Lite skakande
Ungdomsverka til Heinichen og Telemann treng meir livfull musisering.
Det tyske Ensemble Polyharmonique.
Foto frå nettsida til gruppa
CD
Johann David Heinichen, Georg Philipp Telemann:
Early Cantatas
Ensemble Polyharmonique; {oh!} Orkiestra; kontratenor og leiing: Alexander Schneider. CPO 2024
Dei fire kyrkjemusikkverka på denne plata er alle komponerte heilt på byrjinga av 1700-talet. Stilistisk soknar dei framleis til 1600-talet, for dette var noko av det fyrste dei mest jamaldrande tyske komponistane Johann David Heinichen (1683–1729) og Georg Philipp Telemann (1681–1767) skreiv. Ein kan altså seia at dette er måten dei lærte å komponera på, men snart kasta vrak på, til fordel for den lettare og meir elegante 1700-talsstilen.
For falskt
Framført blir musikken av den tyske volkalgruppa Ensemble Polyharmonique og instrumentalensemblet {oh!} Orkiestra frå det sørvestlege Polen, området som historisk sett blir kalla Schlesien. Instrumentalistane er betre enn songarane. Særleg sopranen og kontratenoren Alexander Schneider, som også leiar ensemblet, har for mange tekniske bommertar. Begge syng falskare enn ein kan tillata seg på CD, og for Schneiders del kling røysta greitt i dei snøgge partia, men på lange tonar vrenger han stundom vokalane slik at orda blir uskjønelege.
Den direkte klangen på opptaket gjer venleiksfeila ekstra tydelege. Ein får inntrykk av å sitja på fyrste rad heilt innmed musikarane, og det at korsatsane er gjorde med solistisk besetning, altså med éin songar per korstemme, hjelper ikkje på.
Botssalme
Sjølv om musikken kling litt alderdommeleg, er han raffinert komponert. Ta til dømes Telemanns Ach Herr, straf mich nicht in deinem Zorn, TVWV 7:3, ei tonesetjing av Bibelens sjette salme, på norsk «Herre, refs meg ikkje i din vreide». Forma er det me kallar motettisk, det vil seia at kvar line i bibelteksten får si eiga karakteristiske utforming. Verket er difor ikkje sett saman av ulike satsar med tydeleg attkjennelege ariar, resitativ og korsatsar, men tek form av ein straum av stutte passasjar.
Det heile byrjar med eit kort forspel, der klagande mollklangar og melodiske «sukk» i fiolinane set stemninga. Den sjette salmen høyrer til dei sju såkalla «botssalmane» i Gamletestamentet, der ord som «harme», «redsle» og «kraftløyse» gjev komponisten høve til kraftfulle tonemåleri. Ikkje før mot midten, på orda «vend deg hit, Herre, og fri meg ut, frels meg i di miskunn!», lysnar musikken opp i dur.
Slike skifte kjem ikkje godt nok fram i denne innspelinga. Skilnadane i tempo og uttrykk er for små. Slutten, der «alle mine fiendar skal bli til skamme og rista av redsle», er heller ikkje særleg skakande. Dette, i tillegg til dei høgst varierande songprestasjonane, gjer det vanskeleg å tilrå plata. Lytt heller til det gamle albumet Trauer-Actus, som Cantus Cölln og dirigenten Konrad Junghänel gav ut på plateselskapet Harmonia Mundi i 2002.
Sjur Haga Bringeland
Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
CD
Johann David Heinichen, Georg Philipp Telemann:
Early Cantatas
Ensemble Polyharmonique; {oh!} Orkiestra; kontratenor og leiing: Alexander Schneider. CPO 2024
Dei fire kyrkjemusikkverka på denne plata er alle komponerte heilt på byrjinga av 1700-talet. Stilistisk soknar dei framleis til 1600-talet, for dette var noko av det fyrste dei mest jamaldrande tyske komponistane Johann David Heinichen (1683–1729) og Georg Philipp Telemann (1681–1767) skreiv. Ein kan altså seia at dette er måten dei lærte å komponera på, men snart kasta vrak på, til fordel for den lettare og meir elegante 1700-talsstilen.
For falskt
Framført blir musikken av den tyske volkalgruppa Ensemble Polyharmonique og instrumentalensemblet {oh!} Orkiestra frå det sørvestlege Polen, området som historisk sett blir kalla Schlesien. Instrumentalistane er betre enn songarane. Særleg sopranen og kontratenoren Alexander Schneider, som også leiar ensemblet, har for mange tekniske bommertar. Begge syng falskare enn ein kan tillata seg på CD, og for Schneiders del kling røysta greitt i dei snøgge partia, men på lange tonar vrenger han stundom vokalane slik at orda blir uskjønelege.
Den direkte klangen på opptaket gjer venleiksfeila ekstra tydelege. Ein får inntrykk av å sitja på fyrste rad heilt innmed musikarane, og det at korsatsane er gjorde med solistisk besetning, altså med éin songar per korstemme, hjelper ikkje på.
Botssalme
Sjølv om musikken kling litt alderdommeleg, er han raffinert komponert. Ta til dømes Telemanns Ach Herr, straf mich nicht in deinem Zorn, TVWV 7:3, ei tonesetjing av Bibelens sjette salme, på norsk «Herre, refs meg ikkje i din vreide». Forma er det me kallar motettisk, det vil seia at kvar line i bibelteksten får si eiga karakteristiske utforming. Verket er difor ikkje sett saman av ulike satsar med tydeleg attkjennelege ariar, resitativ og korsatsar, men tek form av ein straum av stutte passasjar.
Det heile byrjar med eit kort forspel, der klagande mollklangar og melodiske «sukk» i fiolinane set stemninga. Den sjette salmen høyrer til dei sju såkalla «botssalmane» i Gamletestamentet, der ord som «harme», «redsle» og «kraftløyse» gjev komponisten høve til kraftfulle tonemåleri. Ikkje før mot midten, på orda «vend deg hit, Herre, og fri meg ut, frels meg i di miskunn!», lysnar musikken opp i dur.
Slike skifte kjem ikkje godt nok fram i denne innspelinga. Skilnadane i tempo og uttrykk er for små. Slutten, der «alle mine fiendar skal bli til skamme og rista av redsle», er heller ikkje særleg skakande. Dette, i tillegg til dei høgst varierande songprestasjonane, gjer det vanskeleg å tilrå plata. Lytt heller til det gamle albumet Trauer-Actus, som Cantus Cölln og dirigenten Konrad Junghänel gav ut på plateselskapet Harmonia Mundi i 2002.
Sjur Haga Bringeland
Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.
Fleire artiklar
Cecilie Grundt med Vigleik Storaas, David Andersson og Fredrik Villmow.
Foto: Sigbjørn Berven
Solide røter
Cecilie Grundt har sett saman eit lojalt lyttande band.
Eivind Trædal har sete i Oslo bystyre for MDG sidan 2015. I vår kom det fram at han stiller seg til disposisjon for stortingslista til MDG.
Foto: Cappelen Damm
Den tunge kampen mot bileufori
Eivind Trædal viser fram politikkens fallitt på transportfeltet i boka På ville veier.
Donald Trump talar til tilhengarane i Traverse i Michigan 25. oktober.
Foto: Jim Watson / AFP / NTB
Trump ord for ord
Kva seier Trump på folkemøta? For å få eit inntrykk av kva han vil formidla til møtelyden, trykkjer vi den første delen av talen han heldt i vippestaten Michigan førre helg.
Una og Diddi er to storforelska studentar som må halde forholdet skjult, fordi Diddi alt har ein kjærast.
Foto: Arthaus
Gjennombrotet
Elín Hall herjar i dette vakre, velskrivne dramaet av Rúnar Rúnarsson.
Stian Jenssen (t.v.) var alt på plass i Nato då Jens Stoltenberg tok til i jobben som generalsekretær i 2014. Dei neste ti åra skulle dei arbeide tett i lag. Her er dei fotograferte i Kongressen i Washington i januar i år.
Foto: Mandel Ngan / AFP / NTB
Nato-toppen som sa det han tenkte
Stian Jenssen fekk kritikk då han som stabssjef i Nato skisserte ei fredsløysing der Ukraina gjev opp territorium i byte mot Nato-medlemskap. – På eit tidspunkt må ein ta innover seg situasjonen på bakken, seier han.