. Men han har mange motstandarar som har tungt for å godta dei svært så kreative vendingane han har satsa på, spesielt når det gjeld økonomiske disposisjonar både i partisamanheng og privat. Han har til no halde seg flytande på talegåvene sine, og det hjelper at mange i tillegg ser han som ein variant av svigermors draum. Han er av dei som aldri går til fånyttes til frisøren.

Mannen som han avløyste, Kristian Thulesen Dahl, sleit med oppnamnet Tøsedrengen (Pysa på godt norsk), og hovudgrunnen til det var at han kvidde seg for å ta partiet inn i regjeringa.

– Vi er ikkje ute etter ministerbilar, var det masete omkvedet hans, og det skulle garantera for at partiet ikkje ville lata seg freista av karrierejag.

I så måte heldt Dahl stien sin rein, men eit parti er ofte ute etter makt, og for det meste av partiet var dette for jomfrunalsk. Det førte med seg den formannsstriden som sende Messerschmidt til topps.

Men Dansk Folkeparti har ikkje hatt ei heldig hand med dei siste valkampane, og ved det seinaste valet gjorde sosialdemokratane under Mette Frederiksen det mykje betre enn dei fleste hadde sett for seg. Maktvilje har det aldri skorta på hos dei danske sosialdemokratane, og når det gamle «faste» regjeringspartiet Venstre er tannlaust under den kasserte statsministeren Lars Løkke Rasmussen, låg vegen open, sant nok berre for ei mindretalsregjering.

Men det finn danskane seg ofte godt til rette med, og saknet av Rasmussen etter at han hadde tusla ut or statsministerkontoret, med ryggsekk som avskilsgåve, har vore til å bera. No tenkjer han i retning av eit nytt parti, eit rekonstruksjonsarbeid som går i temmeleg tung motbakke.

Partifloraen i Danmark er ei komplisert sak, og ingen veit kva Rasmussen kan få tromma saman til den neste valkampen. Han verka sliten og lite inspirert da han stilte opp til det seinaste oppgjeret, og til dei som avløyste han, er avstanden nær ein heil generasjon.

Korkje Mette Frederiksen eller Lars Løkke Rasmussen har hatt ei spesielt heldig hand med den store saka i dansk politikk og samfunnsliv, som er pandemien. Dermed er det meir enn tenkjeleg at Frederiksen og sosialdemokratane hennar vert freda, og at partistriden i det sørlege grannelandet vårt vert fredelegare enn han har vore på lange tider.

Per Egil Hegge