Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

MusikkMeldingar

Fredshymne

Kammerchor Stuttgart tolkar Schön­bergs «illusjon for blandakor» truverdig.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
150-årsjubilant: den austerrikske komponisten Arnold Schönberg (1874–1951).

150-årsjubilant: den austerrikske komponisten Arnold Schönberg (1874–1951).

150-årsjubilant: den austerrikske komponisten Arnold Schönberg (1874–1951).

150-årsjubilant: den austerrikske komponisten Arnold Schönberg (1874–1951).

2909
20241122
2909
20241122

CD

Schönberg, Strauss, Mahler:

Friede auf Erden

Kammerchor Stuttgart; dir.: Frieder Bernius. Carus 2024

Den tyske komponisten og kordirigenten Clytus Gottwald, som døydde i fjor, var spesialist på kormusikk frå 1900-talet. I omslagsteksten til Kammerchor Stuttgarts nye plate skriv han at korkomposisjonar – særleg dei for kor åleine – var lite påakta av komponistane i denne tida, noko han ville bøta på. For å utvida det seinromantiske og modernistiske kormusikkrepertoaret omarbeidde han nemleg ei rekkje komposisjonar som har orkester- eller klaverakkompagment, til reine a cappella-verk. Elleve av dei er med på dette albumet, der den renommerte kormannen Frieder Bernius dirigerer.

Kraftprestasjon

Det mest vågale arrangementet er «Im Abendrot» (spor 2), som er Gottwalds a cappella-omarbeiding av fjerdesatsen «Adagietto» frå Gustav Mahlers (1860–1911) femte symfoni. Det interessante ved versjonen på plata er at harpa, som spelar ei viktig rolle i originalen, er gjenintrodusert, noko som skaper eit uvanleg lydbilete. Dei konsonantfattige, langsamt flytande korstemmene får slik ei viss framdrift, og det er harpa som utgjer motoren.

Likevel er resultatet i overkant sukkersøtt. Men dirigenten Bernius skal ha ros for å klara å strekkja dei lange melodilinene til songarane utan tap av intensitet, og som praktisk korprestasjon er satsen ein durabel tour de force.

Støttehjul

Den einaste originalkomposisjonen på albumet er også den suverent beste: 150-årsjubilanten Arnold Schönbergs reine korverk Friede auf Erden, op. 13 (spor 1), som går for å vera det siste tonale stykket hans før han gav seg atonaliteten i vald. Schönberg har her tonesett eit juledikt av sveitsaren Conrad Ferdinand Meyer frå 1886. Opphaveleg omtalte han verket som «fredshymne», men då han hadde gjeve opp alle tankar om nokon evig fred etter fyrste verdskrigen, kalla han det heller «ein illusjon for blandakor».

Stykket må vera noko av det teknisk vanskelegaste som nokon gong er komponert for kor. Den fyrste fram­føringa i 1907 måtte avlysast i siste liten, for koret takla det ikkje. Heile fire år gjekk før det fyrste gong var å høyra, og då i ein versjon med «støttehjul» – i form av instrument som dobla korstemmene slik at songarane ikkje risikerte å mista tonen.

Kammerchor Stuttgarts framføring er sjølvsagt utan støttehjul, altså reint vokal. Men sjølv for dette eliteensemblet er ikkje intonasjonen alltid heilt lytelaus. Me høyrer det i det plutselege, høge spranget i sopranstemma heilt mot slutten, som læt småsurt og har tvungen klang. Men dette er små lyte i den store samanhengen. Samla sett er tolkinga solid, med klåre korakkordar og dei for Bernius så typiske vide, velproporsjonerte dynamiske stigingane.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikk­meldar i Dag og Tid.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

CD

Schönberg, Strauss, Mahler:

Friede auf Erden

Kammerchor Stuttgart; dir.: Frieder Bernius. Carus 2024

Den tyske komponisten og kordirigenten Clytus Gottwald, som døydde i fjor, var spesialist på kormusikk frå 1900-talet. I omslagsteksten til Kammerchor Stuttgarts nye plate skriv han at korkomposisjonar – særleg dei for kor åleine – var lite påakta av komponistane i denne tida, noko han ville bøta på. For å utvida det seinromantiske og modernistiske kormusikkrepertoaret omarbeidde han nemleg ei rekkje komposisjonar som har orkester- eller klaverakkompagment, til reine a cappella-verk. Elleve av dei er med på dette albumet, der den renommerte kormannen Frieder Bernius dirigerer.

Kraftprestasjon

Det mest vågale arrangementet er «Im Abendrot» (spor 2), som er Gottwalds a cappella-omarbeiding av fjerdesatsen «Adagietto» frå Gustav Mahlers (1860–1911) femte symfoni. Det interessante ved versjonen på plata er at harpa, som spelar ei viktig rolle i originalen, er gjenintrodusert, noko som skaper eit uvanleg lydbilete. Dei konsonantfattige, langsamt flytande korstemmene får slik ei viss framdrift, og det er harpa som utgjer motoren.

Likevel er resultatet i overkant sukkersøtt. Men dirigenten Bernius skal ha ros for å klara å strekkja dei lange melodilinene til songarane utan tap av intensitet, og som praktisk korprestasjon er satsen ein durabel tour de force.

Støttehjul

Den einaste originalkomposisjonen på albumet er også den suverent beste: 150-årsjubilanten Arnold Schönbergs reine korverk Friede auf Erden, op. 13 (spor 1), som går for å vera det siste tonale stykket hans før han gav seg atonaliteten i vald. Schönberg har her tonesett eit juledikt av sveitsaren Conrad Ferdinand Meyer frå 1886. Opphaveleg omtalte han verket som «fredshymne», men då han hadde gjeve opp alle tankar om nokon evig fred etter fyrste verdskrigen, kalla han det heller «ein illusjon for blandakor».

Stykket må vera noko av det teknisk vanskelegaste som nokon gong er komponert for kor. Den fyrste fram­føringa i 1907 måtte avlysast i siste liten, for koret takla det ikkje. Heile fire år gjekk før det fyrste gong var å høyra, og då i ein versjon med «støttehjul» – i form av instrument som dobla korstemmene slik at songarane ikkje risikerte å mista tonen.

Kammerchor Stuttgarts framføring er sjølvsagt utan støttehjul, altså reint vokal. Men sjølv for dette eliteensemblet er ikkje intonasjonen alltid heilt lytelaus. Me høyrer det i det plutselege, høge spranget i sopranstemma heilt mot slutten, som læt småsurt og har tvungen klang. Men dette er små lyte i den store samanhengen. Samla sett er tolkinga solid, med klåre korakkordar og dei for Bernius så typiske vide, velproporsjonerte dynamiske stigingane.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikk­meldar i Dag og Tid.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Bjørn Olaf Johannessen er manusforfattar for ei rekkje filmar og TV-seriar. Årets roman er den tredje sidan debuten i 2017.

Bjørn Olaf Johannessen er manusforfattar for ei rekkje filmar og TV-seriar. Årets roman er den tredje sidan debuten i 2017.

Foto: Jacob Johannessen Maske

BokMeldingar

Inni er me like, men det er utanpå

Bjørn Olaf Johannessen skriv artig, men mest utanpå om det innvendige.

Odd W. Surén
Bjørn Olaf Johannessen er manusforfattar for ei rekkje filmar og TV-seriar. Årets roman er den tredje sidan debuten i 2017.

Bjørn Olaf Johannessen er manusforfattar for ei rekkje filmar og TV-seriar. Årets roman er den tredje sidan debuten i 2017.

Foto: Jacob Johannessen Maske

BokMeldingar

Inni er me like, men det er utanpå

Bjørn Olaf Johannessen skriv artig, men mest utanpå om det innvendige.

Odd W. Surén
Stridsvogner øver på å slå attende kinesiske landgangsstyrkar på Penghu-øyane i Taiwansundet.

Stridsvogner øver på å slå attende kinesiske landgangsstyrkar på Penghu-øyane i Taiwansundet.

Foto: Taiwan Military News Agency / Taiwan's Defense Ministry / AP / NTB

UtanriksSamfunn

Starten på ein storkrig?

For tida bur eg i eit fredeleg, demokratisk og velståande land, som risikerer å utløysa den neste storkrigen i verda.

HalvorEifring
Stridsvogner øver på å slå attende kinesiske landgangsstyrkar på Penghu-øyane i Taiwansundet.

Stridsvogner øver på å slå attende kinesiske landgangsstyrkar på Penghu-øyane i Taiwansundet.

Foto: Taiwan Military News Agency / Taiwan's Defense Ministry / AP / NTB

UtanriksSamfunn

Starten på ein storkrig?

For tida bur eg i eit fredeleg, demokratisk og velståande land, som risikerer å utløysa den neste storkrigen i verda.

HalvorEifring

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis