JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Memoarar

Framsteg utan stans

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Katarinahissen med utsyn over Strömmen. Bilete frå 1960.

Katarinahissen med utsyn over Strömmen. Bilete frå 1960.

Katarinahissen med utsyn over Strömmen. Bilete frå 1960.

Katarinahissen med utsyn over Strömmen. Bilete frå 1960.

4005
20181012
4005
20181012

I eit liv som har vore både hendingsrikt og omflakkande nok, er det få reiseminne som kan måla seg mot den første utanlandsturen. Mor tok meg med til Stockholm i 1951. Ho hadde ei nygift veslesøster der, og pengar hadde ho frå ein premie for ei barnebok frå sjølvaste kyrkje- og undervisningsdepartementet, der Lars Moen rådde den gongen. Far hadde bygt etterkrigshusvære til oss og sleit med eit nokså barskt huslån, så han måtte stella heime.

Verdsbyen Stockholm seks år etter krigen var svære ting for ein elleve-åring frå ei trøndelagsbygd, og eg investerte to blanke svenske kroner i åtte turar opp og ned med Katarinahissen med utsyn over Strömmen, som fører vatnet ut i Østersjøen frå Mälaren och Hjälmaren. Ei svensk krone sto i kr. 1,38 den gongen, og det kosta 25 öre for kvar tur. Byggearbeid i Slussen vart så dryge (for ikkje å nemna kostnadene) at Katarinahissen måtte stengjast i 2010, men no er det von om opning att i 2019.

Strömmen rann berre i same retninga heile tida, til skilnad frå Straumen heime, som både var lengre og striare og skifta lei fire gonger i døgeret. Størst inntrykk gjorde det at vi alt ved grensepasseringa på Storlien kunne kjøpa appelsinar. Så eksotisk frukt fekk vi berre til jul. Vi gjorde ein strategisk feil da vi ikkje sikra oss appelsin ved avreise frå Stockholm. På Storlien selde svenskane slik vitaminrik luksus berre når Trondheims-toget rulla inn i Sverige, ikkje når det var på veg til Trondheim.

Som i ei hildring og ein avglans kom det alt saman tilbake denne veka på ein togtur frå Kongsvinger til Oslo. Jau da, det var ein internasjonal tur, for han starta i Charlottenberg etter nokre tiltalande prisforhandlingar på ein ryddig bilverkstad der. Derifrå går det buss til den norske hovudstaden, med skifte til tog i Kongsvinger. Det gjekk ingen buss den dagen. Det gjekk ikkje noko norsk tog heller – det går elles kvar time, men lina var under reparasjon. Men SJ, Statens Järnvägar, har eit tog eller to frå Karlstad via Kongsvinger og Blaker til, ja, Oslo. Det kunne ventast ganske straks.

Billett får ein på automat. Men automaten var stengd, for jarnvegslina var berre for norske tog, ikkje svenske. Det måtte da likevel verta ei råd med billett?

Toget kom. Det var ikkje heilt nytt, men det var elektrisk, det hadde gode stolar, og eg såg fram til triveleg oppvarting og sørvis, eller service, gjerne det, frå ein konduktør som måtte vera minst like høfleg som svenske personale er over heile Austlandet.

Men alle dei høflege er kanskje i fast arbeid her i broderlandet i vest. Han som kom i vår vogn, undra olmt på korleis eg hadde tenkt å reisa utan billett når eg ikkje hadde kjøpt nokon. Eg vil gjerne kjøpa, sa eg.

– Vi sel ikkje billettar, sa han, og blidare vart han ikkje av det.

– Kva gjer eg da? spurde eg.

– Da får De stiga av i næraste by (han sa stad, eg veit at by tyder «liten landsby» på svensk) og kjøpa billett til eit norsk tog og ta det.

Eit tilbod om å kjøpa svensk billett vart avvist, og det svært effektivt: – Går ikkje, sa han. Det kostar 1200 kroner.

Eg var på nippet til å seia at det var godt det ikkje var norske kroner, da. Men brödrafolkens humordag var det opplagt ikkje, så eg heldt tann for tunge og slo frampå om at eg kunne skriva ut ein tilgodelapp til SJ eller til han, og nemnde noko om at eg var påliteleg og ikkje ville snyta nokon, og aller minst han eller Statens Järnvägar.

Det var tid for å visa handlekraft med pedagogikk, så han sa bryskt: – Näh. Ni får åka med til Oslo, då. Men sen måste Ni lära av det här!

