Drama

Regi: Marcelo Martinessi

Arvingene (Orig.tittel: Las herederas)

Med: Ana Brun, Margarita Irún, Ana Ivanova, Nilda González

Chela (Brun) og sambuaren Chiquita (Irún) er kvinner på seksti i den paraguayanske overklassen i hovudstaden Asunción. Dei sel arva krystallglas, måleri og middagsbord for å få unna stor gjeld, men Chiquita hamnar likevel i fengsel for svindel. Chela får hjelp heime med piller og kaffi av nytilsette Pati (González). Då nabokona Pituca spør om Chela kan køyre henne i eit ærend, opnar ein ny veg seg, der Chela gjev skyss til rike, eldre damer. Der møter ho yngre Angy (Ivanova), som får liv i den resignerte målaren.

Arbeid gjev fridom

Det er klart at Chiquita har hatt hendene på rattet i heimen. Chela gøymer seg i skuggane og blir sjuk av skamma over fallet frå fornemme krinsar. Ho ter seg kjipt, men figuren har ei spennande utvikling. Å bli privatsjåfør er sårt for ei kunstnarspire, men ho forstår snart at plassen i førarsetet kan by på andre formar for fridom.

Chela dundrar ut Chopin og Tsjajkovskij frå bilstereoen medan korset dinglar frå sladrespegelen. Overklassen er eurosentrisk og klagar på kvinnene frå lågare sosiale lag som bur og jobbar hos dei. Klasseskilja viser seg i språk, hud og hår. Chela skjuler dei blå augo sine bakom døra medan Pati tek imot kvinner med bleikt hår på jakt etter middagsservise. Blikk med medynk svir i sjela til Chela, men små endringar i sjølvbiletet siv sakte gjennom andlet og klede. Chela strekker seg sakte etter noko nytt.

Gretne gamle kvinner

Gjengen med eldre kvinner som spelar kort heime hjå naboen Pituca, er litt av ein gjeng. Observasjonane frå miljøet er truverdige. Sår nostalgi blir blanda med pragmatikk og sladder om menn som aldri er å sjå.

Arvingene er full av vittige og smarte detaljar. Historia er universell. Samstundes har ho sterke paraguayanske trekk, som teen terere og prat om politikk og oppskrift på maiskaka sopa paraguaya frå radioen. Dei sosiale strukturane er klassisk latinamerikanske. Stilla om jakt på homofile under diktaturet er slåande, og kjønnsdiskriminering blir berre nemnd kort via omvegar. Filmen har ingen store fakter. Stilen er realistisk, intim, subtil og med fine fargar og ljos.

Prisverdige Paraguay

Det er snodig kor gode somme unge latinamerikanske menn, som debutant Marcelo Martinessi, er til å lage film om godt vaksne kvinner som søkjer fridom. Gloria, av den chilenske Oscar-vinnaren Sebastián Lelio, er ein meir sprelsk parallell.

Den pensjonerte teaterskodespelaren Ana Brun tok pause frå advokatjobben for å spele Chela. Det heldt til ein sølvbjørn for beste hovudrolle i Berlin. Det er ikkje rart. Ho er sitrande god. Totalt har Arvingene hausta 27 premiar. Såpass skal til for å få distribusjon i Noreg frå små, fjerne land. Ikkje miss sjansen til å sjå ein film frå Paraguay på kino. Det kan bli lenge til neste.

Håkon Tveit

Håkon Tveit er lektor i latinamerikansk kultur og historie ved Universitetet i Bergen og fast filmmeldar i Dag og Tid.