CD

Åm, Ulvo, Kruse, Grenager, Buene, Thommessen, J.S. Bach:

Echos of What Will Come – Conversations With J.S.

Ernst Simon Glaser, cello. Simax 2022

Johann Sebastian Bach (1685–1750) har sidan «gjenoppdaginga» av han i romantikken inspirert dei fleste store komponistar. «Komponistane sin komponist» blir han gjerne kalla, sidan stykka hans har tent som epokeoverskridande musikalsk eksegese. Eit norsk døme eg nyss kom over, var noko bergensaren Harald Sæverud skreiv i Aftenposten i 1928: «Bach er den moderne musikers åndelige forbillede, – i kraft av sitt strenge kunstneriske alvor og sin intense fordypelse i det rent musikalske.»

Åm og Grenager

Solocellist i Kringkastings­orkesteret Ernst Simon Glasers dobbeltalbum Echos of What Will Come – Conversations With J.S. står slik sett i ein lang tradisjon. Utgangspunktet for plata er Bachs Suitar for cello solo, BWV 1007–1012. I «samtale» med dei seks suitane har seks nolevande komponistar skrive kvart sitt nye cello­stykke, på temmeleg ulikt vis.

I opningssporet Echos of What Will Come har Magnar Åm (fødd 1952) late seg inspirera av Bachs fyrste suite. Det er ikkje lett å finna atterklangar av suiten hjå Åm. Men stykket hans er uansett vakkert – det varaste og mest tankefulle på plata, med musikalske refleksjonar som står på eigne bein.

Lene Grenagers (fødd 1969) Der Bach an der Quelle spelar på at Bach tyder «bekk» på tysk. Verknamnet på norsk ville difor vera «Bekken ved kjelda». Den lange og repetitive komposisjonen er krevjande lyttnad, gjennomsyra av dei vide, tidvis ville spranga som pregar Bachs fjerde suite. Eg slit med å «lytta meg inn» i verket, som med fordel kunne vore korta ned. Men måten Grenager framhevar det latent fleirstemmige i Bachs måte å skriva for soloinstrumentet på, er interessant.

Ulvo og Thommessen

Heilt konkrete referansar til suitane høyrer me i to av dei andre stykka. I Dancing Shades nyttar Therese Birkelund Ulvo (fødd 1982) direkte musikalske sitat frå Bachs tredje suite. Reminisensane er tydelegast i siste sats, der den barokke springdansen «Gigue» skin gjennom.

Olav Anton Thommessen (fødd 1946) går sin eigen, karakteristiske veg i PARASIxTh, der han isolerer dei ulike kompositoriske parametrane i Bachs sjette suite. Han held nemleg fast på «originalens» rytmikk (tonelengda), men endrar melodikken (tonehøgda). Størst verknad har dette i «Courante», som er satsen med mest markante rytmar.

Cellospelet er utmerkt, både i samtidsstykka og i dei originale suitesatsane av Bach, som der er seks av. Glaser er ein uvanleg fleksibel utøvar som både teknisk og tolkingsmessig rår over dette materialet. Intonasjonen og klangen i celloens omfangsrike register er glasklåre.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikk­meldar i Dag og Tid.