Utstilling

Henrik Vibskov:

(Please!) Clean Up, Honey

Installasjon, mote og video
Lillehammer Kunstmuseum
20. november 2021–27. mars 2022

For tida stiller dei ut danske Henrik Vibskov (f. 1972). På den velfylte nettsida til museet hadde eg sett bilde av rom på rom i fargesprakande, digre og futuristiske, spenstige installasjonar. Den danske multikunstnaren smeltar kunst saman med motedesign og musikk på ein særeigen måte.

Dersom du søker opp Vibskov på YouTube, finn du brorparten av dei førti motekolleksjonane han har utført for Paris Fashion Week. Her beveger modellane seg i samspel med kunstinstallasjonar, som gjerne lagar smektande trommerytmar og blandar seg inn i lydbilda som er spesielt laga for visningane. Desse sterkt estetetiske moteshowa kan like godt opplevast som performancar, kunstforma der element frå bildekunst, teater, dans og musikk smeltar saman til noko nytt. Og når Vibskov får boltre seg i eit kunstmuseum, lage verk som vi kan la oss innhylle av, kjenne på og bevege, vert utstillinga eit heilskapskunstverk som pirrar alle sansane.

Frodig og leikent

Det er eit spennande kryssingsfelt som vert granska. Utstillinga er laga særskilt for kunstmuseet og flott tilpassa lokala. Det er særleg imponerande korleis hovudrommet i museet er kuratert. Her kjem det særeigne rommet til sin fulle rett. Utstillinga breier seg utover i alle retningar, mellom anna kan vi stige opp i eit åtte meter høgt tårn. Herfrå kan vi sjå nærare på alle verka som fyller veggar og heng ned frå taket. Utstillinga er like rikhaldig som leiken og muntert kaotisk.

Vibskov satsar på gjentakingar. Han kreerer gjerne fem ulike variantar, som vert stilte ut i store mengder. Her er heile veggfelt med badematter, soveposar, nøtteknekkarar, og ei mengde svarte flamingoar heng med slapp hals ned frå taket. Den tette monteringa gir eit overdådig, nærast vilt inntrykk. Her er det lagt vekt på det gode handverket, mange av gjenstandane er handlaga. Kven som faktisk har stått for handverket, sydd eller måla kvart og eitt av dei utstilte verka, vert ikkje opplyst. For det er designet, sjølve utforminga til Vibskov, som står i fokus. Tinga har også eit kaldt, glatt og gjentakande uttrykk som ikkje røper noko om individa som har stått for det manuelle arbeidet.

Kvardagsritual

Store delar av utstillinga handlar om det fellesmenneskelege. Det dreier seg om tid, rituala som gjentek seg dag for dag. Badekar som viser til reinsingsprosessen, veggen med soveposar viser til svevnen, keramikkfata til måltida. Det heilt banale som vi må repetere dagleg livet igjennom. Det er ikkje godt å setje ord på kva eg føler i møte med desse verka, anna enn kjensla av å bli stilt til veggs.

Ballett og tentaklar

I andre etasje er det stilt ut kostyme. Vakrast er dei to fjørlette kostyma til Odette og Odile, den kvite og den svarte svana i «A Swan Lake». Balletten er koreografert av svenske Alexander Ekman for Den Norske Opera og Ballett i 2014. Vibskov teikna draktene, medan Mikael Karlsson komponerte musikken med inspirasjon frå den verdskjende balletten til Tsjajkovskij. Her kan ein merke seg at balletten vert sett opp att i Bjørvika til sommaren.

Ved sida av draktene ruvar ei pølseliknande tunellform som er dekorert med lange, grøne tentaklar. Her inne er det benkar og store monitorar som viser filmversjonen av «A Swan Lake» og mange andre operaar, teaterstykke, ballettar og motevisningar som Vibskov har arbeidd med dei siste tjue åra. Det er eit herleg mangfelt og spenstig syn, som gir nye perspektiv på korleis ein kan oppleve dei fysiske installasjonane som er stilte ut i museet.

Hestekrefter

Av dei mest overraskande verka er «The Horse Power Take Away» frå 2020. Ei rad med kjolekledde dokker ruvar over oss på toppen av enorme gyngestolar. Eg har lese ein del om verket, som skal handle om brann, klimaendring, korleis hestar instinktivt spring mot flammane. Men det er karakteristisk for mange av skildringane som følgjer med utstillinga, at eg ikkje får forklaringane om meininga som skal ligge i verka, til å henge saman med det eg sjølv ser og opplever. Museet skriv at samfunnskritikk og berekraft skal gå som ein raud tråd gjennom denne presentasjonen, men dette aspektet er så godt som uråd å finne att. Ein skulle tru ein såleis fekk kjensla av å oppdage ein «ulv i fåreklede», men utstillinga er ei for forunderleg og annleis verd til at ein kan bry seg med desse moterette orda.

Mareritt med feil

To av utstillingselementa trekker kraftig ned den positive heilskapsopplevinga. Dessverre gjeld dette for det nyaste verket, spesiallaga til utstillinga. Det fungerer faktisk ikkje i det hele. Det er synd, for det kunne blitt spennande. «The Nightmare Room», 2021/22, krev deltaking for å fungere. Vi får ein kjole som vi skal ta på oss før vi stig inn i eit spegelkabinett fylt av høge metallhyller. På kvar av hyllene skal små dokker i same kjole som vi har, sjølv køyre rundt medan dei lagar ein kakafoni av skrapelydar. Rommet er mørkt med dramatisk lyssetting og ville nok ha vore ei fengslande, nærast surrealistisk oppleving – berre det hadde verka. Ingen av dokkene rører seg, og rommet burde heller stengast av enn å bli vist slik det står no. Og dei bør endre det som står på nettsida, der verket er ført opp som hovudattraksjonen i lista over «5 grunner til å la seg begeistre i Vibskovs utstilling».

Det andre verket som ikkje fungerer, er «The Radish Arm Charm», 2019. Dette er eit elegant designa drivhus til reddikdyrking. Verket skal tematisere utfordringar kring ein berekraftig matproduksjon, med ei oppmoding om vegetarisme. Paradoksalt nok har alle plantane i installasjonen visna! Museet har valt å ikkje vatne plantane på grunn av utfordringar med fukt. Det er eigentleg lett å skjøne kvifor dei er redde for vatn, for installasjonen er plassert i ein korridor som leier inn i delen av museet med eldre, sårbare måleri. Dette er eit så openbert problem at det er underleg at verket vart sett opp i det heile. Slik verket står no, vert teksten ufrivillig komisk, for han endar såleis: «Kanskje det å spise kjøtt til slutt er noe vi forteller om som en kuriositet til våre tippoldebarn?»

Etter verket å døme, går kjøtindustrien gode dagar i møte.

Trass i desse to skjemmande installasjonane er utstillinga ei energibombe som ein absolutt bør få med seg. Det varer nok lenge før vi får sjå noko liknande att.

Eva Furseth