Knallsterkt strøymt samtidsapropos
Det visjonære samtidsstykket Den kvite pesten kjem att som eit knyttneveslag.
Morten Svartveit spelar dokter Galén.
Skjermdump
Det Norske
Teatret
Karel Capek:
Den kvite pesten
Omsett av Olav Rytter
Omarbeiding: Peer Perez Øian og Anders Hasmo
Regi: Peer Perez Øian
Kven skulle trudd at vi i desse dagar skulle få oppleve ei av dei sterkaste teaterhendingane på lange, lange tider, og på vår eigen heime-PC? Det Norske Teatret og Peer Perez Øian har vore vakne nok til å hente fram stykket til den framsynte tsjekkiske Karel Capek, Den kvite pesten, eit stykke som alt i 1937 vart henta til Noreg og Det Norske Teatret.
I beste sci-fi-form fortel denne teksten om korleis samfunnet handterer ein ukontrollerbar sjukdom. Ein medisinsk vitskapsmann har funne ein kur, men vil førebels berre hjelpe dei fattige. Han er pasifist og lækjer ikkje makthavarane og dei som skor seg på krigen – ikkje før dei legg våpena ned. Eit skarpare bilete på vår eiga tids makt og avmakt kunne vi vel neppe få.
Det vi fekk sjå via strøyming 12. mai, vart annonsert som ei dramalesing, altså ikkje ei ferdig framsyning. Eit stunt. Men viss dette var eit stunt, burde norsk teater berre stunte meir, både med omsyn til speleprestasjonar, sjølv med manus, og i musikk-, rekvisitt- og biletbruk, vart vi dregne inn i dette teatrale katastrofeområdet frå første stund.
Vi rikka oss ikkje frå PC-en og sofaen i to timar og eit kvarter.
At alle teatereffektane er provisoriske, og at skodespelarane stundom, tilsynelatande, vert distraherte, gjer faktisk berre innlevinga betre og temperaturen endå høgare.
Vi ler ikkje av at Oddgeir Thune, som den krakilske professor Sigelius, mister lausbarten, og det er heilt som det skal vere at rekvisitøren kjem inn og klistrar sjukebyllen på halsen til Niklas Gundersen og Ingrid Jørgensen Dragland. Ekstra imponerande er det at det i ei slik oppsetjing også er rom for det komplekse. Her er ikkje personskildringane svartkvite, heller ikkje «helten», dokter Galén, intenst framstilt av Morten Svartveit.
Heile framsyninga og det openbert inspirerte ensemblet har den febrile energien som ofte pregar det Peer Perez Øian gjer.
Stykket gjekk i straum berre denne eine kvelden – førebels. Men dette bør gjentakast, snarast mogleg.
Bent Kvalvik
Bent Kvalvik er filmarkivar og fast teatermeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Det Norske
Teatret
Karel Capek:
Den kvite pesten
Omsett av Olav Rytter
Omarbeiding: Peer Perez Øian og Anders Hasmo
Regi: Peer Perez Øian
Kven skulle trudd at vi i desse dagar skulle få oppleve ei av dei sterkaste teaterhendingane på lange, lange tider, og på vår eigen heime-PC? Det Norske Teatret og Peer Perez Øian har vore vakne nok til å hente fram stykket til den framsynte tsjekkiske Karel Capek, Den kvite pesten, eit stykke som alt i 1937 vart henta til Noreg og Det Norske Teatret.
I beste sci-fi-form fortel denne teksten om korleis samfunnet handterer ein ukontrollerbar sjukdom. Ein medisinsk vitskapsmann har funne ein kur, men vil førebels berre hjelpe dei fattige. Han er pasifist og lækjer ikkje makthavarane og dei som skor seg på krigen – ikkje før dei legg våpena ned. Eit skarpare bilete på vår eiga tids makt og avmakt kunne vi vel neppe få.
Det vi fekk sjå via strøyming 12. mai, vart annonsert som ei dramalesing, altså ikkje ei ferdig framsyning. Eit stunt. Men viss dette var eit stunt, burde norsk teater berre stunte meir, både med omsyn til speleprestasjonar, sjølv med manus, og i musikk-, rekvisitt- og biletbruk, vart vi dregne inn i dette teatrale katastrofeområdet frå første stund.
Vi rikka oss ikkje frå PC-en og sofaen i to timar og eit kvarter.
At alle teatereffektane er provisoriske, og at skodespelarane stundom, tilsynelatande, vert distraherte, gjer faktisk berre innlevinga betre og temperaturen endå høgare.
Vi ler ikkje av at Oddgeir Thune, som den krakilske professor Sigelius, mister lausbarten, og det er heilt som det skal vere at rekvisitøren kjem inn og klistrar sjukebyllen på halsen til Niklas Gundersen og Ingrid Jørgensen Dragland. Ekstra imponerande er det at det i ei slik oppsetjing også er rom for det komplekse. Her er ikkje personskildringane svartkvite, heller ikkje «helten», dokter Galén, intenst framstilt av Morten Svartveit.
Heile framsyninga og det openbert inspirerte ensemblet har den febrile energien som ofte pregar det Peer Perez Øian gjer.
Stykket gjekk i straum berre denne eine kvelden – førebels. Men dette bør gjentakast, snarast mogleg.
Bent Kvalvik
Bent Kvalvik er filmarkivar og fast teatermeldar i Dag og Tid.
Fleire artiklar
Sveinung Rotevatn (V), som ser opp, talte ikkje under behandlinga av den nye abortlova 3. desember. Den som gjekk fram til talarstolen flest gonger, var Marian Hussein (SV).
Foto: Thomas Fure / AP / NTB
Mors liv i salen
Debatten vi fekk høyre då den nye abortlova blei behandla tysdag, strekte seg frå 10.00 til 14.30, frå 1915 til framtida og frå fosteret til den store verda.
President Joe Biden (f. 1942) og statsminister Jonas Gahr Støre (f. 1960) stiller opp til familiefoto på Nato-toppmøtet i Washington i år.
Foto: Javad Parsa / NTB
Å fjerne Støre no vil vere ei panikkhandling som skaper fleire problem enn det løyser for Arbeidarpartiet.
Ein demonstrant med gassmaske protesterer i Tblisi 2. desember mot at den nye regjeringa vil leggja vekk EU-søknaden.
Foto: Irakli Gedenidze / Reuters / NTB
«Med unntak av presidenten har ikkje demonstrantane i Georgia stor tiltru til politikarane.»
Statsminister Michel Barnier på veg til talarstolen i den franske nasjonalforsamlinga 4. desember, der han vart kasta i eit mistillitsvotum frå eit klårt fleirtal.
Foto: Sarah Meyssonnier / Reuters / NTB
PARIS: Frankrike er i uvisse om framtida etter regjeringskrise.
Opprørarar frå islamistgruppa Hayat Tahrir al-Sham ved Aleppo 29. november. Den største byen i Syria fall raskt da opprørarane gjekk til åtak.
Foto: Mahmoud Hasano / Reuters / NTB
Papiravisa