DRAMA

Regi: Jonas Carpignano

A Ciambra

Med: Pio Amato, Koudous Seihon, Iolanda Amato

Fjortenåringen Pio (Amato) er litt av ein type. Han stel, drikk og røyker som ein skorstein medan han går livets skule etter bestefarens påminning om at det er dei mot resten av verda. Dei er ein familie av romar i Calabria nære tuppen av Italias støvel. Når far og storebror blir fengsla, freistar Pio bli forsørgjar. Mora tvilar. Han vil ta steget opp og vise seg som ein mann på godt og vondt.

Brør med bør

Ein må ikkje ha sett debuten til Jonas Carpignano, Middelhavet, for å forstå eller setje pris på A Ciambra, men det lønner seg både for å sjå større samanhengar og for full emosjonell utteljing. Dette ein oppfølgjar der burkinske Ayiva (Seihon) går frå hovudrolle til birolle medan den vesle, sjølvsikre romguten frå første film tar rampeljoset. Vennskapen mellom dei to er meisterleg skildra. Storebrorssubstituttet Ayiva er den mest sympatiske figuren i filmen, men sjølv om han har smart sjarm, er sprengkrafta i unge Pio i fokus no.

Familien hans har null tillit til ordensmakta. Dei kjenner sin plass på utsida av samfunnet, men har like store fordommar mot afrikanarar som den jamne Lega Nord-veljar. Pio er nyfiken på det framande og open for ulike vegar. Han ser langt etter det moderne toget som susar forbi. Toget går nok kvart kvarter, men ingen kjem seg derifrå.

Ekte erfaringar

A Ciambra har dokumentariske trekk. Alle spelar roller som til dels er baserte på eigne liv. Rulleteksten har truleg tjue blad Amato, familien til Pio. Carpignano har brukt sju år på å bli kjend med eit miljø som er djupt mistruiske til omverda. Resultatet er ærleg, realistisk og respektfullt. Portretta eig ikkje skjønnmaling og ligg nærare Tarvelige, heslige, vemmelige av Ettore Scola enn Det søte liv av Federico Fellini. Barn røykjer. Alle drikk. Bråk og bannskap fyller ein god familiekveld.

Filmskaparen syner kjærleik for romane slik han har det for afrikanarane, to marginaliserte grupper som knapt har kontakt. At skodespelarar, som er analfabetar, ikkje har lese manus, gjev ei kjensle av noko ekte og fritt. Forteljinga heng likevel stramt saman rundt Pio som vektar vennskapen til Ayiva, vegen til det vaksne liv og lojaliteten til familien. Å bli ein mann inneber ein heil del mørker, men historia har òg mykje humør.

Frisk og rask

Det visuelle uttrykket er meir ambisiøst enn i Middelhavet. Flakkande, intimt handhalde kamera følgjer den rastlause fjortenåringen. Klippen bidreg med fart. Skitent vakre oversiktsbilete frå Ciambra slår over i draumaktige scener med hestar og bål i magisk ljos.

Musikken er mektig. Tonar av Dan Romer (Beasts of the Southern Wild) byggjer spenning som sist. Innslag av musikk frå miljøa med rumensk reggaeton og manele blanda med italiensk pop og afrobeat skapar stor stemning før alt kuliminerar kraftig i «Faded» av bergenske Alan Walker. Saknar du intense Italia i VM, er dette medisin. A Ciambra er ein forrykande film med sterke kjensler og flott estetikk.

Håkon Tveit

Håkon Tveit er lektor i latinamerikansk kultur
og historie ved Universitetet
i Bergen og fast filmmeldar i Dag og Tid.