Arthur Miller slår ikkje feil
Ei smertefull erkjenning gjer framleis inntrykk i 50-talsklassikar.
Ensemblet leverer til truande. F.v. Kyrre Eikås Ottersen, Joakim Thrane, Torgeir Reiten, Idun Losnegård og Reidun Melvær Berge.
Foto: Espen Nyttingnes / Rakkar
Teater Vestland
Arthur Miller:
Frakt under havet
Omsett av Ola E. Bø
Regi: Bentein Baardson
Scenografi og kostyme: Siri Langdalen
Det er faktisk stendig sjeldnare institusjonsteatera gjev seg i kast med nyklassikarane, desse stykka som forma den vestlege teaterkulturen i det tjuande hundreåret. Når dei stundom gjer det, er det oftast som dei ikkje heilt får det til. TV-mediet har vorte ein farleg konkurrent for teateret i det å formidle realistisk fiksjon, og da synest nok teateret dei må søke mot ei anna uttrykksform enn den ramt realistiske.
Problemet er at det fungerer sjeldan på desse sterke skodespela som vart skrivne i etterkrigstida. Det er som regel den konkrete, tidsbundne miljøkoloritten som er sjølve sjela i denne dramatikken. I alle høve er det sånn fatt med skodespelet Frakt under havet av Arthur Miller. Det har Teater Vestland og regissøren Bentein Baardson teke konsekvensen av. Og vi må faktisk seie: heldigvis.
Aktuelt
Men forresten, miljø og miljø, i scenografi og kostyme er fortidskoloritten heller diskré markert i denne framsyninga. Men tempo, stemning og spelestil plasserer likevel stykket fort der det høyrer heime, i eit storbytungt USA for nokre generasjonar sidan. Problematikken lovleg og ulovleg innvandring er jo for eit norsk publikum berre mykje meir aktuelt og gjenkjenneleg enn for vel seksti år sidan, da dette stykket hadde noregspremiere.
Tabuemnet incest var i tillegg noko ein knapt hadde ord for i førre generasjon. Og historia om Eddie, den slitne, mellomaldrande bryggjesjauaren som er fordekt forelska i niesa si, og dødeleg sjalu på Rodolpho, hennar utvalde, har ikkje mindre brennbar appell enn på 50-talet. Dette uavvendelege lagnadsdramaet har då Arthur Miller forma nærast som ein klassisk gresk tragedie, med eit kommenterande kor (advokaten Alfieri) som både kommenterer, åtvarar og konkluderer. Han opptrer både i såkalla real time og i epilogisk ettertid. På eit underleg vis er det òg mest som alle personane i handlinga veit, undermedvite, at dei går mot ein katastrofe.
Til truande
Teater Vestland har sett inn dei sterkaste ressursane sine i denne oppsetjinga. Heile ensemblet leverer til dei gradar til truande, og framfor alt er det temperaturen, den gjennomført lada stemninga, som held oss stramt fastspente i seta.
Nest etter En handelsreisendes død er kan hende Frakt under havet det Miller-stykket som vert spelt mest i norsk teater. Betre døme skal ein òg leite lenge etter på ein klassikar som held seg så sterkt gjennom skiftande tider, og utan å trenge andletsløft.
Framsyninga vart spela for førebels siste gong førre laurdag, etter ein delvis avbroten turné. (Alle veit kvifor.) Vonleg kan produksjonen få ein ny runde på nyåret. Det er han verdt.
Bent Kvalvik
Bent Kvalvik er filmarkivar og fast teatermeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Teater Vestland
Arthur Miller:
Frakt under havet
Omsett av Ola E. Bø
Regi: Bentein Baardson
Scenografi og kostyme: Siri Langdalen
Det er faktisk stendig sjeldnare institusjonsteatera gjev seg i kast med nyklassikarane, desse stykka som forma den vestlege teaterkulturen i det tjuande hundreåret. Når dei stundom gjer det, er det oftast som dei ikkje heilt får det til. TV-mediet har vorte ein farleg konkurrent for teateret i det å formidle realistisk fiksjon, og da synest nok teateret dei må søke mot ei anna uttrykksform enn den ramt realistiske.
