Tåkete visjonar
Tsjajkovskij-tolkingane til Kraggerud og Arktisk Filharmoni er ujamne.
Den russiske komponisten Pjotr Tsjajkovskij (1840–1893). Målarstykke frå 1893 av Nikolaj Dmitrijevitsj Kuznetsov.
CD
Pjotr Tsjajkovskij, Henning Kraggerud:
Serenade; Violin
Concerto; Ragnarok
Henning Kraggerud, fiolin; Arktisk Filharmoni; dir.: Christian Kluxen. SIMAX 2021
Ville verda gått under til tonane av Tsjajkovskijs musikk? Klokka halv seks om morgonen 6. juli 1945 gjekk nedteljinga til den fyrste atombomedetonasjonen i New Mexicos ørken til klangen av strykeserenaden hans, på grunn av ei samanblanding av sivile og militære radiofrekvensar. Verda steig inn i atomalderen med den sorglause tonearten C-dur.
På førehand hadde forskarar uroa seg over at ein slik eksplosjon kunne føra til ein ukontrollert kjernefusjon som sette fyr på heile atmosfæren. Dette minner fiolinisten Henning Kraggerud om ragnarok, den norrøne endetidsvisjonen der verda blir slukt av flammar, noko som er tema for det nye albumet hans.
Albumet er ikkje berre dystert: Ragnarok er jo slutten – men òg byrjinga på ei ny tid. Etter at eldjotunen Surt har brent verda, vil nemleg ei grøn jord atter stiga opp or havet, og dottera til sola vil varma ein ny generasjon æser og menneske.
Tynt
Det tematiske silkepapiret som skal femna dei tre stykka på albumet, er for tynt. Kraggeruds sjølvkomponerte Ragnarok. The Sun’s Daughter er navet i det heile, der han med tradisjonelle strykarklangar freistar å uttrykkja desperasjonen og håpet til dei siste (og difor òg fyrste) menneska.
Mellom strykarhogg i tutti à la Stravinskijs Vårofferet i byrjinga, og søt Ole Bull-aktig melodikk à la «Sæterjentens søndag» mot slutten, blir det smått med kompositorisk substans.
Fin serenade
Før og etter Ragnarok kjem Pjotr Tsjajkovskijs alt nemnde Serenade for strykarar i C-dur, op. 48 (1880), og Konsert for fiolin og orkester i D-dur, op. 35 (1878). Arktisk Filharmoni, som Kraggerud er kunstnarleg leiar for, spelar ein litt hektisk fiolinkonsert der den teknisk habile solisten får utløp for virtuos energi i dei mange solopartia.
Den einaste verkeleg vellukka tolkinga er difor den av strykeserenaden. Fyrstesatsen har seinromantisk nerve, og dei ulike sjikta i komposisjonen blir teknisk differensierte og vakkert forma. Det same gjeld den elegiske tredjesatsen, der ensemblet presterer finslege fraseringar.
Sjur Haga Bringeland
Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
CD
Pjotr Tsjajkovskij, Henning Kraggerud:
Serenade; Violin
Concerto; Ragnarok
Henning Kraggerud, fiolin; Arktisk Filharmoni; dir.: Christian Kluxen. SIMAX 2021
Ville verda gått under til tonane av Tsjajkovskijs musikk? Klokka halv seks om morgonen 6. juli 1945 gjekk nedteljinga til den fyrste atombomedetonasjonen i New Mexicos ørken til klangen av strykeserenaden hans, på grunn av ei samanblanding av sivile og militære radiofrekvensar. Verda steig inn i atomalderen med den sorglause tonearten C-dur.
På førehand hadde forskarar uroa seg over at ein slik eksplosjon kunne føra til ein ukontrollert kjernefusjon som sette fyr på heile atmosfæren. Dette minner fiolinisten Henning Kraggerud om ragnarok, den norrøne endetidsvisjonen der verda blir slukt av flammar, noko som er tema for det nye albumet hans.
Albumet er ikkje berre dystert: Ragnarok er jo slutten – men òg byrjinga på ei ny tid. Etter at eldjotunen Surt har brent verda, vil nemleg ei grøn jord atter stiga opp or havet, og dottera til sola vil varma ein ny generasjon æser og menneske.
Tynt
Det tematiske silkepapiret som skal femna dei tre stykka på albumet, er for tynt. Kraggeruds sjølvkomponerte Ragnarok. The Sun’s Daughter er navet i det heile, der han med tradisjonelle strykarklangar freistar å uttrykkja desperasjonen og håpet til dei siste (og difor òg fyrste) menneska.
Mellom strykarhogg i tutti à la Stravinskijs Vårofferet i byrjinga, og søt Ole Bull-aktig melodikk à la «Sæterjentens søndag» mot slutten, blir det smått med kompositorisk substans.
Fin serenade
Før og etter Ragnarok kjem Pjotr Tsjajkovskijs alt nemnde Serenade for strykarar i C-dur, op. 48 (1880), og Konsert for fiolin og orkester i D-dur, op. 35 (1878). Arktisk Filharmoni, som Kraggerud er kunstnarleg leiar for, spelar ein litt hektisk fiolinkonsert der den teknisk habile solisten får utløp for virtuos energi i dei mange solopartia.
Den einaste verkeleg vellukka tolkinga er difor den av strykeserenaden. Fyrstesatsen har seinromantisk nerve, og dei ulike sjikta i komposisjonen blir teknisk differensierte og vakkert forma. Det same gjeld den elegiske tredjesatsen, der ensemblet presterer finslege fraseringar.
Sjur Haga Bringeland
Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.
Fleire artiklar
Lars Elling har skrive eit portrett av venen Stian Carstensen.
Foto: Trond A. Isaksen
Singel og sanatorium
Lars Elling skriv sprudlande, intelligent overskotsprosa
frå sinnets undergrunn.
Oppsettingar og konsertar er ein viktig og synleg del av skolegangen på musikklinjene. Her frå Hakkebakkeskogen ved Stord vidaregåande skule.
Foto: Stord vgs
Kampen om kunstfaga
Om kunstfaglege linjer ved vidaregåande skolar har livets rett, er ein årleg debatt når elevplassar og kroner skal fordelast.
Den norske fiskeflåten er mangfaldig. Her er ringnotfartøy ved kai i Egersund våren 2017.
Foto: Per Anders Todal
Fiskar er fiskar verst
Striden om kvotemeldinga kan få Fiskarlaget til å rivne.
Mannsutvalet saman med kultur- og likestillingsminister Lubna Jaffery under overrekkinga av rapporten.
Foto: Ole Berg-Rusten
Vil avlive likestillingsmytar
Forskar Mari Teigen ønskjer seg ein kjønnsdebatt bygd på kunnskap.
Statsministeren i Storbritannia, Rishi Sunak, har varsla at dei fyrste flya mot Rwanda skal vere i lufta løpet av ti til tolv veker.
Foto: Toby Melville / Reuters / NTB
Vil nytte Rwanda
som asylskremsel
Den som prøver å ta seg til Storbritannia med båt over Den engelske kanalen for å søkje asyl, risikerer i framtida å verte sett på eit fly til Rwanda utan høve til å returnere.
Papiravisa