Suksesjonen
Den norske Lindeman-slekta førte sin musikalske arv direkte attende til Bach.
Oslo domkyrkje fotografert kring 1870, då L.M. Lindeman var organist der.
Foto: Riksantikvaren
Standardinnspelinga
Ludvig Mathias Lindeman:
Organ Works
Kåre Nordstoga, orgel. Simax 2003
«Apostolisk suksesjon» er eit kyrkjeleg omgrep nytta om den ubrotne rekkja av folk med kyrkjeembete frå apostlane til vår tid. Kvart ledd i rekkja har motteke myndet sitt frå ein forgjengar gjennom ordinasjon. Ordinasjonsrekkja går difor attende til apostlane.
Ein musikkhistorisk parallell til dette finn me i resepsjonen av Johann Sebastian Bach. Etter at han døydde i 1750, blei mykje av musikken hans gløymd. Dette gjeld særleg vokalmusikken (kantatane, oratoria og pasjonane) som romantikarar (særleg Felix Mendelssohn) gjenoppdaga på 1800-talet. Men denne romantiske Bach-tradisjonen var altså kjenneteikna av eit brot: Verka til komponisten blei «gjenoppliva» på scenen eller i kyrkja mest hundre år etter at dei blei til.
Lindemennene
Men det fanst òg ein ubroten Bach-tradisjon, ein musikalsk suksesjon der Bachs arv blei halden i hevd gjennom elevane hans, som så vidareførte han til sine elevar. Denne tradisjonen, som hadde Berlin som utgangspunkt, konsentrerte seg mest om klaver- og orgelverka, då særleg den «lærde» musikken, med kompliserte fugar og kanonar.
Ei grein av denne ubrotne Bach-tradisjonen førte til Noreg – via København til Trondheim og seinare til Oslo. Han levde vidare i 200 år gjennom Lindeman-slekta, vårt største og lengstlevande musikardynasti.
Grunnleggjaren av den norske «Bach-skulen» i musikken var bergensaren I.G. Wernicke, som gjorde suksess som klavervirtuos i København i 1770-åra. Eit stipend førte han til Berlin. Der gjekk han i skule hjå den tyske Bach-eleven J.P. Kirnberger, som hadde teke vare på notane til læremeisteren og skreiv lærebøker i komposisjon på grunnlag av dei.
Ole Andreas Lindeman, som var fødd i Surnadal i 1769 og blei organist i Vår Frues kirke i Trondheim, studerte i sin tur hjå bergensaren Wernicke. Han førte vidare den konservative Bach-tradisjonen til son sin, Ludvig Mathias Lindeman, som i 1839 blei organist i Oslo domkyrkje (den gongen kalla Vår Frelsers kirke). Denne største av «lindemennene» førte så tradisjonen vidare til sin son. Saman grunnla dei «Organistskolen», forløparen til Noregs musikkhøgskule.
Ordspel
Ludvig Mathias Lindeman framførte ikkje berre Bachs orgelverk. Han komponerte òg ei rekkje stykke i utprega Bach-stil. Desse spelte vår tids domorganist i Oslo, Kåre Nordstoga, inn på Ryde & Berg-orgelet i Oslo domkyrkje i 2002.
Det fine albumet inneheld to store koralvariasjonar (over salmane «Hvo veed, hvor nær mig er min ende» og «Hvo ikkun lader Herren råde») i suveren Bach-stil. Men mest spesielle er dei tre fugane over tonane B–A–C–H. Ja, for alle bokstavane i etternamnet er òg namn på skalatonar og lèt seg slik forma til eit fugetema. Klårare kunne vel ikkje den symbolske referansen til Lindeman-slektas musikalske arvesylv vore uttrykt.
Sjur Haga Bringeland
Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Standardinnspelinga
Ludvig Mathias Lindeman:
Organ Works
Kåre Nordstoga, orgel. Simax 2003
«Apostolisk suksesjon» er eit kyrkjeleg omgrep nytta om den ubrotne rekkja av folk med kyrkjeembete frå apostlane til vår tid. Kvart ledd i rekkja har motteke myndet sitt frå ein forgjengar gjennom ordinasjon. Ordinasjonsrekkja går difor attende til apostlane.