Problemet er at det fungerer sjeldan på desse sterke skodespela som vart skrivne i etterkrigstida. Det er som regel den konkrete, tidsbundne miljøkoloritten som er sjølve sjela i denne dramatikken. I alle høve er det sånn fatt med skodespelet Frakt under havet av Arthur Miller. Det har Teater Vestland og regissøren Bentein Baardson teke konsekvensen av. Og vi må faktisk seie: heldigvis.
Aktuelt
Men forresten, miljø og miljø, i scenografi og kostyme er fortidskoloritten heller diskré markert i denne framsyninga. Men tempo, stemning og spelestil plasserer likevel stykket fort der det høyrer heime, i eit storbytungt USA for nokre generasjonar sidan. Problematikken lovleg og ulovleg innvandring er jo for eit norsk publikum berre mykje meir aktuelt og gjenkjenneleg enn for vel seksti år sidan, da dette stykket hadde noregspremiere.
Tabuemnet incest var i tillegg noko ein knapt hadde ord for i førre generasjon. Og historia om Eddie, den slitne, mellomaldrande bryggjesjauaren som er fordekt forelska i niesa si, og dødeleg sjalu på Rodolpho, hennar utvalde, har ikkje mindre brennbar appell enn på 50-talet. Dette uavvendelege lagnadsdramaet har då Arthur Miller forma nærast som ein klassisk gresk tragedie, med eit kommenterande kor (advokaten Alfieri) som både kommenterer, åtvarar og konkluderer. Han opptrer både i såkalla real time og i epilogisk ettertid. På eit underleg vis er det òg mest som alle personane i handlinga veit, undermedvite, at dei går mot ein katastrofe.
Til truande
Teater Vestland har sett inn dei sterkaste ressursane sine i denne oppsetjinga. Heile ensemblet leverer til dei gradar til truande, og framfor alt er det temperaturen, den gjennomført lada stemninga, som held oss stramt fastspente i seta.
Nest etter En handelsreisendes død er kan hende Frakt under havet det Miller-stykket som vert spelt mest i norsk teater. Betre døme skal ein òg leite lenge etter på ein klassikar som held seg så sterkt gjennom skiftande tider, og utan å trenge andletsløft.
Framsyninga vart spela for førebels siste gong førre laurdag, etter ein delvis avbroten turné. (Alle veit kvifor.) Vonleg kan produksjonen få ein ny runde på nyåret. Det er han verdt.
Bent Kvalvik
Bent Kvalvik er filmarkivar og fast teatermeldar i Dag og Tid.
Fleire artiklar
Eit hus i Ål kommune vart teke av jordskred under ekstremvêret "Hans" i august i fjor.
Foto: Frederik Ringnes / NTB
Husforsikring i hardt vêr
Kan klimaendringane føre til at også norske heimar blir umoglege å forsikre?
Folkerørsla for lokalsjukehusa demonstrerer mot helseføretakmodellen utanfor Stortinget i 2017.
Foto: Håkon Mosvold Larsen / NTB
Vestre må avslutte konflikter og beklage
«Svært mange av de 300.000 som jobber i Helse-
vesenet, merker daglig følgene av Helseforetaks-
modellen som nå videreføres av Ap og Sp.»
Teikning: May Linn Clement
Tid for realitetsorientering
Valet av Donald Trump til president er ikkje noka tilfeldig ulukke, men ei fylgje av dårleg politisk handverk gjennom lang tid.
Ruslan Gorovij sender pengane han tener som artist, heim til Kyiv, der vener kjøper vedlass til ukrainarar som treng varme i vinter.
Foto: Ukrainian online sales
Eit nytt lovframlegg som legg opp til at det skal bli straffbart å selje ulovleg hogd skog, vil ikkje minst råke folk i øydelagde hus.
James Rebanks på Lillehammer sist veke.
Foto: Morten A. Strøksnes
Ein mann for alle årstider
LILLEHAMMER: Etter å ha skrive to svært populære bøker om landbruk og sauehald hamna James Rebanks i ei krise som førte han til eit dunvær på Helgeland.