Innfallsrikt
Philharmonia Zürichs Dvorák-tolkingar er i overkant elegante.
Den tsjekkiske komponisten Antonín Dvorák (1841–1904).
CD
Antonín Dvorák:
Symphonies Nos. 8 & 7
Philharmonia Zurich, dir.: Gianandrea Noseda. Philharmonia Rec 2022
«De vil vita kva eg gjer? Eg har hovudet fullt av idéar. Om ein berre kunne skriva ned alt på ein gong! Men kva skal ein gjera? Eg kan ikkje skriva snøggare enn handa tillèt. Det går raskare enn eg hadde venta, og melodiane kjem som flygande til meg.» Dette skreiv Antonín Dvorák i eit brev sommaren 1889, medan han arbeidde med Symfoni nr. 8 i G-dur, op. 88, på landstaden sin sør for Praha.
Den bognande musikalske idérikdomen – med «idéar» er melodiske tema meint – merkar me i opuset som opnar Philharmonia Zurichs album med dei to såkalla engelske symfoniane hans. Det verkar mest som om komponisten har for mykje på hjartet, at han heile tida vil vidare med dei rapsodiske innfalla sine, og difor nedprioriterer å utvikla det musikalske materialet sitt på den måten den tysk-austerrikske symfonitradisjonen han stod i, føreskreiv.
Johannes Brahms, sponsoren hans, ytra ein gong at «karen har meir idéar enn vi alle, for det han kasserer [av musikalsk materiale], kunne andre ha snikra saman til hovudtema». Men i åttandesymfonien tykte den formstrenge Brahms det gjekk for vidt: «Her driv for mykje fragmentarisk og uvesentleg omkring. Alt er fint og musikalsk fengjande – men der manglar hovudsaker!»
Elegant energisk
Philharmonia Zürich (Zürich-operaens orkester) blir leia av italienaren Gianandrea Noseda, som er orkesterets sjefdirigent – eller Generalmusikdirektor, som det så schwungfullt heiter der. Styrken ved tolkinga hans er den briljante orkesterklangen og dei store gestane og lange linene i fraseringa. Dette går diverre på kostnad av detaljane, som det er så mange av i åttandesymfonien.
Referanseinnspelinga mi frå 1999, der austerrikaren Nikolaus Harnoncourt dirigerer Concertgebouw-orkesteret i Amsterdam, tek betre vare på einskildelementa og får frasane til å «pusta» organisk, med dynamiske og rytmiske detaljar som Zürich-orkesteret glattar over. Hjå Harnoncourt går grannsemda likevel ikkje på kostnad av dei store linene. Særleg i fyrstesatsen «Allegro con brio» får han fram fleire lag av meining, noko som til samanlikning gjer Nosedas tolking heller nyanselaus.
Myrmarsj
Denne tendensen blir endå tydelegare når ein lyttar til det andre stykket på plata, Symfoni nr. 7 i d-moll, op. 70, som Dvorák skreiv på oppdrag frå London Philharmonic Society i 1884. Komponisten klarer her meisterleg å foredla og integrera folkemusikalsk materiale frå heimlandet i den klassisk-romantiske symfoniforma.
Ulikt åttandesymfonien er grunntonen i den sjuande tragisk og stundom heroisk. Dette tek Noseda og Zürich-orkesteret for lett på. Dei tunge, djupe akkordane i opninga av finalesatsen Allegro, som hjå Harnoncourt kling som ein mødesam marsj gjennom myr, mobiliserer krefter Noseda aldri utløyser med sitt orkester.
Sjur Haga Bringeland
Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
CD
Antonín Dvorák:
Symphonies Nos. 8 & 7
Philharmonia Zurich, dir.: Gianandrea Noseda. Philharmonia Rec 2022
«De vil vita kva eg gjer? Eg har hovudet fullt av idéar. Om ein berre kunne skriva ned alt på ein gong! Men kva skal ein gjera? Eg kan ikkje skriva snøggare enn handa tillèt. Det går raskare enn eg hadde venta, og melodiane kjem som flygande til meg.» Dette skreiv Antonín Dvorák i eit brev sommaren 1889, medan han arbeidde med Symfoni nr. 8 i G-dur, op. 88, på landstaden sin sør for Praha.
Den bognande musikalske idérikdomen – med «idéar» er melodiske tema meint – merkar me i opuset som opnar Philharmonia Zurichs album med dei to såkalla engelske symfoniane hans. Det verkar mest som om komponisten har for mykje på hjartet, at han heile tida vil vidare med dei rapsodiske innfalla sine, og difor nedprioriterer å utvikla det musikalske materialet sitt på den måten den tysk-austerrikske symfonitradisjonen han stod i, føreskreiv.
Johannes Brahms, sponsoren hans, ytra ein gong at «karen har meir idéar enn vi alle, for det han kasserer [av musikalsk materiale], kunne andre ha snikra saman til hovudtema». Men i åttandesymfonien tykte den formstrenge Brahms det gjekk for vidt: «Her driv for mykje fragmentarisk og uvesentleg omkring. Alt er fint og musikalsk fengjande – men der manglar hovudsaker!»
Elegant energisk
Philharmonia Zürich (Zürich-operaens orkester) blir leia av italienaren Gianandrea Noseda, som er orkesterets sjefdirigent – eller Generalmusikdirektor, som det så schwungfullt heiter der. Styrken ved tolkinga hans er den briljante orkesterklangen og dei store gestane og lange linene i fraseringa. Dette går diverre på kostnad av detaljane, som det er så mange av i åttandesymfonien.
Referanseinnspelinga mi frå 1999, der austerrikaren Nikolaus Harnoncourt dirigerer Concertgebouw-orkesteret i Amsterdam, tek betre vare på einskildelementa og får frasane til å «pusta» organisk, med dynamiske og rytmiske detaljar som Zürich-orkesteret glattar over. Hjå Harnoncourt går grannsemda likevel ikkje på kostnad av dei store linene. Særleg i fyrstesatsen «Allegro con brio» får han fram fleire lag av meining, noko som til samanlikning gjer Nosedas tolking heller nyanselaus.
Myrmarsj
Denne tendensen blir endå tydelegare når ein lyttar til det andre stykket på plata, Symfoni nr. 7 i d-moll, op. 70, som Dvorák skreiv på oppdrag frå London Philharmonic Society i 1884. Komponisten klarer her meisterleg å foredla og integrera folkemusikalsk materiale frå heimlandet i den klassisk-romantiske symfoniforma.
Ulikt åttandesymfonien er grunntonen i den sjuande tragisk og stundom heroisk. Dette tek Noseda og Zürich-orkesteret for lett på. Dei tunge, djupe akkordane i opninga av finalesatsen Allegro, som hjå Harnoncourt kling som ein mødesam marsj gjennom myr, mobiliserer krefter Noseda aldri utløyser med sitt orkester.
Sjur Haga Bringeland
Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.
Fleire artiklar
Gjennom foto og tekst dokumenterte Maria Gros Vatne eit annleis liv på bloggen Wildandfree.no. Ho og mannen Nik Payne forlét bylivet og trygge jobbar til fordel for økologisk gardsbruk og heimeskule. Her ser me sonen Falk.
Foto: Maria Gros Vatne
Frå draum til sorg
Ukjent landskap vinn den eine prisen etter den andre. No er den å finne på lista over filmar som er kvalifiserte til vurdering av Oscar-akademiet i kategorien «Beste dokumentarfilm».
Peter Flamm (1891–1963) var ein tysk lege med jødisk familiebakgrunn som i 1926 gjorde furore med debutromanen.
Foto: Otto Kurt Vogelsang / Ullstein bild
«Jeg? er ein djupt fascinerande og høgst moderne tekst om sinnsforvirring og dobbeltgjengeri»
Marie Blokhus, Gard Skagestad og Kirsti Refseth spelar stykket til den tyske dramatikaren Marius von Mayenburg.
Foto: Monica Tormassy / Det Norske Teatret
Kven har makt over kven?
Velspelt om medviten og umedviten makt, sanning, manipulasjon og illusjon.
The Lady (Willa Fitzgerald) må flykte frå ein galen mann.
Foto: Another World Entertainment
Skrekkfilmen Strange Darling tuklar med tida for å trekke i gang tankane.
Sveinung Rotevatn (V), som ser opp, talte ikkje under behandlinga av den nye abortlova 3. desember. Den som gjekk fram til talarstolen flest gonger, var Marian Hussein (SV).
Foto: Thomas Fure / AP / NTB
Mors liv i salen
Debatten vi fekk høyre då den nye abortlova blei behandla tysdag, strekte seg frå 10.00 til 14.30, frå 1915 til framtida og frå fosteret til den store verda.
Papiravisa