Sorgkunst
Liding treng berre fire tonar.
Mezzosopranen Marianne Beate Kielland.
Foto: Liv Øvland
CD
Frescobaldi, Monteverdi, Sances, Mealli, Rossi, Leonarda, Merula, Uccellini, Kapsberger, Ferrari, Cesti:
Lamento
Marianne Beate Kielland, mezzosopran; Oslo Circles; Lawo 2022
Fire fallande tonar – det skal ikkje meir til for å framkalla kjensla av sorg og sakn i barokkmusikken. Plasserer ein dei i bassen og spelar dei i lågt tempo med stadige repetisjonar, har ein ein såkalla «lamento»-bass. Det skal godt gjerast å finna nokon italiensk 1600-talsopera utan minst éin slik klagesong, som ofte berre blir kalla «lamento». Også i kyrkjemusikken blei satstypen populær.
Lamento er òg namnet på ensemblet Oslo Circles’ nye album, der dei har sett saman ulike vokale lamenti med høvande instrumentalstykke. Med seg har dei mezzosopranen Marianne Beate Kielland, ein av våre stilistisk mest allsidige songarar. Kjenner du til fleire enn tre av dei i alt elleve komponistane, er du god.
Svell på tonen
Originalinstrumentensemblet Oslo Circles består av fem musikarar, fordelte på to fiolinar, cello (eller viola da gamba), lutt og cemblao (eller orgel). Det fyrste eg tenkte då eg sette på opningssporet, Girolamo Frescobaldis (1583–1643) Canzone quarta a 2 canti, er at ein sjeldan høyrer fiolinistar spela med så lite vibrato. Klangen til Astrid Kirschner og Maria Ines Zanovello er slank og klår som på orgel, men ikkje hard, for dei svell fint på dei lange tonane.
Den homogene ensembleklangen kjem spesielt godt fram i Salamone Rossis (1620–1669) Sinfonia grave a 5. Denne tener som forspel til det mest kjende nummeret på plata: Claudio Monteverdis (1567–1643) «Si dolce è’l tormento» («Så søt er lidinga mi»), som blir sunge ukunstla og vakkert – sjølv om melodien fint kunne tolt at frasane blei strekte lenger enn det Kielland her gjer.
Tvitydig
«Si dolce è’l tormento» er ikkje nokon lamento i streng tyding, altså med lamento-bass der fire fallande tonar blir repeterte. Lamenti finst i utbroderte former, mellom anna der dei fire tonane blir delte opp gjennom halvtonar. Basslina blir då kromatisk og endå meir uttrykksfull. Dette høyrer me mellom anna i Stabat Mater-tonesetjinga til Giovanni Felice Sances (ca. 1600–1679).
Dette er nok det kompositorisk mest konvensjonelle på plata. I andre enden av skalaen står «Hor ch’è tempo di dormire» («No når det er tid for å sova») av Tarquinio Merula (1595–1665), som er noko av det underlegaste eg har høyrt frå denne perioden. Bassen har ikkje fire tonar som blir gjentekne, men berre to, og dei er ofte så dissonante i høve til songstemma at harmoniane blir tvitydige og diffuse.
Sjur Haga Bringeland
Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
CD
Frescobaldi, Monteverdi, Sances, Mealli, Rossi, Leonarda, Merula, Uccellini, Kapsberger, Ferrari, Cesti:
Lamento
Marianne Beate Kielland, mezzosopran; Oslo Circles; Lawo 2022
Fire fallande tonar – det skal ikkje meir til for å framkalla kjensla av sorg og sakn i barokkmusikken. Plasserer ein dei i bassen og spelar dei i lågt tempo med stadige repetisjonar, har ein ein såkalla «lamento»-bass. Det skal godt gjerast å finna nokon italiensk 1600-talsopera utan minst éin slik klagesong, som ofte berre blir kalla «lamento». Også i kyrkjemusikken blei satstypen populær.
Lamento er òg namnet på ensemblet Oslo Circles’ nye album, der dei har sett saman ulike vokale lamenti med høvande instrumentalstykke. Med seg har dei mezzosopranen Marianne Beate Kielland, ein av våre stilistisk mest allsidige songarar. Kjenner du til fleire enn tre av dei i alt elleve komponistane, er du god.
Svell på tonen
Originalinstrumentensemblet Oslo Circles består av fem musikarar, fordelte på to fiolinar, cello (eller viola da gamba), lutt og cemblao (eller orgel). Det fyrste eg tenkte då eg sette på opningssporet, Girolamo Frescobaldis (1583–1643) Canzone quarta a 2 canti, er at ein sjeldan høyrer fiolinistar spela med så lite vibrato. Klangen til Astrid Kirschner og Maria Ines Zanovello er slank og klår som på orgel, men ikkje hard, for dei svell fint på dei lange tonane.
Den homogene ensembleklangen kjem spesielt godt fram i Salamone Rossis (1620–1669) Sinfonia grave a 5. Denne tener som forspel til det mest kjende nummeret på plata: Claudio Monteverdis (1567–1643) «Si dolce è’l tormento» («Så søt er lidinga mi»), som blir sunge ukunstla og vakkert – sjølv om melodien fint kunne tolt at frasane blei strekte lenger enn det Kielland her gjer.
Tvitydig
«Si dolce è’l tormento» er ikkje nokon lamento i streng tyding, altså med lamento-bass der fire fallande tonar blir repeterte. Lamenti finst i utbroderte former, mellom anna der dei fire tonane blir delte opp gjennom halvtonar. Basslina blir då kromatisk og endå meir uttrykksfull. Dette høyrer me mellom anna i Stabat Mater-tonesetjinga til Giovanni Felice Sances (ca. 1600–1679).
Dette er nok det kompositorisk mest konvensjonelle på plata. I andre enden av skalaen står «Hor ch’è tempo di dormire» («No når det er tid for å sova») av Tarquinio Merula (1595–1665), som er noko av det underlegaste eg har høyrt frå denne perioden. Bassen har ikkje fire tonar som blir gjentekne, men berre to, og dei er ofte så dissonante i høve til songstemma at harmoniane blir tvitydige og diffuse.
Sjur Haga Bringeland
Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.
Fleire artiklar
To unge mormonmisjonærar, søster Paxton (Sophie Thatcher) og søster Barnes (Chloe East), blir tvinga til å setje trua si på prøve i møtet med herr Reed (Hugh Grant).
Foto: Ymer Media
«Mange av skrekkfilmane no til dags liknar meir på filmar frå syttitalet»
I tillegg til å vere forfattar er Kristina Leganger Iversen også litteraturvitar, samfunnsdebattant og omsetjar.
Foto: Sara Olivia Sanderud
Nedslåande sanning
Kristina Leganger Iversen leverer eit grundig studium av noko som burde vere opplagt for fleire.
Teikning: May Linn Clement
«Me har ikkje grunnlag for å seia at bokmålsbrukarar har kvassare penn enn andre, men nokre av dei evnar å kløyva kvass i to.»
Gjennom Hitlers progagandaminister Joseph Goebbels får vi eit innblikk i sanninga bak Nazi-Tysklands propagandamaskin.
Foto: Another World Entertainment
Propaganda på agendaen
Fører og forfører er ein drivande historietime om tidenes skumlaste skrønemakar.
Ein mann med tomlar opp i ruinane i ein forstad sør i Beirut etter at fredsavtalen mellom Hizbollah og Israel vart gjeldande 27. november.
Foto: Mohammed Yassin / Reuters / NTB
Fredsavtale med biverknader
Avtalen mellom Israel og Libanon kan få vidtrekkjande konsekvensar.