JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

MusikkMeldingar

Frankofil elan

L’arpa festante spelar best der det går fort.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
L’arpa festante blei grunnlagt i München i 1983.

L’arpa festante blei grunnlagt i München i 1983.

Foto: Günter Ludwig

L’arpa festante blei grunnlagt i München i 1983.

L’arpa festante blei grunnlagt i München i 1983.

Foto: Günter Ludwig

2990
20240906
2990
20240906

CD

Johann Abraham Schmikerer:

Musico-
Instrumentalische Gemüths-Lust

L’arpa festante. CPO 2024

L’arpa festante er eit produktivt barokkorkester med over 50 albumutgjevingar. I år kjem to nye. Den fyrste, med tyske hornkonsertar frå tidleg 1700-tal, blei meld i Dag og Tid førre veke. Hornet som orkesterinstrument var ein kulturimport frå det franske hoffet, og her ligg tangeringspunktet med den andre plata, eit dobbeltalbum med det kansellistilaktige namnet Musico-Instrumentalische Gemüths
-Lust.

Tittelen – «Instrumental­musikalsk lynneslyst» på norsk – er namnet på ei orkestersuitesamling i fransk stil av Johann Abraham Schmikerer (1682–1762). Livet hans veit me lite om, bortsett frå at han var frå Augsburg i Bayern, der han var styrar for Fuggerei. Dette eldste sosiale bustadprosjektet i verda som enno er i drift, blei stifta av den rike bankierslekta Fugger i 1521. Framleis kan trengande augsburgarar bu der – til ei årsleige på 88 cent, mot at dei éin gong om dagen seier truvedkjenninga og ber fadervår og ave-maria for stiftarane.

Versailles-feber

Schmikerers orkestersuitar blei prenta i 1712, i ei tid då store og små tyske fyrstar la all si ære i å etterlikna hoffkulturen til «solkongen» Ludvig XIV i Versailles. Dei bygde seg «mini-versailles-ar» med hagar, statuar og fontener, dei konverserte på fransk, kledde seg fransk, åt fransk, hyrte franske orkestermusikarar – og dansa franske hoffdansar.

Kvar av Schmikerers sju orkestersuitar har sju slike stiliserte dansesatsar. Om me skal vera heilt korrekte, talar me her om «ouverturesuitar». Kvar dansesuite opnar nemleg med den særeigne typen ouverture som franske operaar og ballettar alltid har. Hjå Schmikerer er ouverturane todelte: fyrst eit roleg parti i staseleg punkterte rytmar (spelt når fyrsten steig inn i salen), så ein snøgg, fugeaktig del (spelt etter at han hadde sett seg).

Denne importerte musikkforma blei ein så integrert del av tysk og austerriksk musikkliv at me kan tala om særs vellukka kulturell appropriasjon. Både Händel og J.S. Bach komponerte mange av slaget, men rekorden held Telemann, med mange hundre.

Oppjaga

Som komponist syner Schmikerer solid musikarhandverk, sjølv om ingen ting tyder på at han hadde noka omfattande utdanning i faget. Særleg likar eg dei dramatisk poengterte og stundom harmonisk originale ouverturane, som L’arpa festante framfører med engasjert elan. Ouverturen til den tredje suiten (CD 1, spor 17) er med si tragisk-heroiske mollstemning spesielt vellukka og hadde høvd perfekt til ein
alvorsam opera med antikt tema.

Når det gjeld dansane, som har namn som «Allemande», «Courante» og «Sarabande», tykkjer eg orkesteret stundom ikkje girar nok ned i dei langsame satsane. I dei snøgge – den oppjaga «Gigue»-en i sjuande suiten (CD 2, spor 15), til dømes – læt det derimot ypparleg.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikk­meldar i Dag og Tid.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

CD

Johann Abraham Schmikerer:

Musico-
Instrumentalische Gemüths-Lust

L’arpa festante. CPO 2024

L’arpa festante er eit produktivt barokkorkester med over 50 albumutgjevingar. I år kjem to nye. Den fyrste, med tyske hornkonsertar frå tidleg 1700-tal, blei meld i Dag og Tid førre veke. Hornet som orkesterinstrument var ein kulturimport frå det franske hoffet, og her ligg tangeringspunktet med den andre plata, eit dobbeltalbum med det kansellistilaktige namnet Musico-Instrumentalische Gemüths
-Lust.

Tittelen – «Instrumental­musikalsk lynneslyst» på norsk – er namnet på ei orkestersuitesamling i fransk stil av Johann Abraham Schmikerer (1682–1762). Livet hans veit me lite om, bortsett frå at han var frå Augsburg i Bayern, der han var styrar for Fuggerei. Dette eldste sosiale bustadprosjektet i verda som enno er i drift, blei stifta av den rike bankierslekta Fugger i 1521. Framleis kan trengande augsburgarar bu der – til ei årsleige på 88 cent, mot at dei éin gong om dagen seier truvedkjenninga og ber fadervår og ave-maria for stiftarane.

Versailles-feber

Schmikerers orkestersuitar blei prenta i 1712, i ei tid då store og små tyske fyrstar la all si ære i å etterlikna hoffkulturen til «solkongen» Ludvig XIV i Versailles. Dei bygde seg «mini-versailles-ar» med hagar, statuar og fontener, dei konverserte på fransk, kledde seg fransk, åt fransk, hyrte franske orkestermusikarar – og dansa franske hoffdansar.

Kvar av Schmikerers sju orkestersuitar har sju slike stiliserte dansesatsar. Om me skal vera heilt korrekte, talar me her om «ouverturesuitar». Kvar dansesuite opnar nemleg med den særeigne typen ouverture som franske operaar og ballettar alltid har. Hjå Schmikerer er ouverturane todelte: fyrst eit roleg parti i staseleg punkterte rytmar (spelt når fyrsten steig inn i salen), så ein snøgg, fugeaktig del (spelt etter at han hadde sett seg).

Denne importerte musikkforma blei ein så integrert del av tysk og austerriksk musikkliv at me kan tala om særs vellukka kulturell appropriasjon. Både Händel og J.S. Bach komponerte mange av slaget, men rekorden held Telemann, med mange hundre.

Oppjaga

Som komponist syner Schmikerer solid musikarhandverk, sjølv om ingen ting tyder på at han hadde noka omfattande utdanning i faget. Særleg likar eg dei dramatisk poengterte og stundom harmonisk originale ouverturane, som L’arpa festante framfører med engasjert elan. Ouverturen til den tredje suiten (CD 1, spor 17) er med si tragisk-heroiske mollstemning spesielt vellukka og hadde høvd perfekt til ein
alvorsam opera med antikt tema.

Når det gjeld dansane, som har namn som «Allemande», «Courante» og «Sarabande», tykkjer eg orkesteret stundom ikkje girar nok ned i dei langsame satsane. I dei snøgge – den oppjaga «Gigue»-en i sjuande suiten (CD 2, spor 15), til dømes – læt det derimot ypparleg.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikk­meldar i Dag og Tid.

Fleire artiklar

Foto: Baard Henriksen

LitteraturKultur

Sorg og sjølvutsletting

Kva kan djup, djup sorg gjere med eit menneske? I den nye romanen sin freistar Terje Holtet Larsen gi nokre svar.

Jan H. Landro

Foto: Baard Henriksen

LitteraturKultur

Sorg og sjølvutsletting

Kva kan djup, djup sorg gjere med eit menneske? I den nye romanen sin freistar Terje Holtet Larsen gi nokre svar.

Jan H. Landro
Kunnskapsminister Kari Nessa Nordtun (Ap) la nyleg fram ei stortingsmelding for 5. til 10. trinn i grunnskulen. Der opnar ho for eit ordskifte om språkfaga i ungdomsskulen.

Kunnskapsminister Kari Nessa Nordtun (Ap) la nyleg fram ei stortingsmelding for 5. til 10. trinn i grunnskulen. Der opnar ho for eit ordskifte om språkfaga i ungdomsskulen.

Foto: Lise Åserud / NTB

Samfunn
Christiane Jordheim Larsen

Språkfag i spel

Kunnskapsministeren vil gje fleire elevar høve til å velje arbeidslivsfag. Lærarar åtvarar mot å la det gå på kostnad av språkopplæringa.

Joaquin Phoenix spelar hovudrolla som Joker.

Joaquin Phoenix spelar hovudrolla som Joker.

Foto: Warner Bros. Discovery

FilmMeldingar
Håkon Tveit

Dyster dobbeldose

Denne runden med Jokeren ber det same mørket med nye tonar.

I hamnebassenget om lag her lét Dia í Geil seg døype grytidleg ein kald oktobersøndag for snart 150 år sidan. Det var starten på vekkinga som gjorde Brø¿rasamkoman til eit livskraftig samfunn som framleis styrer mykje på Færøyane.

I hamnebassenget om lag her lét Dia í Geil seg døype grytidleg ein kald oktobersøndag for snart 150 år sidan. Det var starten på vekkinga som gjorde Brø¿rasamkoman til eit livskraftig samfunn som framleis styrer mykje på Færøyane.

Alle foto: Hallgeir Opedal

ReportasjeFeature
Hallgeir Opedal

Om Gud og lausriving

Siste dag i oktober i 1880 lét Dia í Geil seg døype i hamnebassenget i Tórshavn, og etter det skulle Færøyane aldri bli det same.

Butikkvindauge i Worth Avenue i Palm Beach i Florida.

Butikkvindauge i Worth Avenue i Palm Beach i Florida.

Alle foto: Håvard Rem

UtanriksSamfunn

Det blonde reservatet

PALM BEACH: Krig og folkevandring verkar inn på alle vestlege val. Eit amerikansk presidentval kan verka andre vegen òg.

Håvard Rem
Butikkvindauge i Worth Avenue i Palm Beach i Florida.

Butikkvindauge i Worth Avenue i Palm Beach i Florida.

Alle foto: Håvard Rem

UtanriksSamfunn

Det blonde reservatet

PALM BEACH: Krig og folkevandring verkar inn på alle vestlege val. Eit amerikansk presidentval kan verka andre vegen òg.

Håvard Rem

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis