CD

Ludwig van Beethoven:

String Quartets, Op. 18 Nos 4–6

Chiaroscuro Quartet. Bis 2022

CD

Ludwig van Beethoven:

String Quartets, Op. 18 Nos 1–3

Chiaroscuro Quartet. Bis 2021

Ludwig van Beethovens (1770–1827) Seks strykekvartettar, op. 18, var hans fyrste bidrag til ein sjanger som då samlinga kom ut i 1801, gjekk for å vera den mest subtile og intellektuelle i musikken. Verka blei gjevne i oppdrag av fyrst Franz Joseph von Lobkowitz, ein av Wiens fremste mesenar, som i sitt storsinn andsynes kunstnarar øyda den fyrstelege familieformuen. Mot slutten av livet sat han att med ubetalte rekningar, pantsett eigedom – og ein sikker plass i musikkhistoria.

Innlegg i ordskiftet

Strykekvartettane i opus 18 kan oppfattast som Beethovens innlegg i det musikalske ordskiftet om kva god musikk er. Haydn og Mozart hadde med sine sjangerkonstituerande kvartettar sagt sitt. Beethovens bidrag føreslår ein veg vidare. Av dei mange innspelingane tykkjer eg den til Chiaroscuro Quartet er mellom dei beste, særleg teknisk. Volum 1 med dei tre fyrste kvartettane kom i fjor haust. No er volum 2 her.

Ensemblet er internasjonalt: Russiske Alina Ibragimova og spanske Pablo Hernán Benedí trakterer fiolinane, svenske Emilie Hörnlund bratsjen og franske Claire Thirion celloen. Gamle instrument frå mellom 1570 og 1780 blir nytta, med tarmstrenger og den typen boge som var vanleg på Beethovens tid. Dette gjer Chiaroscuro Quartet til eit såkalla originalinstrumentensemble.

Herleg syntese

Omgrepet chiaroscuro er ein måleteknikk som framhevar kontrasten mellom ljos og skugge. Dette samsvarar med eit hovudtrekk ved framføringsmåten på plata, nemleg framhevinga av kontrastar i dynamikk og klangfarge. Sjølv om tempoa ofte er høge, lid ikkje den tekniske presisjonen eller uttrykket generelt under det. Særleg fyrstefiolinisten Ibragimova gjer inntrykk, til dømes i opninga av den lidenskaplege fyrstesatsen i Kvartett nr. 4 i c-moll. Med større klåre og artikulatorisk presisjon kan ikkje dei snirklete ornamenta spelast.

Andresatsen, som overraskande nok òg er snøgg (eit konvensjonsbrot frå Beethovens side), syner kor dyktige også dei hine er. Sjølv i dei linnaste piano-partia har artikulasjonen gjennomtenkte detaljar, som skapte med den finaste pensel.

Yndlingssatsen min i heile opuset er opninga av Kvartett nr. 6 i B-dur. Den er ein herleg syntese av Haydns harmoniske klåre og Mozarts muntre melodikk, sprita opp av Beethovens eldfulle temperament. Tolkinga til Chiaroscuro Quartet kunne ikkje vore meir briljant.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.