Ordtaket vil ha det til at «den som er seigast på bordet, er seigast på jordet». Om det berre er seigt kjøt og seige skorper å få, kan bordseta verta særs stutt eller særs lang, alt etter tolmodet og tannstellet til dei som skal eta. Men er det støtt slik at det seige går seint?

Det ser i alle fall ut til at seig er i ætt med siga. Grunntydinga til seig kan difor vera ‘som sig, dryp langsamt’. Ikkje uventa plar sirup tena som jamføringsgrunnlag: «seig som sirup», seier me. I tillegg til å drypa seint er sirupen råmen og klissete, og når du baksar med slikt, kan du verta seig på fingrane. Me kan òg bruka seig om noko som strengt teke ikkje er klissete, men som fester seg likevel, til dømes snø som klabbar. Seig kan òg brukast om noko som er klamt: Du kan til dømes seia at du er seig på føtene. Men kvifor nyttar me gjerne seig om noko som korkje dryp eller er blautt eller klistrar seg, til dømes kvister, kjøt og stål? I Norsk Ordbog skriv Aasen at seig mellom anna blir bruka om «Vædske, som ikke lettelig adskilles i Draaber». Kan henda er det denne motstanden mot å løysa seg opp som ligg til grunn for vendingar som «seigt kjøt» (som er vanskeleg å trevla opp) og «seige kvister» (som er vanskelege å bryta av).

Jamvel om ikkje alt som er seigt, er vanskeleg, plar det seige ha noko tungt og rangt over seg, og me kan fint bruka seig i tydinga ‘vanskeleg’. Slik var det alt i mellomalderen, jamfør ordlag som «?at er seigt at segja» (vanskeleg å seia). Og jamvel om det seige ofte er tregt, og seig- gjerne vert nytta i nemningar for trege folk (t.d. seigbukk, seigdøle, seiglus og seigost), er ikkje seigleik støtt det same som tregleik. Dei som er seige til å arbeida, kan vera snare i vendinga, og ein seig skilaupar kan gå temmeleg snøgt. Men kva er motstykket til ein seig skilaupar? Ein sprø skilaupar?

Å kava seg opp ein lang og seig bakke – friviljug – vert av nokre rekna som sprøtt, andre nøyer seg med å kalla det seig?pining. I alle fall er det ein seig tur, særleg om føret er seigt. Men det er no ikkje berre musklar og arbeidsoppgåver og andre handfaste saker som seignar. Livet kan òg vera seigt, og det finst både seigliva mytar og seigliva folk. «Seig er sumars daude», heiter det, for ein svelt ikkje så lett i hel då.

Kristin Fridtun

Kristin Fridtun er norrønfilolog. E-post: kristin.fridtun@gmail.com