Det som ingen vil sjå

Ein gong midt i 1990-åra var det eit skandinavisk presseseminar på Lysebu i Oslo, og emnet var innvandringa og innvandrarane: Korleis talar og skriv vi om dei? Dette er altså ein generasjon sidan, og minnet om seminaret hugsar eg som eit vardøger.

Ordet vardøger lærde eg av farmor Dortea (1874–1959) på Heggjasgarden i Skatval. Brått kunne ho seia: «No må æ sætt over kaffen, fer no haurd’ æ vardøgeret hans Per.» Fem minutt seinare kom farfar inn døra, og da var kaffien klar, som det heiter no.

For henne hadde vardøgeret ikkje det minste med overtru å gjera. Det var eit fenomen like naturleg og påliteleg som at sola stod opp og gjekk ned, og at månen vaks og vaks heilt til det vart fullmåne. Så minka han.

Vardøgeret på Lysebu to generasjonar seinare var eit par utsegner frå ein sjølvtrygg og dyktig svensk yrkesbror som fekk spørsmål om innvandrarproblemet i Sverige.

– Vi har ikkje noko slikt problem, så det har vi da heller ingen diskusjon om. Det seier seg sjølv at vi ikkje skriv om det, sa han.

Tøger Seidenfaden (1957–2011), som på den tida var fersk sjefredaktør i avisa Politiken i Danmark, hadde både geografikunnskap og ironi på lager:

Er du abonnent? Logg på for å lese vidare

Digital tilgang – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.

E-postadressa di

Eg godtek vilkåra

Eller kjøp eit anna abonnement

Er du abonnent? Logg på for å lese vidare