Rock

David Bowie:

Brilliant Adventure

Parlophone

For ein artist han var, David Bowie, så ofte rastlaust på jakt etter å finne opp seg sjølv på nytt og ta det heile i ei ny retning. Det er uråd å tenkje anna i møte med den nye samlinga Brilliant Adventure (1992–2001), som dokumenterer ein noko ujamn periode i artistens liv. Og likevel, for nokre høgdepunkt! Her dundrar «I’m Deranged» (1995) ut av høgtalarane igjen, med Mike Garsons fortryllande pianovirtuositet, låten som er mørk nok til at David Lynch lét han opne Lost Highway (1997).

Så, ei stund seinare, «I’m Afraid of Americans» (1997), ein song som har fått nye tydingar i tiåra som har følgt, og som langt frå høyrest datert ut, eit kvart hundreår seinare, trass i at songen er ganske tidstypisk i lydproduksjonen.

Systematisk arbeid

Det nærmar seg seks år sidan Bowie gjekk bort, på nyåret i 2016. Då var alt den første boksen som dokumenterte karrieren, ute, med tittelen Five Years (1969–1973). Då oppfølgjaren, som tok føre seg midten av 1970-talet, kom, var han borte. Det systematiske arbeidet med å gå gjennom diskografien med revisjonar, alternative tolkingar og tilskot av ukjent materiale, har halde fram, med A New Career in a New Town (1977–1982) og Loving the Alien (1983–1988). 

Og no er altså Brilliant Adventure her, sannsynlegvis den nest siste samlinga, som rommar arbeidet med og rundt Black Tie White Noise (1993), The Buddha of Suburbia (1993), Outside (1995), Earthling (1997) og Hours (1999). Med er også eit album Bowie skulle gi ut i 2000, før han ombestemte seg, titulert Toy, som inneheldt nye tolkingar av låtar frå siste halvdel av 1960-talet og litt utpå 1970-talet. Boksen kjem i fleire utgåver, og dei mest omfangsrike inneheld også eit konsertopptak frå sommaren 2000, og store mengder materiale herfrå og derfrå, som ikkje fann vegen til platene.

Kan det vere nokon som er usamde i at dei føregåande boksane er jamt over betre enn det Bowie laga på 1990-talet? Det kan ikkje vere mange. Men når det er sagt, vert også ein slik sveipande gest litt for enkel og totaliserande. Det finst mange døme på at ettertida oppskattar ein periode som for ein epokedannande artist tidlegare nærast har vorte skandalisert. 

Ekstremt bra band

For denne lyttaren har særleg den Brian Eno-produserte Outside og den Bowie-produserte drum and bass-influerte Earthling halde seg godt, og vore ei sann glede å nylytte til. Når det også er kjekt å oppdage Toy, så er det særleg fordi bandet til Bowie rundt tusenårsskiftet var så ekstremt bra. Den smått segnomspunne konserten frå Glastonbury i år 2000 har vore å høyre på plate før (2018), men opptaket som er med her, gjort eit par dagar seinare i meir intime omgivnader i BBC Radio Theatre (og delvis utgitt i 2000), er også heilt framifrå. 

Garson har dryssa pianolyd over fleire av Bowies beste låtar opp gjennom, og då eg høyrde Bowie i Bergen i 2004, gjorde særleg Gail Ann Dorsey på bass og vokal djupt inntrykk på meg. Bandet som gjekk rett frå konsert og i studio sommaren 2000 og laga Toy, romma dessutan Mark Plati, Sterling Campbell, Earl Slick, Holly Palmer og Emm Gryner. Brilliant Adventure er ei feiring av Bowies vedvarande utforskartrong, men også av viktige musikarar og produsentar som var med på å definere store delar av karrieren hans, som Eno, Nile Rodgers, Tony Visconti og Reeves Gabrels. 

Brilliant Adventure kjem ut 26. november.

Øyvind Vågnes

Øyvind Vågnes er forfattar og fast musikkskribent i Dag og Tid.