CD

Antonio Veracini:

Trio Sonatas Op. 1

Semperconsort; Luigi Cozzolino, fiolin og leiing. Brilliant 2023

Eg blei overraska då eg sette dette nye albumet i spelaren og byrja å lesa i omslagsheftet. På framsida står det nemleg berre Veracini: Trio Sonatas Op. 1. Eg gjekk ut ifrå at musikken var av Francesco Maria Veracini (1690–1768), ein av 1700-talets fremste stjernefiolinistar, som òg laga framifrå kammermusikk. Men komponisten er altså onkelen hans, Antonio Veracini (1659–1733). At Veracini-familien var eit musikardynasti i Firenze, med fiolinvirtuosar gjennom minst tre generasjonar, var nytt for meg.

Florentinsk er også Semperconsort, der Luigi Cozzolino spelar fyrstefiolin. Ensemblet har no spelt inn Antonio Veracinis opus 1, som består av ti triosonatar for to fiolinar og basso continuo. Den sistnemnde stemma, ei besifra bass-stemme, har besetninga cello, teorbe (basslutt), cembalo og orgel. Triosonatar kan, som eit minimum, framførast av tre musikarar. Men Semperconsort nyttar altså dobbelt så mange, noko som gjer klangbildet kraftigare, og – ved å leggja til eller ta bort instrument – gjev høve til styrke- og klangvariasjonar.

Storhertuginne

Antonio Veracini stod i teneste hjå Vittoria della Rovere, storhertuginna av Toscana, og det var til henne opus 1 blei dedisert i 1692. Stilistisk minner musikken om den til Arcangelo Corelli, som var Italias mest kjende instrumentalkomponist kring 1700. Både Corelli og Antonio Vivaldi debuterte forresten også med triosonatar, i høvesvis 1681 og 1705, for forma blei sett på som ein prøvestein for unge komponistar.

Idealet i trioar er at dei to fiolinane skal spela ei likeverdig rolle, og om bass-stemma også får ta del i den melodiske utviklinga, er det endå betre. Berre godt skolerte tonekunstnarar greidde slikt.

Meir ornamentikk

Antonio Veracini var openbert velskolert. Han rår godt over det musikalske materialet, og syner stundom særdrag. Melodiane i dei snøgge satsane har ofte noko staseleg og fanfareaktig ved seg. Andresatsane er alle i kontrapunktisk, fugeaktig stil, med god balanse mellom stemmene.

Mest særpreg er det over den rapsodiske fyrstesatsen i Sonate nr. 4 i e-moll (spor 13), som i løpet av berre halvtanna minutt vekslar seks gonger mellom adagio (roleg) og presto (snøgt). Sjarmerande er Sonate nr. 5 i C-dur (spor 17), som byrjar utan bass og kling elegant som ein fiolinkonsert.

Semperconsort spelar solid, men særleg original er tolkinga ikkje. Dei snøgge satsane kling best. Men i dei rolege satsane, kunne dei ikkje der ha improvisert fleire ornament? Affektane (kjensleuttrykka) ville då blitt tydelegare, og melodiane, som delvis er tufta på standardiserte flosklar, ville fått meir avveksling.

Når det gjeld intonasjonen til fiolinistane, merkar eg meg at enkelte topptonar kling småsurt (litt for høgt). Men dette førekjem konsekvent gjennom heile plata. Eg tenderer difor mot å tru at musikarane stemmer instrumenta sine medvite på denne måten, etter eit historisk mønster.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikk­meldar i Dag og Tid.