Oslo Nye Teater

Kay Pollak, Carin Pollak og Fredrik Kempe:

Så som i himmelen

Omsett av Teodor Janson
Regi: Kim Bjarke og Synne Teksum
Scenografi: Gjermund Andresen
Musikalsk ansvarleg: Simon Revholt

Den svenske filmen Så som i himmelen var ein vidt omtykt kinosuksess for 15–16 år sidan. Det var ei sympatisk og velspela historie om ein kar i midtlivskrise som vender attende til heimbygda si og vert konfrontert med det gjennomsiktige bygdemiljøet han rømde frå. Han overtek eit kyrkjekor, og i møte med menneska der får han gamle og nye konfliktar, og ein ny kjærleik, midt i fjeset.

Filmen gjekk rett heim i Noreg òg, og songen frå filmen, «Gabriellas sång», vart straks ein obligatorisk programpost i norske bryllaup, gravferder og 40-, 50- og 60-årsdagar.

Nær parodisk

Med filmen i minnet går vi eigentleg varme om hjartet for å sjå musikalversjonen, som har vore ein kolossal suksess i Stockholm. Skal ein døme etter publikumsreaksjonane på premieren, vil han verte det i Oslo òg. Det må likevel vere lov å seie følgjande: Alle originalsujett toler ikkje like godt å verte musikal. Om Så som i himmelen har tolt det, må såleis òg vere ei smakssak.

Musikal er så mangt, og smaken er sjølvsagt som baken. Den moderne musikalen, som Andrew Lloyd Webber og dei samtidige etablerte, er ofte smektande og sentimental, svært gjenkjenneleg i typen melodiar. I musikalen Så som i himmelen merkar vi med ein gong at musikken er så sjangertypisk at han nærmar seg det parodiske.

Til å byrje med tenker vi at OK, musikal er klisjé og skal vere det, vi får berre svelgje unna. Men det blir verre å akseptere at den rotekte skildringa, som vi vart overtydde om i filmen, er vorten til ei blanding av grov folkekomedie og nærast smaklaust melodrama. Det er heilt umogleg å tru på at hovudpersonen Daniel, som Hans Marius Hoff Mittet elles både spelar og syng med verdig djupn, skal kunne engasjere seg i så grunne karikaturpersonar. Det er ikkje skodespelarane si skuld, særleg ikkje Niklas Gundersen, som spelar ein koneplagar med skremmande realisme.

Låtteleggjering

Men elles: Her er det forferdeleg nok sjølve musikalsjangeren som forflatar og låtteleggjer stoffet. Direkte pinlege vert dei overflatiske fokusa på den forslåtte Gabriella, den overvektige Holmfrid og det problematiserte presteekteparet. Trine Wenberg Svensen og Johannes Joner gjer ærleg innsats som dei to sistnemnde, men dette kan ein ikkje berge. Det er rett og slett for platt. (Om prestar som skjemmest over eiga sexglede, skreiv Oskar Braaten alt i 1925, i Den store barnedåpen. Den gongen var det nok eit poeng i det, men no?)

Songnummera vart tiljubla med nærast hysterisk åtgaum på premieren. Kvar sin smak. Det er ingenting å utsetje på songrøystane, og det er bra spenst i orkesteret. At heilskapen likevel skurrar, kan det vere mange grunnar til. Men det kan òg vere noko med den svenske folkesjela. Ho er ikkje lik vår, sjølv om svenskane er dei aller næraste grannane våre.

Bent Kvalvik

Bent Kvalvik er filmarkivar og fast teatermeldar i Dag og Tid.