JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Meldingar

Snublestein

Eduardo Halfon viser fram djupet under overflata.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Eduardo Halfon er aktuell med roman nummer to omsett til norsk.

Eduardo Halfon er aktuell med roman nummer to omsett til norsk.

Foto: Adriana Bianchedi

Eduardo Halfon er aktuell med roman nummer to omsett til norsk.

Eduardo Halfon er aktuell med roman nummer to omsett til norsk.

Foto: Adriana Bianchedi

3048
20181116
3048
20181116

Roman

Eduardo Halfon:

Sorg

Omsett av Signe Prøis
Solum/Bokvennen

Midt i september var Eduardo Halfon på Litteraturhuset i Oslo i samband med at romanen Sorg blei lansert på norsk. På vårparten kom Den polske bokseren, og begge romanane er sjølvbiografisk fiksjon med Eduardo Halfon som forteljar og tilretteleggjar. Signe Prøis har omsett begge romanane.

Eduardo Halfon (1971) har jødisk bakgrunn med morfar frå Libanon og farfar frå Polen. Med holocaust som bakteppe for begge romanane følgjer han spora tilbake til Sachsenhausen og Auschwitz i Tyskland, til Lódz i Polen og vidare til USA og Guatemala, der farfaren slo seg ned etter på mirakuløst vis å ha overlevd seks år i tysk fangenskap. Morfaren enda også opp i Guatemala, og slik blir dei to slektene fletta saman og førte vidare.

Mytar og mystikk

Men Halfon er meir opptatt av dei døde enn av dei levande, og det heile startar ved ein innsjø i Guatemala der onkelen Salomon skal ha drukna som barn. I vaksen alder vender Eduardo tilbake til familiens feriebustad for å finne ut meir om onkelen, men det viser seg fort at det var ingen Salomon som drukna i innsjøen. Halfon turnerer elegant forholdet mellom draum, fantasi og røyndom i ulike forkledningar under eit lag av mytar og mystikk og urgamle mayaritual fram mot ei erkjenning av at «dersom det fins flere forklaringer på et fenomen, er man nødt til å beholde alle».

Halfon følgjer to spor i romanen: det eine etter farfaren som overlevde, det andre etter onkelen som døydde. Det første sporet fører han til Sachsenhausen og Auschwitz og vidare til Lódz, som farfaren kom frå, og der bror til farfaren døydde i den jødiske gettoen i 1944. Bror til farfaren heitte Salomon. Berre eit falma bilde finst igjen etter han.

Det andre sporet går mot innsjøen Amatitlán i Guatemala, der Eduardo Halfon levde lykkelege barneår fram til 1981, da familien måtte reise til USA på grunn av borgarkrigen. Det er hit forteljaren reiser for å finne ut kva som faktisk hende da onkelen drukna. Igjen har han berre eit bilde å vise fram.

Kollektivt minne

Så er ingenting slik han hadde trudd. Forteljaren kjem tilbake til eit mistrøstig, fattigsleg og tilbakeståande lokalsamfunn rundt ein forgifta innsjø der mange barn har drukna, men ingen Salomon, og her gjer Halfon eit grep som heidrar alle dei døde barna og lar dei bli ein del av eit kollektivt minne.

Det er noko ved Halfons stil og grep som minner om W.G. Sebalds erindringsromanar, der fakta, fiksjon og bildestoff dannar ein mild melankoli over eige liv og over alle ein har møtt gjennom andre, gjennom bilde, gjennom historiene som finst om kvar einskild av oss, og som til slutt kanskje blir samla og komprimert og nedfelt i skrift eller også nedfelt som snublesteinar i gater rundt omkring i heile Europa.

Det er ein kort roman, men han er langt større enn sidetalet.

Oddmund Hagen

Oddmund Hagen er forfattar og fast bokmeldar i Dag og Tid.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Roman

Eduardo Halfon:

Sorg

Omsett av Signe Prøis
Solum/Bokvennen

Midt i september var Eduardo Halfon på Litteraturhuset i Oslo i samband med at romanen Sorg blei lansert på norsk. På vårparten kom Den polske bokseren, og begge romanane er sjølvbiografisk fiksjon med Eduardo Halfon som forteljar og tilretteleggjar. Signe Prøis har omsett begge romanane.

Eduardo Halfon (1971) har jødisk bakgrunn med morfar frå Libanon og farfar frå Polen. Med holocaust som bakteppe for begge romanane følgjer han spora tilbake til Sachsenhausen og Auschwitz i Tyskland, til Lódz i Polen og vidare til USA og Guatemala, der farfaren slo seg ned etter på mirakuløst vis å ha overlevd seks år i tysk fangenskap. Morfaren enda også opp i Guatemala, og slik blir dei to slektene fletta saman og førte vidare.

