Eksperimentelt

Oneohtrix Point Never:

Again

Warp

Again, det nye albumet til Oneohtrix Point Never, opnar med den kvervlande lyden av strykarar, men dette klassiske, organiske anslaget fører nokså kjapt lyttaren over i eit ganske anna lydlandskap, i tittelsporet, der det digitale og maskinelle så å seie tek over. Kontrasten og overgangen er medrivande og eggjande, og fungerer som ein passande introduksjon til ei eventyrleg, motsetjingsfull lytteoppleving.

Sjølv om du ikkje har høyrt om Oneohtrix Point Never, er sjansane gode for at du likevel har høyrt amerikanske Daniel Lopatin (f. 1982), som skjuler seg bak namnet, til dømes på utgivingar som The Weeknds After Hours (2020) og Dawn FM (2022) – han har i det heile dukka opp i ulike roller i eit breitt spekter av musikk dei siste åra (mellom anna også med Soccer Mommy og Anohni). Sist eg nemnde han på desse sidene, var då han stilte opp med nokre smarte triks på det siste studioalbumet til Weyes Blood. Andre vil kjenne han som komponist av markante lydspor til eit par av filmane til Sefdie-brørne, Good Time (2017) og Uncut Gems (2019).

«Crazy collages»

Det dreier seg om elektronisk musikk, med omfattande bruk av datamaskiner og synthar og alskens digitale verktøy, men ein slik enkel omtale seier likevel ikkje nok, og får eigentleg fort noko reduktivt over seg. I eit nyleg portrett laga av Amanda Petrusich i The New Yorker får lesaren eit innblikk i Lopatins kreative univers, som er herleg viltert, motivert av eit ønske om å lage «crazy collages». Again er metta av omskiftelege impulsar og fascinerande motsetjingar. Frå tid til anna kan eg fryde meg over å gå inn i eit musikalsk univers der eg rett og slett ikkje veit kva som ventar rundt neste sving, og det tok ikkje mange minutt før eg la frå meg både kart og kompass, og lét det eg høyrde, føre meg dit det ville.

Sjeldan høyrer eg musikk som på same tid er så tydeleg forankra i både fortid og notid. Mest overraskande for denne lyttaren er referansane til 1990-talets alternative rockemusikk – visstnok ein refleksjon av Lopatins lyttevanar frå åra rett før han vart tenåring – som her krasjkolliderer med bruk av kunstig intelligens-programvare, eit kyrkjeorgel og mangt anna.

Xiu Xiu dukkar opp, det same gjer Lee Ranaldo. Der tidlegare utgivingar frå Lopatin har hatt ei klarare forankring i eit samlande, konseptuelt utgangspunkt, peikar Again i fleire retningar, og nokre lyttarar vil nok synast det gir musikken eit preg av retningsløyse. Det har ikkje plaga meg.

Visuelt motsvar

I mitt første møte med Again vart eg sitjande og lure på om det ikkje var noko kjent ved omslaget. Først seinare forstod eg at det minte meg om desse metallskapa Matias Faldbakken klemmer saman med reimar, som eg såg utstilte på Astrup Fearnley-museet då eg var innom i fjor sommar. Det viser seg at Lopatin har fått Faldbakken til å definere innpakkinga av Again, der nokre kasserte datahøgtalarar har fått ei liknande handsaming. Biletet er slåande og vert for denne lyttaren ståande som eit slags motiv for sporet «Plastic Antique» – det er eit slåande visuelt motsvar til kontrastane musikken rommar.

Dei russisk-jødiske foreldra til Lopatin flykta i si tid frå Sovjet og busette seg i ein Boston-forstad, men før dei forlét heimlandet, dreiv begge på ulike måtar på med musikk. Særleg i den tidlege musikken til Lopatin kan ein høyre både farens Roland-synthesizer og spor frå platesamlinga hans. «Eg vaks opp omgitt av datamaskiner og musikk», fortel han Petrusich i portrettet: «Det forklarer det meste av det du treng å vite om meg.»

Fortida møter framtida i musikken til Lopatin, som i ung alder drøymde om å verte bibliotekar og lage musikk på si, forlesen på Jacques Derridas Archive Fever – ein ambisjon som gir full meining når ein lyttar til Again.

Øyvind Vågnes

Øyvind Vågnes er forfattar, professor ved Universitetet i Bergen, og fast musikkskribent i Dag og Tid.