Ein musikkhistorisk parallell til dette finn me i resepsjonen av Johann Sebastian Bach. Etter at han døydde i 1750, blei mykje av musikken hans gløymd. Dette gjeld særleg vokalmusikken (kantatane, oratoria og pasjonane) som romantikarar (særleg Felix Mendelssohn) gjenoppdaga på 1800-talet. Men denne romantiske Bach-tradisjonen var altså kjenneteikna av eit brot: Verka til komponisten blei «gjenoppliva» på scenen eller i kyrkja mest hundre år etter at dei blei til.
Lindemennene
Men det fanst òg ein ubroten Bach-tradisjon, ein musikalsk suksesjon der Bachs arv blei halden i hevd gjennom elevane hans, som så vidareførte han til sine elevar. Denne tradisjonen, som hadde Berlin som utgangspunkt, konsentrerte seg mest om klaver- og orgelverka, då særleg den «lærde» musikken, med kompliserte fugar og kanonar.
Ei grein av denne ubrotne Bach-tradisjonen førte til Noreg – via København til Trondheim og seinare til Oslo. Han levde vidare i 200 år gjennom Lindeman-slekta, vårt største og lengstlevande musikardynasti.
Grunnleggjaren av den norske «Bach-skulen» i musikken var bergensaren I.G. Wernicke, som gjorde suksess som klavervirtuos i København i 1770-åra. Eit stipend førte han til Berlin. Der gjekk han i skule hjå den tyske Bach-eleven J.P. Kirnberger, som hadde teke vare på notane til læremeisteren og skreiv lærebøker i komposisjon på grunnlag av dei.
Ole Andreas Lindeman, som var fødd i Surnadal i 1769 og blei organist i Vår Frues kirke i Trondheim, studerte i sin tur hjå bergensaren Wernicke. Han førte vidare den konservative Bach-tradisjonen til son sin, Ludvig Mathias Lindeman, som i 1839 blei organist i Oslo domkyrkje (den gongen kalla Vår Frelsers kirke). Denne største av «lindemennene» førte så tradisjonen vidare til sin son. Saman grunnla dei «Organistskolen», forløparen til Noregs musikkhøgskule.
Ordspel
Ludvig Mathias Lindeman framførte ikkje berre Bachs orgelverk. Han komponerte òg ei rekkje stykke i utprega Bach-stil. Desse spelte vår tids domorganist i Oslo, Kåre Nordstoga, inn på Ryde & Berg-orgelet i Oslo domkyrkje i 2002.
Det fine albumet inneheld to store koralvariasjonar (over salmane «Hvo veed, hvor nær mig er min ende» og «Hvo ikkun lader Herren råde») i suveren Bach-stil. Men mest spesielle er dei tre fugane over tonane B–A–C–H. Ja, for alle bokstavane i etternamnet er òg namn på skalatonar og lèt seg slik forma til eit fugetema. Klårare kunne vel ikkje den symbolske referansen til Lindeman-slektas musikalske arvesylv vore uttrykt.
Sjur Haga Bringeland
Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.
Fleire artiklar
Foto: Seth Wenig / AP / NTB
Eit teikn på frustrasjon
Korkje Trump eller Biden har i røynda full kontroll på auke og fall i inflasjon eller kriminalitet.
Else Hagen: «Familie» (1950), olje på lerret. Rolf E. Stenersens samling / Munchmuseet.
Etterlysing og turné
Else Hagen er i dag eit ukjent namn for mange, men det er i endring.
Anders Folkestad og Torbjørn Ryssevik meiner det er nødvendig å styrke den vidaregåande skulen si studieførebuande rolle.
Gorm Kallestad / NTB
Studieopptak og skulifisering
Statsråden gjer rett i å avvise opptaksprøver som hovudveg til høgare utdanning.
Stig Amdam og Ragnhild Gudbrandsen spelar hovudrollene i stykket av August Strindberg.
Foto: Magnus Skrede / Den Nationale Scene
Krigen mellom kjønna
Dødsdansen er eit ekteskapsdrama der komikken får for stor plass, men spelestilane utfordrar kvarandre på interessant vis.
Nana rise-Lynum er redaktør i Norsk Barneblad.
Foto: Per Anders Todal
Å gi barn det dei ikkje veit at dei vil ha
Norsk Barneblad vart skipa i 1887 og har kome ut kvart år sidan. Sist helg fekk Nana Rise-Lynum Målprisen frå Noregs Mållag for innsatsen som redaktør.
Papiravisa