Mytar og mystikk

Men Halfon er meir opptatt av dei døde enn av dei levande, og det heile startar ved ein innsjø i Guatemala der onkelen Salomon skal ha drukna som barn. I vaksen alder vender Eduardo tilbake til familiens feriebustad for å finne ut meir om onkelen, men det viser seg fort at det var ingen Salomon som drukna i innsjøen. Halfon turnerer elegant forholdet mellom draum, fantasi og røyndom i ulike forkledningar under eit lag av mytar og mystikk og urgamle mayaritual fram mot ei erkjenning av at «dersom det fins flere forklaringer på et fenomen, er man nødt til å beholde alle».

Halfon følgjer to spor i romanen: det eine etter farfaren som overlevde, det andre etter onkelen som døydde. Det første sporet fører han til Sachsenhausen og Auschwitz og vidare til Lódz, som farfaren kom frå, og der bror til farfaren døydde i den jødiske gettoen i 1944. Bror til farfaren heitte Salomon. Berre eit falma bilde finst igjen etter han.

Det andre sporet går mot innsjøen Amatitlán i Guatemala, der Eduardo Halfon levde lykkelege barneår fram til 1981, da familien måtte reise til USA på grunn av borgarkrigen. Det er hit forteljaren reiser for å finne ut kva som faktisk hende da onkelen drukna. Igjen har han berre eit bilde å vise fram.

Kollektivt minne

Så er ingenting slik han hadde trudd. Forteljaren kjem tilbake til eit mistrøstig, fattigsleg og tilbakeståande lokalsamfunn rundt ein forgifta innsjø der mange barn har drukna, men ingen Salomon, og her gjer Halfon eit grep som heidrar alle dei døde barna og lar dei bli ein del av eit kollektivt minne.

Det er noko ved Halfons stil og grep som minner om W.G. Sebalds erindringsromanar, der fakta, fiksjon og bildestoff dannar ein mild melankoli over eige liv og over alle ein har møtt gjennom andre, gjennom bilde, gjennom historiene som finst om kvar einskild av oss, og som til slutt kanskje blir samla og komprimert og nedfelt i skrift eller også nedfelt som snublesteinar i gater rundt omkring i heile Europa.

Det er ein kort roman, men han er langt større enn sidetalet.

Oddmund Hagen

Oddmund Hagen er forfattar og fast bokmeldar i Dag og Tid.

Det er noko ved Halfons stil og grep som minner om W.G. Sebalds erindrings­romanar.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Foto: Ida Lødemel Tvedt

Samfunn

NEW YORK: Valnatta i New York kjendest som eit antiklimaks etter ei veke på reise i det som alt høyrdest ut som Trumps Amerika.

Ida Lødemel Tvedt
Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Foto: Ida Lødemel Tvedt

Samfunn

NEW YORK: Valnatta i New York kjendest som eit antiklimaks etter ei veke på reise i det som alt høyrdest ut som Trumps Amerika.

Ida Lødemel Tvedt
 James Rebanks på Lillehammer sist veke.

James Rebanks på Lillehammer sist veke.

Foto: Morten A. Strøksnes

Feature
Morten A. Strøksnes

Ein mann for alle årstider

LILLEHAMMER: Etter å ha skrive to svært populære bøker om landbruk og sauehald hamna James Rebanks i ei krise som førte han til eit dunvær på Helgeland.

Teikning: May Linn Clement

KommentarSamfunn
Halvor Tjønn

Tid for realitetsorientering

Valet av Donald Trump til president er ikkje noka tilfeldig ulukke, men ei fylgje av dårleg politisk handverk gjennom lang tid.

Ruslan Gorovij sender pengane han tener som artist, heim til Kyiv, der vener kjøper vedlass til ukrainarar som treng varme i vinter.

Ruslan Gorovij sender pengane han tener som artist, heim til Kyiv, der vener kjøper vedlass til ukrainarar som treng varme i vinter.

Foto: Ukrainian online sales

KrigSamfunn
Andrej Kurkov

Eit nytt lovframlegg som legg opp til at det skal bli straffbart å selje ulovleg hogd skog, vil ikkje minst råke folk i øydelagde hus.

Hello Kitty vinkar til tusenvis av tilhengarar under den årlege japanfestivalen i New York 11. mai.

Hello Kitty vinkar til tusenvis av tilhengarar under den årlege japanfestivalen i New York 11. mai.

Foto: Charles Sykes / AP / NTB

Kultur

Katten i pengesekken

Hello Kitty har blitt 50 år. Ho er turistambassadør, og ho har generert milliardar av yen. Sjølv kan ho ikkje uttale seg om kvifor folk kjøper henne.

Marita Liabø
Hello Kitty vinkar til tusenvis av tilhengarar under den årlege japanfestivalen i New York 11. mai.

Hello Kitty vinkar til tusenvis av tilhengarar under den årlege japanfestivalen i New York 11. mai.

Foto: Charles Sykes / AP / NTB

Kultur

Katten i pengesekken

Hello Kitty har blitt 50 år. Ho er turistambassadør, og ho har generert milliardar av yen. Sjølv kan ho ikkje uttale seg om kvifor folk kjøper henne.

Marita Liabø

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis