Den belgiske kunstnaren René Magritte (1898–1967) er verdskjend for dei surrealistiske måleria sine, som den realistiske skildringa av ei pipe, der tittelen «Dette er ikkje ei pipe» skal minne oss om kor forførande illusjonar kan vere.

Magritte er ein kunstnar som ofte vert forfalska, men det mange ikkje veit, er at han slett ikkje var uerfaren i den bransjen sjølv. Under andre verdskrig, i perioden då tyskarane okkuperte Belgia, forfalska han ei rad måleri som han selde saman med bror sin. Visstnok dreiv dei denne lyssky verksemda for å få mat på bordet.

Magritte kopierte meisterverk av kunstnarar som Giorgio de Chirico (1888–1978) og Pablo Picasso (1881–1973), endåtil den italienske renessansemålaren Tizian (ca. 1485–1576) drista han seg til å etterlikne. Ein kan undre seg over kvar dei vart av, alle desse forbodne arbeida. På nettet er det så godt som uråd å finne foto av falskneria han laga.

Eitt av verka eg har lukkast med å finne, er ein kopi av «Kvinne med speil» (1515). Originalen er laga av Tizian og heng i Louvre. Det finst variantar av dette motivet som truleg er utførte av elevane til renessansekunstnaren. Det kan vere ei av årsakene til at Magritte valde dette motivet.

Magritte: Forfalsking av «Kvinne med speil».

Tizian har bygd opp ein komplisert komposisjon, mannen lener seg framover medan han held ein handspegel framfor kvinna og justerer vinkelen på den store spegelen bak henne, såleis at ho får kontrollert frisyren frå alle vinklar. Samstundes som dette er eit tett, intimt nærbilde, gir refleksjonen frå spegelen.

Vi skjønar at kvinna er i ferd med å kle seg. Utslått hår høyrde til heimesfæren. Dette er eit sanseleg måleri, kvinna beundrar seg sjølv, kjenner på håret, ho held endåtil ei parfymeflaske i den venstre handa – og fører såleis inn luktesansen.

Magritte har laga ein fin kopi, sjølv om eg er litt usikker på om han ville lurt ein kunstkjennar med akkurat dette bildet. Dersom vi samanliknar dei to måleria, ser vi at belgiaren ikkje har lukkast med å etterlikne den overdådige stofflege kvaliteten som Tizian er så kjend for. Magritte har også gitt den unge kvinna ei meir moderne utføring – her kjenner vi faktisk att noko av den stilen Magritte kom til å verte så kjend for.

Samstundes ser vi at versjonen til Magritte er meir lettkledd. Kjolen har han tjuvlånt frå «Flora», som Tizian måla etter same modell. Det er ein fin idé å kople desse to motiva, då «Flora» (1515) skildrar den romerske gudinna for blomstring. Krafta hennar gjaldt ikkje berre naturen, men også ungdommeleg venleik og glede.

Eva Furseth