CD

Wolfgang Amadeus Mozart:

Concertos for Flute and Orchestra

Alexis Kossenko, tverrfløyte; Veleria Kafelnikov, harpe; Gli Angeli Genéve; dir.: Stephan Macleod. Claves 2022

«Du veit kor motvillig eg blir når eg heile tida må skriva for eitt instrument (som eg attpåtil ikkje toler), så frå tid til anna komponerer eg noko anna, til dømes duettar for klaver og fiolin, og eg har òg arbeidd med messa.» Dette, som Wolfgang Amadeus Mozart (1756–1791) skreiv som ps i eit brev til foreldra på nyåret 1778, tyder på at han ikkje var særleg begeistra for tverrfløyta – i alle fall ikkje når han over lengre tid måtte arbeida med fløytestykke. (Var det elles noko den kronisk utolmodige komponisten hata, så var det mangel på avveksling. Diagnosane hadde nok stått i kø i dag.)

Særleg mykje fløytemusikk skreiv han då heller ikkje. Prosjektet 22-åringen bala med februardagane i 1778, var Konsert for tverrfløyte og orkester nr. 1 i G-dur, KV 313, som er den einaste originale fløytekonserten hans. Denne – i tillegg til fløytekonsert nr. 2, dobbelkonserten for fløyte og harpe og ein roleg einskildsats – er det franske Alexis Kossenko er solist i på plata med Gli Angeli Genéve under Stephan Macleods direksjon.

Traverso

Orkesteret Gli Angeli Genéve spelar på såkalla original­instrument, i dette høve i­nstrument frå slutten av 1700-talet. Men dei fleste orkestermedlemene er ikkje spesialistar, men «vanlege» musikarar som elles trakterer moderne instrumentarium. Det forklarer kanskje at spelet deira er teknisk lytefritt, men at orkesterklangen samla sett er litt for polert enn på gode, reindyrka historiske innspelingar.

Kossenko er òg ein allsidig musikar, all den tid han meistrar både moderne metalltverrfløyte og ymse historiske fløytetypar. Her nyttar han «traverso» (frå italiensk: flauto traverso), som er ein gamal tverrfløytetype av tre med berre éin klaff. Som utøvartype er han ein utprega virtuos: Han briljerer i snøgge løp og spretne, brotne akkordar. Men også i dei langsame satsane overtyder han, med vakker svell på tonen, heilt utan vibrato. Han kan kunsten å utsmykka melodiane i repetisjonane og i roleg-songlege parti, der han ornamenterer friskt. Slik gjer han musikken til sin, meir enn om han hadde spelt slavisk det som står. (I barokkmusikk er det vanleg å ornamentera. I wienerklassisk musikk, som Mozarts, høyrer me sjeldnare slikt.)

Rein og klår

Tolkinga av konsert nr. 1 er nok den finaste på plata. Stilistisk høyrer han til Mozarts galante periode, med lyst lynne og sorglaus virtuoseri. Det tragisk-heroiske, som til dømes særmerkjer dei siste klaverkonsertane, finst ikkje.

Men sjølv om musikken struttar av fyrige melodiske figurasjonar, er det noko særeige songleg ved Mozarts snøgge satsar. Ei så klår og naturleg lineføring, som i skapnad ligg operaarien nær, fekk korkje Joseph Haydn eller andre samtidige like godt til i instrumentalmusikken. Italienarane kallar det cantabile, og denne kantabiliteten er Kossenkos adelsmerke som musikar.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikk­meldar i Dag og Tid.