Nordland Teater / Convoi Exceptionnel

Henrik Ibsen (med bidrag frå Inger Christensen, Michel Houellebecq og Virginia Woolf):

Fruen fra havet

Regi: Jan P. Skulling
Scenografi: Maja Ziska

Dei teaterlærde vil nok alltid stridast om kor naudsynt eller interessant det er å lage nye «vridne» versjonar av Ibsens samla verk. Resultata av dette er òg så ymse. Versjonen av Fruen fra havet, som Nordland Teater no har sett opp saman med gruppa Convoi Exceptionnel, har teke frekt og freidig fatt på originalmaterialet. Det er ikkje eit like glasklårt skodespel som det Ibsen skreiv, men det klarer i høg grad å spisse konfliktstoffet i stykket på ein ny måte. Og det er ein kunstnarleg heilskap over framsyninga som fengslar og imponerer.

Det ibsenske persongalleriet er denne gongen skrumpa inn frå åtte til fem. Doktor Wangel, som denne gongen er ei kvinne (Anne E. Kokkin), har berre éi dotter, Hilde (Anne Wiig), som er vorten ein slags kombinasjon av seg sjølv og den opphavlege systera Bolette. I tillegg til Bolette er også overlærar Arnholm og kunstnarbohemen Ballested strokne, og målaren Lyngstrand (Sven Henriksen) har fått ein annan posisjon i historia enn han plar ha. Den framande, som skal bringe vendepunktet i stykket, er denne gongen blitt til Døden (Laila Brean Mathiesen). Originalteksten er såleis barbert inn til beinet og i tillegg supplert med tekstbitar frå andre forfattarar. Annonseringa seier òg «fritt etter Henrik Ibsen».

Tolkinga av hovudpersonen Ellida Wangels livskrise går her mot at ho er, og alltid har vore, suicidal. Prosjektet til doktor Wangel blir dermed å redde ho frå døden, ikkje (som i originalen) å hindre at ho vert mist til ein annan mann. Dette «nye» Ibsen-dramaet vert spelt ut i eit stort sett spartansk scenerom og i enkle kostyme. Det einaste verkeleg spektakulære er ein gedigen kjempekrabbe som stundvis inntek scenegolvet. Vi aner med dette Ellidas lengt mot havet, eller det ukjende, og det som er i det. Replikkane vert framførte ettertenksamt, dvelande, men det verkar heile tida rimeleg. Det er vonde og vanskelege ting det skal samrødast om, og då går ikkje praten i allegro. Ensemblet, og særleg Kirsti Torhaug i tittelrolla, leverer med stort truverd.

Dei mest fanatiske ibsenpuristane vil nok sakne ein del i denne framsyninga. Men med eit nokolunde ope sinn er det ikkje vanskeleg å late seg fascinere av ei frue frå havet, fritt etter Ibsen. Og når alt kjem til alt, har vi alle nokre val å gjere i livet, som vi både vegrar oss for og vert dregne mot. Det er bra å verte mint på det.

Bent Kvalvik

Bent Kvalvik er filmarkivar og fast teatermeldar i Dag og Tid.