CD

Arnold Cooke:

Complete String Quartets, Volume One

The Bridge Quartet. Toccata Classics 2023

Komponisten Arnold Cooke frå Yorkshire i Nord-England har ei imponerande opusliste med musikk innan dei fleste klassiske sjangrar. Dei fem strykekvartettane hans blei til i løpet av 45 år, frå byrjinga av 1930-åra til slutten av 1970-åra. No er dei spelte inn på plate av Bridge Quartet, med Colin Twigg og Catherine Schofield på fiolin, Michael Schofield på bratsj og Lucy Wilding på cello. Innstuderinga har vore grundig, for tolkingane læt gjennomtenkte, med velvalde tempo og fraseringar. Likevel er ikkje alt teknisk lytefritt. Særleg intonasjonen i toppregisteret til fiolinane kunne stundom vore betre.

Førebels er berre volum 1 lansert, med kvartett nummer 1, 3 og 5. Den fyrste kvartetten, som var ferdig i 1933, er tysk i forma, samstundes som klangen aldri fjernar seg heilt frå det lyriske me kjenner frå britisk repertoar. Cooke hadde på denne tida nett eit treårig studium i Berlin bak seg, som elev hjå Paul Hindemith (1895–1963), ein neoklassisist som forfekta Neue Sachlichkeit i musikken. Denne «nye saklegdomen» gjekk ut på å sjå attende i musikkhistoria, til tida før romantikken, særleg barokken.

B, A, C og H

At Cooke byrjar kvartetten sin med ein fuge, den mest «objektive» av alle komposisjonsformer, er difor typisk. Han ville nok hylla Hindemith, men også fugemeisteren J.S. Bach. Det siste er uttrykt konkret på fylgjande måte: Det tonale sentrumet i dei fire satsane er høvesvis dei fire tonane B, A, C og H.

Opningssatsen «Fuga, lento non troppo» er vakker, med fri, dissonerande kontrapunktikk og tydelege melodiske liner. Men han er i overkant lang (åtte minuttar) i høve til innhaldet som blir presentert. Andresatsen, den livfulle «Scherzo, vivace», kjem difor som noko av ein lette. Også der – ja, i grunnen i heile kvartetten – dominerer det kontrapunktiske og lærde. Grunnhåtten skil seg slik frå den tredje kvartetten frå 1967, der lydbiletet er luftigare og rytmane meir homogene, spesielt i andresatsen «Andante».

Lun humor

Eg kjenner ikkje til Cookes utvikling som komponist i andre verk. Men innanfor kvartettforma er det tydeleg at tonespråket mildna etter kvart som han blei eldre. Den stutte kvartett nummer 5 frå 1978, altså den siste, er søkjande og leikande. Forma dikterer ikkje innhaldet på same måten som i dei tidlegare stykka, og lun humor skin gjennom fleire stader. Bridge Quartet spelar her på sitt beste, med overskot og engasjement og heilt fritt for dei intonasjonsproblema me frå tid til anna høyrer i dei hine kvartettane.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikk­meldar i Dag og Tid.