JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

MusikkMeldingar

Frankofil elan

L’arpa festante spelar best der det går fort.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
L’arpa festante blei grunnlagt i München i 1983.

L’arpa festante blei grunnlagt i München i 1983.

Foto: Günter Ludwig

L’arpa festante blei grunnlagt i München i 1983.

L’arpa festante blei grunnlagt i München i 1983.

Foto: Günter Ludwig

2990
20240906
2990
20240906

CD

Johann Abraham Schmikerer:

Musico-
Instrumentalische Gemüths-Lust

L’arpa festante. CPO 2024

L’arpa festante er eit produktivt barokkorkester med over 50 albumutgjevingar. I år kjem to nye. Den fyrste, med tyske hornkonsertar frå tidleg 1700-tal, blei meld i Dag og Tid førre veke. Hornet som orkesterinstrument var ein kulturimport frå det franske hoffet, og her ligg tangeringspunktet med den andre plata, eit dobbeltalbum med det kansellistilaktige namnet Musico-Instrumentalische Gemüths
-Lust.

Tittelen – «Instrumental­musikalsk lynneslyst» på norsk – er namnet på ei orkestersuitesamling i fransk stil av Johann Abraham Schmikerer (1682–1762). Livet hans veit me lite om, bortsett frå at han var frå Augsburg i Bayern, der han var styrar for Fuggerei. Dette eldste sosiale bustadprosjektet i verda som enno er i drift, blei stifta av den rike bankierslekta Fugger i 1521. Framleis kan trengande augsburgarar bu der – til ei årsleige på 88 cent, mot at dei éin gong om dagen seier truvedkjenninga og ber fadervår og ave-maria for stiftarane.

Versailles-feber

Schmikerers orkestersuitar blei prenta i 1712, i ei tid då store og små tyske fyrstar la all si ære i å etterlikna hoffkulturen til «solkongen» Ludvig XIV i Versailles. Dei bygde seg «mini-versailles-ar» med hagar, statuar og fontener, dei konverserte på fransk, kledde seg fransk, åt fransk, hyrte franske orkestermusikarar – og dansa franske hoffdansar.

Kvar av Schmikerers sju orkestersuitar har sju slike stiliserte dansesatsar. Om me skal vera heilt korrekte, talar me her om «ouverturesuitar». Kvar dansesuite opnar nemleg med den særeigne typen ouverture som franske operaar og ballettar alltid har. Hjå Schmikerer er ouverturane todelte: fyrst eit roleg parti i staseleg punkterte rytmar (spelt når fyrsten steig inn i salen), så ein snøgg, fugeaktig del (spelt etter at han hadde sett seg).

Denne importerte musikkforma blei ein så integrert del av tysk og austerriksk musikkliv at me kan tala om særs vellukka kulturell appropriasjon. Både Händel og J.S. Bach komponerte mange av slaget, men rekorden held Telemann, med mange hundre.

Oppjaga

Som komponist syner Schmikerer solid musikarhandverk, sjølv om ingen ting tyder på at han hadde noka omfattande utdanning i faget. Særleg likar eg dei dramatisk poengterte og stundom harmonisk originale ouverturane, som L’arpa festante framfører med engasjert elan. Ouverturen til den tredje suiten (CD 1, spor 17) er med si tragisk-heroiske mollstemning spesielt vellukka og hadde høvd perfekt til ein
alvorsam opera med antikt tema.

Når det gjeld dansane, som har namn som «Allemande», «Courante» og «Sarabande», tykkjer eg orkesteret stundom ikkje girar nok ned i dei langsame satsane. I dei snøgge – den oppjaga «Gigue»-en i sjuande suiten (CD 2, spor 15), til dømes – læt det derimot ypparleg.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikk­meldar i Dag og Tid.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

CD

Johann Abraham Schmikerer:

Musico-
Instrumentalische Gemüths-Lust

L’arpa festante. CPO 2024

L’arpa festante er eit produktivt barokkorkester med over 50 albumutgjevingar. I år kjem to nye. Den fyrste, med tyske hornkonsertar frå tidleg 1700-tal, blei meld i Dag og Tid førre veke. Hornet som orkesterinstrument var ein kulturimport frå det franske hoffet, og her ligg tangeringspunktet med den andre plata, eit dobbeltalbum med det kansellistilaktige namnet Musico-Instrumentalische Gemüths
-Lust.

Tittelen – «Instrumental­musikalsk lynneslyst» på norsk – er namnet på ei orkestersuitesamling i fransk stil av Johann Abraham Schmikerer (1682–1762). Livet hans veit me lite om, bortsett frå at han var frå Augsburg i Bayern, der han var styrar for Fuggerei. Dette eldste sosiale bustadprosjektet i verda som enno er i drift, blei stifta av den rike bankierslekta Fugger i 1521. Framleis kan trengande augsburgarar bu der – til ei årsleige på 88 cent, mot at dei éin gong om dagen seier truvedkjenninga og ber fadervår og ave-maria for stiftarane.

Versailles-feber

Schmikerers orkestersuitar blei prenta i 1712, i ei tid då store og små tyske fyrstar la all si ære i å etterlikna hoffkulturen til «solkongen» Ludvig XIV i Versailles. Dei bygde seg «mini-versailles-ar» med hagar, statuar og fontener, dei konverserte på fransk, kledde seg fransk, åt fransk, hyrte franske orkestermusikarar – og dansa franske hoffdansar.

Kvar av Schmikerers sju orkestersuitar har sju slike stiliserte dansesatsar. Om me skal vera heilt korrekte, talar me her om «ouverturesuitar». Kvar dansesuite opnar nemleg med den særeigne typen ouverture som franske operaar og ballettar alltid har. Hjå Schmikerer er ouverturane todelte: fyrst eit roleg parti i staseleg punkterte rytmar (spelt når fyrsten steig inn i salen), så ein snøgg, fugeaktig del (spelt etter at han hadde sett seg).

Denne importerte musikkforma blei ein så integrert del av tysk og austerriksk musikkliv at me kan tala om særs vellukka kulturell appropriasjon. Både Händel og J.S. Bach komponerte mange av slaget, men rekorden held Telemann, med mange hundre.

Oppjaga

Som komponist syner Schmikerer solid musikarhandverk, sjølv om ingen ting tyder på at han hadde noka omfattande utdanning i faget. Særleg likar eg dei dramatisk poengterte og stundom harmonisk originale ouverturane, som L’arpa festante framfører med engasjert elan. Ouverturen til den tredje suiten (CD 1, spor 17) er med si tragisk-heroiske mollstemning spesielt vellukka og hadde høvd perfekt til ein
alvorsam opera med antikt tema.

Når det gjeld dansane, som har namn som «Allemande», «Courante» og «Sarabande», tykkjer eg orkesteret stundom ikkje girar nok ned i dei langsame satsane. I dei snøgge – den oppjaga «Gigue»-en i sjuande suiten (CD 2, spor 15), til dømes – læt det derimot ypparleg.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikk­meldar i Dag og Tid.

Fleire artiklar

ReportasjeFeature

Å stira diskret

Kvifor er det flautt å sjå?

May Linn Clement
ReportasjeFeature

Å stira diskret

Kvifor er det flautt å sjå?

May Linn Clement
Gjennom foto og tekst dokumenterte Maria Gros Vatne eit annleis liv på bloggen Wildandfree.no. Ho og mannen Nik Payne forlét bylivet og trygge jobbar til fordel for økologisk gardsbruk og heimeskule. Her ser me sonen Falk.

Gjennom foto og tekst dokumenterte Maria Gros Vatne eit annleis liv på bloggen Wildandfree.no. Ho og mannen Nik Payne forlét bylivet og trygge jobbar til fordel for økologisk gardsbruk og heimeskule. Her ser me sonen Falk.

Foto: Maria Gros Vatne

FilmKultur
Mona Louise Dysvik Mørk

Frå draum til sorg

Ukjent landskap vinn den eine prisen etter den andre. No er den å finne på lista over filmar som er kvalifiserte til vurdering av Oscar-akademiet i kategorien «Beste dokumentarfilm».

Peter Flamm (1891–1963) var ein tysk lege med jødisk familiebakgrunn som i 1926 gjorde furore med debutromanen.

Peter Flamm (1891–1963) var ein tysk lege med jødisk familiebakgrunn som i 1926 gjorde furore med debutromanen.

Foto: Otto Kurt Vogelsang / Ullstein bild

BokMeldingar
Oddmund Hagen

«Jeg? er ein djupt fascinerande og høgst moderne tekst om sinnsforvirring og dobbelt­gjengeri»

Marie Blokhus, Gard Skagestad og Kirsti Refseth spelar stykket til den tyske dramatikaren Marius von Mayenburg.

Marie Blokhus, Gard Skagestad og Kirsti Refseth spelar stykket til den tyske dramatikaren Marius von Mayenburg.

Foto: Monica Tormassy / Det Norske Teatret

TeaterMeldingar
Jan H. Landro

Kven har makt over kven?

Velspelt om medviten og umedviten makt, sanning, manipulasjon og illusjon.

Krevjande buksering i tronge norske fjordar; her kjem taubåten til sin rett. Éin taubåt sleper framme, medan to mindre båtar er kopla til sidene i fall dei kjem for nære land. Bakarst er ein fjerde og siste taubåt i standby dersom lekteren treng å bremse opp.

Krevjande buksering i tronge norske fjordar; her kjem taubåten til sin rett. Éin taubåt sleper framme, medan to mindre båtar er kopla til sidene i fall dei kjem for nære land. Bakarst er ein fjerde og siste taubåt i standby dersom lekteren treng å bremse opp.

Foto: Svein Egil Økland

ReportasjeFeature

Taubåten – den maritime arbeidsgampen

For somme sjøfolk er livet på ei ferje eller eit cruiseskip ikkje variert eller spanande nok. Då er kan hende løysinga å hoppe over på tug-en – ein jobb der kvar dag er garantert å vere ulik den førre.

William Sem Fure
Krevjande buksering i tronge norske fjordar; her kjem taubåten til sin rett. Éin taubåt sleper framme, medan to mindre båtar er kopla til sidene i fall dei kjem for nære land. Bakarst er ein fjerde og siste taubåt i standby dersom lekteren treng å bremse opp.

Krevjande buksering i tronge norske fjordar; her kjem taubåten til sin rett. Éin taubåt sleper framme, medan to mindre båtar er kopla til sidene i fall dei kjem for nære land. Bakarst er ein fjerde og siste taubåt i standby dersom lekteren treng å bremse opp.

Foto: Svein Egil Økland

ReportasjeFeature

Taubåten – den maritime arbeidsgampen

For somme sjøfolk er livet på ei ferje eller eit cruiseskip ikkje variert eller spanande nok. Då er kan hende løysinga å hoppe over på tug-en – ein jobb der kvar dag er garantert å vere ulik den førre.

William Sem Fure

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis