JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

KunstMeldingar

Takmåleriet i Kunstnernes Hus

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Per Krohg står bak takfreskoen i trappegangen på Kunstnernes Hus.

Per Krohg står bak takfreskoen i trappegangen på Kunstnernes Hus.

Foto: Eva Furseth

Per Krohg står bak takfreskoen i trappegangen på Kunstnernes Hus.

Per Krohg står bak takfreskoen i trappegangen på Kunstnernes Hus.

Foto: Eva Furseth

2132
20240913
2132
20240913

I år har juryen hatt som mål å la Haustutstillinga spele på lag med bygget som verka er utstilte i. Derfor går ein av raudfargane frå freskoen i trappegangen att i alle utstillingsrom. Dette takmåleriet laga Per Krohg i 1932. Eg har alltid likt den 22 meter lange freskoen, som er elegant og fint komponert inn i det smale takfeltet i trappeløpet opp til overlyssalane i andre etasje. Her svevar folk over oss, så vi ser rett i fotsolane på dei. Fargane og formene er fine å sjå på, likevel har eg aldri tidlegare tenkt over korleis verket kunne tolkast.

Det skulle også vise seg at forklaringa bak verket slett ikkje er noko ein kan tenke seg til på eiga hand.

Verket heiter «Kunstnerens tornefulle vei mot høydene», ein temmeleg pompøs tittel etter vår tids smak. Her vert vi med kunstnaren gjennom eit utdanningsløp i tre delar. I første delen opnar han ei todelt dør og stig inn i eit kammer der han ser ned i ein stor blå sylinder med tre svevande figurar: ein klassisk aktmodell, den hudlause muskelmannen og skjelettet, altså anatomistudiane som ein kunstnar må beherske.

I det midtre feltet ser vi rett opp i ein tom kjole som endar med ei maske, flankert av to identiske kvinneskapnader. Dette feltet er særleg vanskeleg å forstå. Kunstnaren har sjølv forklart at dei to kvinnene står for sanninga og løgna, og saman held dei opp eit tomt hylster. Den maskekledde dukka skal vere eit symbol på imitasjonen.

I det siste feltet stig kunstnaren sjølv inn eit røyr. Han kjem deretter ut i andre enden av røyret, bada i lyset frå det åttekanta vindauget som er plassert i enden av rommet. Trakta skal symbolisere visdommen.

Likevel har skildringa ein brodd, for vindauget er omkransa av ein slange som bit seg sjølv i halen, eit symbol på at kunsten er ein evig skule utan byrjing og slutt.

Som eit malapropos kan eg nemne at i 1932, året freskoen vart avduka, var det stilt ut heile 473 verk på Haustutstillinga, av desse var 55 skulpturar. Det vart brukt ei mengd lettveggar i salane for å få plass til det heile. Dette står i stor kontrast til dei 87 verka som er stilte ut i år.

Eva Furseth

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

I år har juryen hatt som mål å la Haustutstillinga spele på lag med bygget som verka er utstilte i. Derfor går ein av raudfargane frå freskoen i trappegangen att i alle utstillingsrom. Dette takmåleriet laga Per Krohg i 1932. Eg har alltid likt den 22 meter lange freskoen, som er elegant og fint komponert inn i det smale takfeltet i trappeløpet opp til overlyssalane i andre etasje. Her svevar folk over oss, så vi ser rett i fotsolane på dei. Fargane og formene er fine å sjå på, likevel har eg aldri tidlegare tenkt over korleis verket kunne tolkast.

Det skulle også vise seg at forklaringa bak verket slett ikkje er noko ein kan tenke seg til på eiga hand.

Verket heiter «Kunstnerens tornefulle vei mot høydene», ein temmeleg pompøs tittel etter vår tids smak. Her vert vi med kunstnaren gjennom eit utdanningsløp i tre delar. I første delen opnar han ei todelt dør og stig inn i eit kammer der han ser ned i ein stor blå sylinder med tre svevande figurar: ein klassisk aktmodell, den hudlause muskelmannen og skjelettet, altså anatomistudiane som ein kunstnar må beherske.

I det midtre feltet ser vi rett opp i ein tom kjole som endar med ei maske, flankert av to identiske kvinneskapnader. Dette feltet er særleg vanskeleg å forstå. Kunstnaren har sjølv forklart at dei to kvinnene står for sanninga og løgna, og saman held dei opp eit tomt hylster. Den maskekledde dukka skal vere eit symbol på imitasjonen.

I det siste feltet stig kunstnaren sjølv inn eit røyr. Han kjem deretter ut i andre enden av røyret, bada i lyset frå det åttekanta vindauget som er plassert i enden av rommet. Trakta skal symbolisere visdommen.

Likevel har skildringa ein brodd, for vindauget er omkransa av ein slange som bit seg sjølv i halen, eit symbol på at kunsten er ein evig skule utan byrjing og slutt.

Som eit malapropos kan eg nemne at i 1932, året freskoen vart avduka, var det stilt ut heile 473 verk på Haustutstillinga, av desse var 55 skulpturar. Det vart brukt ei mengd lettveggar i salane for å få plass til det heile. Dette står i stor kontrast til dei 87 verka som er stilte ut i år.

Eva Furseth

Emneknaggar

Fleire artiklar

Krevjande buksering i tronge norske fjordar; her kjem taubåten til sin rett. Éin taubåt sleper framme, medan to mindre båtar er kopla til sidene i fall dei kjem for nære land. Bakarst er ein fjerde og siste taubåt i standby dersom lekteren treng å bremse opp.

Krevjande buksering i tronge norske fjordar; her kjem taubåten til sin rett. Éin taubåt sleper framme, medan to mindre båtar er kopla til sidene i fall dei kjem for nære land. Bakarst er ein fjerde og siste taubåt i standby dersom lekteren treng å bremse opp.

Foto: Svein Egil Økland

ReportasjeFeature

Taubåten – den maritime arbeidsgampen

For somme sjøfolk er livet på ei ferje eller eit cruiseskip ikkje variert eller spanande nok. Då er kan hende løysinga å hoppe over på tug-en – ein jobb der kvar dag er garantert å vere ulik den førre.

William Sem Fure
Krevjande buksering i tronge norske fjordar; her kjem taubåten til sin rett. Éin taubåt sleper framme, medan to mindre båtar er kopla til sidene i fall dei kjem for nære land. Bakarst er ein fjerde og siste taubåt i standby dersom lekteren treng å bremse opp.

Krevjande buksering i tronge norske fjordar; her kjem taubåten til sin rett. Éin taubåt sleper framme, medan to mindre båtar er kopla til sidene i fall dei kjem for nære land. Bakarst er ein fjerde og siste taubåt i standby dersom lekteren treng å bremse opp.

Foto: Svein Egil Økland

ReportasjeFeature

Taubåten – den maritime arbeidsgampen

For somme sjøfolk er livet på ei ferje eller eit cruiseskip ikkje variert eller spanande nok. Då er kan hende løysinga å hoppe over på tug-en – ein jobb der kvar dag er garantert å vere ulik den førre.

William Sem Fure
Marie Blokhus, Gard Skagestad og Kirsti Refseth spelar stykket til den tyske dramatikaren Marius von Mayenburg.

Marie Blokhus, Gard Skagestad og Kirsti Refseth spelar stykket til den tyske dramatikaren Marius von Mayenburg.

Foto: Monica Tormassy / Det Norske Teatret

TeaterMeldingar
Jan H. Landro

Kven har makt over kven?

Velspelt om medviten og umedviten makt, sanning, manipulasjon og illusjon.

The Lady (Willa Fitzgerald) må flykte frå ein galen mann.

The Lady (Willa Fitzgerald) må flykte frå ein galen mann.

Foto: Another World Entertainment

FilmMeldingar
Håkon Tveit

Skrekkfilmen Strange Darling tuklar med tida for å trekke i gang tankane.

President Joe Biden (f. 1942) og statsminister Jonas Gahr Støre (f. 1960) stiller opp til familiefoto på Nato-toppmøtet i Washington i år.

President Joe Biden (f. 1942) og statsminister Jonas Gahr Støre (f. 1960) stiller opp til familiefoto på Nato-toppmøtet i Washington i år.

Foto: Javad Parsa / NTB

KommentarSamfunn
SveinTuastad

Å fjerne Støre no vil vere ei panikkhandling som skaper fleire problem enn det løyser for Arbeidarpartiet.

Frostrøyk i Kyiv.

Frostrøyk i Kyiv.

Foto: Evgeniy Maloletka / AP / NTB

KrigSamfunn

Kyiv, Brussel, Budapest – ei forteljing om tre byar

Ei tjukk skodde heng over Kyiv og heile det sentrale Ukraina. Lufta er fuktig og tung, og hindrar sikten. Sjølv på ein god, rett veg må du køyre med låg fart.

Andrej Kurkov
Frostrøyk i Kyiv.

Frostrøyk i Kyiv.

Foto: Evgeniy Maloletka / AP / NTB

KrigSamfunn

Kyiv, Brussel, Budapest – ei forteljing om tre byar

Ei tjukk skodde heng over Kyiv og heile det sentrale Ukraina. Lufta er fuktig og tung, og hindrar sikten. Sjølv på ein god, rett veg må du køyre med låg fart.

Andrej Kurkov

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis