Standard­innspelinga

H. Bach, J.L. Bach, J.C. Bach, C. Wilche, «Sign. Pagh», J.S. Bach:

Bachiana

Musica Antiqua Köln; leiing og fiolin: Reinhard Goebel. Archiv 2000

Til 250-årsmarkeringa for Johann Sebastian Bach (1685–1750) i 2000 gav den tyske fiolinisten og dirigenten Reinhard Goebel ut Bachiana. Music by the Bach Family. Her tok han føre seg instrumentalmusikk av eldre komponistar i Bach-slekta og avslutta det heile med ein rekonstruksjon av J.S. Bachs forspel til «Påskeoratoriet», BWV 249, der den tredje og siste satsen er ei vellukka omarbeiding av ein korsats til rein orkestermusikk.

Klangtale

Goebels orkester, Musica Antiqua Köln, som eksisterte frå 1973 til 2006, har på fleire vis prega måten barokkmusikken i vår tid blir spelt på. Ein ting er dei høge tempoa Goebel ofte insisterte på, som tilførte tidlegmusikken ein ny type virtuositet. Noko anna og viktigare er at ensemblet var ein skule for mange no framståande musikarar og dirigentar som i sine yngre år blei drilla – og då meiner eg verkeleg drilla – i Goebels strenge orkesterdisiplin.

Goebel har i dag lagt fiolinen på hylla og er professor i historisk framføringspraksis ved musikkhøgskulen Mozarteum i Salzburg. Meir enn nokon annan forma han den barokke strykarklangen slik ein kultiverer han i dag, med slank og overtonerik klang heilt utan vibrato, og tysk sans for distinkt, gjennomtenkt artikulasjon i fraseringane. Nærleiken til språket, det retoriske ved musikken (på tysk samanfatta med 1700-talsomgrepet Klangrede, «klangtale») er noko Goebel støtt nemner i intervju og artiklar.

Musikalsk slagscene

Repertoaret på plata spenner frå seinrenessanse til høgbarokk. Ho opnar passande nok med ein ouverture i fransk stil av Johann Ludwig Bach (1677–1711), Johann Sebastians firmenning. Ouverturen og dei fylgjande dansesatsane er sobert komponerte. Særleg frydefull er den kvikke rytmikken i finalesatsen Bourrée.

Seinrenessansens tette klang og røffe akkordvekslingar pregar dei to femstemmige sonatane av Heinrich Bach (1615–1692), ein av stamfedrane i slekta. Den fyrste sonaten i C-dur er litt keisam. Han har for mange repetisjonar. Meir liv er det i den andre sonaten i F-dur, som har parti med fine ekkoeffektar. Det einaste soloverket er av Heinrichs son, Johann Christoph Bach (1642–1703), nemleg eit tema med variasjonar for cembalo som varer i 16 minutt og i form liknar på Johann Sebastians «Goldbergvariasjonar».

Cyriacus Wilche (ca. 1620–1667) er med på plata sidan han truleg var bestefar til Johann Sebastians andre kone, Anna Magdalena Bach. Hans Battaglia er morosam. Dette er ein musikalsk slagscene av typen som var populær på 1600-talet, med marsjar, imitasjon av kanonsmell, sørgjesongar og sigersfanfarar. Utan samanlikning best er likevel dei tre sluttspora med Johann Sebastians alt nemnde forspel til «Påskeoratoriet», der musikken løfter seg til eit heilt anna nivå.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikk­meldar i Dag og Tid.