Men til Albania kom eg aldri
I 1988 fekk dei første utlendingane lov til å gå på den bilfrie Skanderbeg-plassen i Tirana.
Foto: Wikipedia
Denne veka fall eg for freistnaden til ei geografisk vareoppteljing: Eg har vore i alle landa i Europa, oftast på jobb, i eit par berre på ferie. Alle fylka i kongeriket har eg òg gjesta, anten vi reknar dei 19 som vi har i dag, eller dei 11 som det skrumpar og sentraliserer seg inn til etter årsskiftet.
Sa eg alle landa i Europa? Ikkje heilt sant. Det er att slikt smårusk som Andorra og San Marino. Og eg kom meg aldri til Albania; truleg er det for seint no. Men det står svært mange og svært fargerike annonsar på reiselivssidene om forvitnelege turar til det som utan konkurranse var sosialismens fyrtårn i Europa, om ein skulle tru dei stridbare ny- og heilfrelste på den tida. Det er litt som Kjell Aukrust svara da han etter ei lengre og svært detaljert utgreiing om nissen – levevis, bustader, kultur, fritidssysler og kjærleiksliv – vart spurd om han hadde sett nissen nokon gong:
– Nei, diverre. Men det har vøri nære på mange gonger, gut!
Nære på var det berre éin gong for min del. Eg var på reportasjereise i Jugoslavia, og den norske ambassadøren i Beograd var sideakkreditert i Tirana. Han meinte at det ikkje var umogleg å få visum til Albania akkurat da; det var teikn til gløtt i det spesielt harde og tette jarnteppet som fyrtårnvaktar Enver Hoxha passa med imponerande ihug og kompromisslaust politisk handverk. Eg spurde ambassadøren korleis det var i Albania, og han svara: «Heile landet er éin einaste stor fangeleir. Men det vil eg ikkje siterast på i Aftenposten.»
Eg tok til å fylla ut dokument, og den norske diplomaten skulle overlevera dei til den albanske kollegaen sin i Beograd. Lagnaden blanda seg inn: Den veka stod det brått nokre tusen albanarar innanfor gjerdet til den tyske ambassaden i Tirana, og alle ville vestover. Vestlege visumsøknader, spesielt dei som kom frå pressefolk, hamna raskt som lagervare i botnen av bunken på den albanske ambassaden i Jugoslavia. Så eg måtte ta til takke med enda ein tur til Prizren ved den albanske grensa i Serbia, og med Kosovo. Der, og i delar av Makedonia, snakkar folk albansk og brukar rimeleg nok det latinske alfabetet, men grensa til Albania kunne eg ikkje forsera den gongen heller.
Eg måtte seia som reven om rognebæra: «Høgt heng dei, og sure er dei», og finna trøyst i minnet om eit besøk nokre år tidlegare på Albanologisk institutt ved Universitetet i Pristina.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
