Takmåleriet i Kunstnernes Hus
Per Krohg står bak takfreskoen i trappegangen på Kunstnernes Hus.
Foto: Eva Furseth
I år har juryen hatt som mål å la Haustutstillinga spele på lag med bygget som verka er utstilte i. Derfor går ein av raudfargane frå freskoen i trappegangen att i alle utstillingsrom. Dette takmåleriet laga Per Krohg i 1932. Eg har alltid likt den 22 meter lange freskoen, som er elegant og fint komponert inn i det smale takfeltet i trappeløpet opp til overlyssalane i andre etasje. Her svevar folk over oss, så vi ser rett i fotsolane på dei. Fargane og formene er fine å sjå på, likevel har eg aldri tidlegare tenkt over korleis verket kunne tolkast.
Det skulle også vise seg at forklaringa bak verket slett ikkje er noko ein kan tenke seg til på eiga hand.
Verket heiter «Kunstnerens tornefulle vei mot høydene», ein temmeleg pompøs tittel etter vår tids smak. Her vert vi med kunstnaren gjennom eit utdanningsløp i tre delar. I første delen opnar han ei todelt dør og stig inn i eit kammer der han ser ned i ein stor blå sylinder med tre svevande figurar: ein klassisk aktmodell, den hudlause muskelmannen og skjelettet, altså anatomistudiane som ein kunstnar må beherske.
I det midtre feltet ser vi rett opp i ein tom kjole som endar med ei maske, flankert av to identiske kvinneskapnader. Dette feltet er særleg vanskeleg å forstå. Kunstnaren har sjølv forklart at dei to kvinnene står for sanninga og løgna, og saman held dei opp eit tomt hylster. Den maskekledde dukka skal vere eit symbol på imitasjonen.
I det siste feltet stig kunstnaren sjølv inn eit røyr. Han kjem deretter ut i andre enden av røyret, bada i lyset frå det åttekanta vindauget som er plassert i enden av rommet. Trakta skal symbolisere visdommen.
Likevel har skildringa ein brodd, for vindauget er omkransa av ein slange som bit seg sjølv i halen, eit symbol på at kunsten er ein evig skule utan byrjing og slutt.
Som eit malapropos kan eg nemne at i 1932, året freskoen vart avduka, var det stilt ut heile 473 verk på Haustutstillinga, av desse var 55 skulpturar. Det vart brukt ei mengd lettveggar i salane for å få plass til det heile. Dette står i stor kontrast til dei 87 verka som er stilte ut i år.
Eva Furseth
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
I år har juryen hatt som mål å la Haustutstillinga spele på lag med bygget som verka er utstilte i. Derfor går ein av raudfargane frå freskoen i trappegangen att i alle utstillingsrom. Dette takmåleriet laga Per Krohg i 1932. Eg har alltid likt den 22 meter lange freskoen, som er elegant og fint komponert inn i det smale takfeltet i trappeløpet opp til overlyssalane i andre etasje. Her svevar folk over oss, så vi ser rett i fotsolane på dei. Fargane og formene er fine å sjå på, likevel har eg aldri tidlegare tenkt over korleis verket kunne tolkast.
Det skulle også vise seg at forklaringa bak verket slett ikkje er noko ein kan tenke seg til på eiga hand.
Verket heiter «Kunstnerens tornefulle vei mot høydene», ein temmeleg pompøs tittel etter vår tids smak. Her vert vi med kunstnaren gjennom eit utdanningsløp i tre delar. I første delen opnar han ei todelt dør og stig inn i eit kammer der han ser ned i ein stor blå sylinder med tre svevande figurar: ein klassisk aktmodell, den hudlause muskelmannen og skjelettet, altså anatomistudiane som ein kunstnar må beherske.
I det midtre feltet ser vi rett opp i ein tom kjole som endar med ei maske, flankert av to identiske kvinneskapnader. Dette feltet er særleg vanskeleg å forstå. Kunstnaren har sjølv forklart at dei to kvinnene står for sanninga og løgna, og saman held dei opp eit tomt hylster. Den maskekledde dukka skal vere eit symbol på imitasjonen.
I det siste feltet stig kunstnaren sjølv inn eit røyr. Han kjem deretter ut i andre enden av røyret, bada i lyset frå det åttekanta vindauget som er plassert i enden av rommet. Trakta skal symbolisere visdommen.
Likevel har skildringa ein brodd, for vindauget er omkransa av ein slange som bit seg sjølv i halen, eit symbol på at kunsten er ein evig skule utan byrjing og slutt.
Som eit malapropos kan eg nemne at i 1932, året freskoen vart avduka, var det stilt ut heile 473 verk på Haustutstillinga, av desse var 55 skulpturar. Det vart brukt ei mengd lettveggar i salane for å få plass til det heile. Dette står i stor kontrast til dei 87 verka som er stilte ut i år.
Eva Furseth
Fleire artiklar
Marie Blokhus, Gard Skagestad og Kirsti Refseth spelar stykket til den tyske dramatikaren Marius von Mayenburg.
Foto: Monica Tormassy / Det Norske Teatret
Kven har makt over kven?
Velspelt om medviten og umedviten makt, sanning, manipulasjon og illusjon.
The Lady (Willa Fitzgerald) må flykte frå ein galen mann.
Foto: Another World Entertainment
Skrekkfilmen Strange Darling tuklar med tida for å trekke i gang tankane.
President Joe Biden (f. 1942) og statsminister Jonas Gahr Støre (f. 1960) stiller opp til familiefoto på Nato-toppmøtet i Washington i år.
Foto: Javad Parsa / NTB
Å fjerne Støre no vil vere ei panikkhandling som skaper fleire problem enn det løyser for Arbeidarpartiet.
Ein demonstrant med gassmaske protesterer i Tblisi 2. desember mot at den nye regjeringa vil leggja vekk EU-søknaden.
Foto: Irakli Gedenidze / Reuters / NTB
«Med unntak av presidenten har ikkje demonstrantane i Georgia stor tiltru til politikarane.»
Sveinung Rotevatn (V), som ser opp, talte ikkje under behandlinga av den nye abortlova 3. desember. Den som gjekk fram til talarstolen flest gonger, var Marian Hussein (SV).
Foto: Thomas Fure / AP / NTB
Mors liv i salen
Debatten vi fekk høyre då den nye abortlova blei behandla tysdag, strekte seg frå 10.00 til 14.30, frå 1915 til framtida og frå fosteret til den store verda.