Pengane skal svenskane få. Men korleis eg skal få plundra det til, anar eg ikkje.

Problemet byr på trinnvis løysing. Så på Oslo S styrkte eg meg i trua på at alt har betra seg sidan 1951, og kjøpte tre appelsinar, til vederlag for det såre minnet om dei eg ikkje fekk til vestgåande og grenseoverskridande tog den svarte dagen på Storlien i 1951. Så skal eg arbeida vidare med saka.

Per Egil Hegge

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

I eit liv som har vore både hendingsrikt og omflakkande nok, er det få reiseminne som kan måla seg mot den første utanlandsturen. Mor tok meg med til Stockholm i 1951. Ho hadde ei nygift veslesøster der, og pengar hadde ho frå ein premie for ei barnebok frå sjølvaste kyrkje- og undervisningsdepartementet, der Lars Moen rådde den gongen. Far hadde bygt etterkrigshusvære til oss og sleit med eit nokså barskt huslån, så han måtte stella heime.

Verdsbyen Stockholm seks år etter krigen var svære ting for ein elleve-åring frå ei trøndelagsbygd, og eg investerte to blanke svenske kroner i åtte turar opp og ned med Katarinahissen med utsyn over Strömmen, som fører vatnet ut i Østersjøen frå Mälaren och Hjälmaren. Ei svensk krone sto i kr. 1,38 den gongen, og det kosta 25 öre for kvar tur. Byggearbeid i Slussen vart så dryge (for ikkje å nemna kostnadene) at Katarinahissen måtte stengjast i 2010, men no er det von om opning att i 2019.

Strömmen rann berre i same retninga heile tida, til skilnad frå Straumen heime, som både var lengre og striare og skifta lei fire gonger i døgeret. Størst inntrykk gjorde det at vi alt ved grensepasseringa på Storlien kunne kjøpa appelsinar. Så eksotisk frukt fekk vi berre til jul. Vi gjorde ein strategisk feil da vi ikkje sikra oss appelsin ved avreise frå Stockholm. På Storlien selde svenskane slik vitaminrik luksus berre når Trondheims-toget rulla inn i Sverige, ikkje når det var på veg til Trondheim.

Som i ei hildring og ein avglans kom det alt saman tilbake denne veka på ein togtur frå Kongsvinger til Oslo. Jau da, det var ein internasjonal tur, for han starta i Charlottenberg etter nokre tiltalande prisforhandlingar på ein ryddig bilverkstad der. Derifrå går det buss til den norske hovudstaden, med skifte til tog i Kongsvinger. Det gjekk ingen buss den dagen. Det gjekk ikkje noko norsk tog heller – det går elles kvar time, men lina var under reparasjon. Men SJ, Statens Järnvägar, har eit tog eller to frå Karlstad via Kongsvinger og Blaker til, ja, Oslo. Det kunne ventast ganske straks.

Billett får ein på automat. Men automaten var stengd, for jarnvegslina var berre for norske tog, ikkje svenske. Det måtte da likevel verta ei råd med billett?

Toget kom. Det var ikkje heilt nytt, men det var elektrisk, det hadde gode stolar, og eg såg fram til triveleg oppvarting og sørvis, eller service, gjerne det, frå ein konduktør som måtte vera minst like høfleg som svenske personale er over heile Austlandet.

Men alle dei høflege er kanskje i fast arbeid her i broderlandet i vest. Han som kom i vår vogn, undra olmt på korleis eg hadde tenkt å reisa utan billett når eg ikkje hadde kjøpt nokon. Eg vil gjerne kjøpa, sa eg.

– Vi sel ikkje billettar, sa han, og blidare vart han ikkje av det.

– Kva gjer eg da? spurde eg.

– Da får De stiga av i næraste by (han sa stad, eg veit at by tyder «liten landsby» på svensk) og kjøpa billett til eit norsk tog og ta det.

Eit tilbod om å kjøpa svensk billett vart avvist, og det svært effektivt: – Går ikkje, sa han. Det kostar 1200 kroner.

Eg var på nippet til å seia at det var godt det ikkje var norske kroner, da. Men brödrafolkens humordag var det opplagt ikkje, så eg heldt tann for tunge og slo frampå om at eg kunne skriva ut ein tilgodelapp til SJ eller til han, og nemnde noko om at eg var påliteleg og ikkje ville snyta nokon, og aller minst han eller Statens Järnvägar.

Det var tid for å visa handlekraft med pedagogikk, så han sa bryskt: – Näh. Ni får åka med til Oslo, då. Men sen måste Ni lära av det här!

Pengane skal svenskane få. Men korleis eg skal få plundra det til, anar eg ikkje.

Problemet byr på trinnvis løysing. Så på Oslo S styrkte eg meg i trua på at alt har betra seg sidan 1951, og kjøpte tre appelsinar, til vederlag for det såre minnet om dei eg ikkje fekk til vestgåande og grenseoverskridande tog den svarte dagen på Storlien i 1951. Så skal eg arbeida vidare med saka.

Per Egil Hegge

– Ni får åka med til Oslo, då.
Men sen måste Ni lära av det här!

Emneknaggar

Fleire artiklar

Donald Trump talar til tilhengarane i Traverse i Michigan 25. oktober.

Donald Trump talar til tilhengarane i Traverse i Michigan 25. oktober.

Foto: Jim Watson / AFP / NTB

Samfunn

Trump ord for ord

Kva seier Trump på folkemøta? For å få eit inntrykk av kva han vil formidla til møtelyden, trykkjer vi den første delen av talen han heldt i vippestaten Michigan førre helg.

Donald Trump talar til tilhengarane i Traverse i Michigan 25. oktober.

Donald Trump talar til tilhengarane i Traverse i Michigan 25. oktober.

Foto: Jim Watson / AFP / NTB

Samfunn

Trump ord for ord

Kva seier Trump på folkemøta? For å få eit inntrykk av kva han vil formidla til møtelyden, trykkjer vi den første delen av talen han heldt i vippestaten Michigan førre helg.

Sunniva M. Roligheten debuterte som romanforfattar i 2022. Boka som kjem ut no, har ho skrive saman med Daniel A. Wilondja.

Sunniva M. Roligheten debuterte som romanforfattar i 2022. Boka som kjem ut no, har ho skrive saman med Daniel A. Wilondja.

Foto: Anna-Julia Granberg / Blunderbuss

BokMeldingar
Odd W. Surén

Orda mellom oss

Sunniva M. Roligheten, Daniel A. Wilondja og Google Translate har saman skrive ein fascinerande tekstkollasj.

Teikning: May LInn Clement

Ord om språkKunnskap
Kristin Fridtun

«Blokk har vore nytta om stabben folk vart halshogne på.»

Med jamne mellomrom legg Riksrevisjonen, her representert ved riksrevisor Karl Eirik Schjøtt-Pedersen, fram undersøkingar med nokså hard kritikk av korleis vedteken politikk vert gjennomført av forvaltinga.

Med jamne mellomrom legg Riksrevisjonen, her representert ved riksrevisor Karl Eirik Schjøtt-Pedersen, fram undersøkingar med nokså hard kritikk av korleis vedteken politikk vert gjennomført av forvaltinga.

Foto: Ole Berg-Rusten / NTB

Samfunn
Eva Aalberg Undheim

Eit spørsmål om kontroll

I rapport etter rapport kritiserer Riksrevisjonen statlege institusjonar for feil og manglar. Men kva kjem det eigentleg ut av kritikken?

Etter valet i 2016 blei det vanleg å seie at Trump vann fordi folk hadde oversett kjenslene til den kvite arbeiderklassa. Er biletet eit anna i denne omgangen?

Etter valet i 2016 blei det vanleg å seie at Trump vann fordi folk hadde oversett kjenslene til den kvite arbeiderklassa. Er biletet eit anna i denne omgangen?

Foto: Dustin Chambers / Reuters / NTB

UtanriksSamfunn

Overkorrigeringa

NEW YORK: Mark Lilla fekk enorm merksemd for sin diagnose av presidentvalet i USA i 2016. Eg oppsøker han for å få oppdaterte psykologiseringar av den amerikanske folkesjela anno 2024.

Ida Lødemel Tvedt
Etter valet i 2016 blei det vanleg å seie at Trump vann fordi folk hadde oversett kjenslene til den kvite arbeiderklassa. Er biletet eit anna i denne omgangen?

Etter valet i 2016 blei det vanleg å seie at Trump vann fordi folk hadde oversett kjenslene til den kvite arbeiderklassa. Er biletet eit anna i denne omgangen?

Foto: Dustin Chambers / Reuters / NTB

UtanriksSamfunn

Overkorrigeringa

NEW YORK: Mark Lilla fekk enorm merksemd for sin diagnose av presidentvalet i USA i 2016. Eg oppsøker han for å få oppdaterte psykologiseringar av den amerikanske folkesjela anno 2024.

Ida Lødemel Tvedt

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis