Rock

The National:

The First Two Pages of Frankenstein

4AD / Playground

Typisk The National, tenkte eg då eg høyrde «Tropic Morning News», første smakebit frå den nye plata som kjem ut i dag. Songen er støypt i bandets umiskjennelege melankoli, kjenneteikna av ei eiga evne til å skildre menneskeleg avstand i eit musikalsk uttrykk som er både melodisk og drivande. Endeleg er dei tilbake, akkurat så triste som vi vil ha dei.

I «Sorrow» på bandets kanskje aller beste album, High Violet (2010), heiter det: «Sorrow found me when I was young. Sorrow waited, sorrow won.» Slik er det med den saka! Når ein lyttar til The National, gjer det godt å høyre om det å ha det vondt. Låtskrivar og vokalist Matthew Berninger samarbeider med partnaren Carin Besser, forfattar og tidlegare fiksjonsredaktør i The New Yorker, om tekstane, som ofte sirklar inn stundene då vi ikkje er på vårt beste, men likevel er oss sjølv like. Om songane er til trøyst, så er det fordi lyttaren kjenner seg heime i tilstandsrapportane dei leverer, med sine erkjenningar om at det å ikkje strekkje til er ein uunngåeleg del av livet.

Trist papparock

Denne hangen til tristesse gjer også Berningers positur lett å karikere, om ein skulle ønskje det. Når grupper som The National og Wilco vert omtala som «sad dad bands», kjenner trufaste lyttarar som eg seg trefte. John Moe skreiv ein vittig tekst om dette i tidsskriftet McSweeneys seint i haust, «What your favorite sad dad band says about you.»

Den triste papparocken plasserer lyttaren i eit uavklart og uforløyst forhold til si eiga fortid, i ein mild, vedvarande midtlivskrisemodus. For Berninger er dette sjølve urkjelda til musikken. Konfrontert med «Sorrow», som 52-åringen laga då han nærma seg 40, i eit nyleg intervju med The Guardian, fortel han at han alltid har kjempa med «ein ganske normal grad av angst og depresjon», men at han trass i alle dei triste songane stort sett har hatt det ganske greitt.

The First Two Pages of Frankenstein er den niande plata The National gir ut sidan dei debuterte i 2001. Når det etter kvart har vorte så lett å kjenne dei att, er det også fordi bandet har halde på den opphavlege samansetjinga i alle desse åra: Berninger og to par brør, nærare bestemt Aaron og Bryce Dessner, båe hovudsakleg på gitarar og tangentar, og Scott og Bryan Devendorf, på høvesvis bass og trommer.

Hadde musikken vore dvask, ville den triste kjernen ikkje ha vore skarp nok, men sjølv om uttrykket er nedpå, er det likevel dynamisk, og tidvis fullt av driv og friksjon. «Tropic Morning News» sparkar godt frå seg i kompet, det er ingenting som haltar, sjølv om røysta skildrar noko som er i oppløysning. «Grease In Your Hair» hamrar seg fram mot eit forløysande refreng som løftar songen, med typiske allsongkvalitetar.

Ein triumf

Fire år har gått sidan førre album, I Am Easy to Find, kom ut, etter ein lengre periode med vedvarande høgt aktivitetsnivå for The National. I fleire nylege intervju fortel bandet at det då hadde gått meir eller mindre i eitt sidan dei gav ut Alligator i 2005. Det var på tide med ein pause.

Den skulle vise seg å verte lang. Pandemien kom, og for første gong sidan bandet byrja å lage musikk saman, stilna det. Det mangla ikkje på prosjekt, Dessner-brørne har jo vore høgt og lågt, ikkje minst som produsentar for Taylor Swift, og Berninger gav ut ei soloplate hausten 2020. Men under pandemien gjekk låtskrivaren og vokalisten inn i ei kreativ krise, og møtte veggen, heilt på ekte. Ei lammande frykt for at han skulle verte sitjande fast i ei skrivesperre for alltid, gjorde berre alt verre.

I lys av dette er The First Two Pages of Frankenstein ein triumf. Låtane finn seg fint til rette i katalogen, og somme vil nok endåtil høyre til mellom bandets favorittar i åra som kjem. Ta «Eucalyptus» – har samlivsbrot nokon gong vorte betre skildra, denne blandinga av det pragmatiske og det omveltande som gjer seg gjeldande om kvarandre? «Your Mind is Not Your Friend» alluderer med isnande kraft til mental uhelse og er ein av desse songane som rommar meir djupne enn ein først skulle tru. Godt då, med slike mørke stemningar, at albumet munnar ut i ei lysande, vilkårslaus erklæring om lojalitet og samhøyrsle: «Send for me/ whenever/ wherever/ Send for me/ I’ll come and get you.»

Øyvind Vågnes

Øyvind Vågnes er forfattar og fast musikkskribent i Dag og Tid.