Ei leiken utstilling
Utstillinga på Nordnorsk kunstnersenter er forfriskande leiken og utforskande.
Philipp Spillmann: «Svineri», plastgris, ibenholt, bein, sølv, kjøtsnor, 2018.
Foto: Kjell Ove Storvik
Utstilling
Lillian Tørlen og
Philipp Spillmann:
«En ulykke kommer sjelden alene»
Kurator: Torill Østby
Haaland
Nordnorsk kunstnersenter, Svolvær 13. april–3. juni
Nordnorsk kunstnersenter ligg ved torget i Svolvær, heilt nede ved kaia. Her dukkar vi inn i ei underleg utstilling: I taket er det digre, illevarslande fuktskadar og i glasmontrane ligg ketsjup- og sennepsflekkar i plast. Tittelen «En ulykke kommer sjelden alene» er såleis svært dekkande.
Flekkane i taket er utførte av Lillian Tørlen (f. 1975). Ho er oppvaksen i Ålesund, men bur i Oslo. Philipp Spillmann (f. 1977) har laga dei små gjenstandane i montrane. Han er frå Sveits, men bur i Kautokeino.
«Det du ikke vet»
Tittelen på installasjonen til Lillian Tørlen er «Det du ikke vet». Verket er utforma spesielt for utstillingsstaden, i tak og golv, det vil seie delar av galleriet som sjeldan vert tekne i bruk til kunst. Flekkar breier seg utover store delar av taket i utstillingsrommet. Dei bølgjer seg mjukt og organisk utover og er eigentleg vakre å sjå på. Dei minner om skyformasjonar i barokke takmåleri. Barokken er kjend for ein svulmande, frodig stil med utstrekt bruk av optiske illusjonar som skulle få det til å sjå ut som ein såg opp mot den ekte himmelen. Men i Nordnorsk kunstnersenter faldar formene seg over eit oppruta, moderne tak, og gir ingen slik illusjon. Taket tynger oss som før.
Flekkane gir snarare fysisk ubehag. Fargen er urovekkande, nesten som størkna blod eller rust. Medan barokken skapte illusjonar av open himmel, illuderer Tørlen ei ulykke. På golvet trakkar vi i store raudbrune dammar av størkna væske, som om det dryp frå taket. Fuktskadar er skrekken for alle huseigarar. Brunfargen vitnar om rustne rør og dårleg vedlikehald. Tittelen «Det du ikke vet» viser til eit munnhell som endar med «har du ikkje vondt av». Men evna til å ikkje bekymre seg for mykje fungerer særs dårleg i møtet med vasskadar. Ein bygning skal vere trygg og verne. Her er det i heile i ferd med å rakne.
Verket kan stå som eit bilete på sinnet vårt. Dersom ein ikkje arbeider med mentalt vedlikehald, vert uønskte tankar og kjensler synlege i det medvitne. Men då er allereie øydelegginga stor.
Ketsjupflekkar
Gullsmeden Philipp Spillmann har teke føre seg kvardagslege uhell. Under glasmontrane ligg mellom anna ein serie med brosjer som illuderer senneps- og ketsjupflekkar. Dei buktande formene lyser mot oss i eit blankt og fargesterkt material som minner om plast, eit utradisjonelt val innan kunsthandverk. Her har Spillmann brukt eit stoff som er sett saman av mineralar og kunstharpiks, og som er mykje nytta innan industrien. Materialet er så sterkt og kompakt at han kan skjere og file i det, og samstundes polere brosjene til dei får ein særskild vakker glans.
Det er tankevekkande å sjå korleis Spillmann har lagt så mykje flid i utforminga av dei blaute dropane. I ein pølseglad nasjon er vi vel kjende med denne forma for uhell. Det er flaut å skitne seg til, og vi gjer ein stor innsats for å dekke over det. Spillmann derimot, løfter dei fram som pryd. Dei har fått ei utforming vi kjenner frå teikneserieestetikken, som om det er sprøyta på med stor kraft.
Tittelen på serien er «Idun». I tillegg til å gje assosiasjonar til ketsjupmerket er Idun namnet på ei gudinne i norrøn mytologi. Ho har ansvar for epla som gjer at gudane i Åsgard held seg evig unge. Men korleis er det med pølser og ketsjup? Slik mat verkar nok meir forkortande enn forlengande på livet. Kan hende er det som med verket til Tørlen, det indre gir ytre uttrykk. «Du vert det du et», er eit vanleg munnhell.
Sjøpølse
Spillmann syner også verk som han har utforma med utgangspunkt i garnringar av plast som han har funne i fjøra. Ein plastring er forma for å likne på ei pølse som det er skore ei skive av. Feittflekkane er omhyggeleg utskorne i kvit plast. Spillmann har gitt verket tittelen «Sjøpølse», noko som kan verke forvirrande med tanke på at sjøpølsa er eit ormaktig sjødyr som i liten grad vert nytta som mat her til lands, medan verket til Spillmann minner om ei vanleg kjøtpølse. Dersom ein tek tittelen meir bokstaveleg, stemmer han betre. Her er ei pølse som er laga av søppel som er plukka opp frå fjorden, ei påminning om dei store mengdene plast som hamnar i havet. Med tanke på at dette avfallet vert brote ned i små partiklar, og i enden dukkar opp i maten som vi et, er plastpølsa til Spillmann urovekkande lik ei ekte pølse.
Hell i uhell
«En ulykke kommer sjelden alene» er forfriskande leiken og utforskande. Det er godt å sjå at kuratoren så vel som kunstnarane har fjerna seg frå det sjølvhøgtidelege og djupe alvoret som pregar så altfor mykje av kunstlivet.
Her tok dei også ein sjanse. Med det same eg kom inn i utstillingsrommet, var eg nesten skuffa av det eg såg: flekkar i taket og små brosjer i plast i montrane. Men inntrykket snudde etter kort tid. Eg såg fort at her hadde dei sleppt seg laus og samstundes kome svært godt ut av det. Med utstillingstittelen i mente vert det freistande å seie at det var hell i uhell.
Eva Furseth
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Utstilling
Lillian Tørlen og
Philipp Spillmann:
«En ulykke kommer sjelden alene»
Kurator: Torill Østby
Haaland
Nordnorsk kunstnersenter, Svolvær 13. april–3. juni
Nordnorsk kunstnersenter ligg ved torget i Svolvær, heilt nede ved kaia. Her dukkar vi inn i ei underleg utstilling: I taket er det digre, illevarslande fuktskadar og i glasmontrane ligg ketsjup- og sennepsflekkar i plast. Tittelen «En ulykke kommer sjelden alene» er såleis svært dekkande.
Flekkane i taket er utførte av Lillian Tørlen (f. 1975). Ho er oppvaksen i Ålesund, men bur i Oslo. Philipp Spillmann (f. 1977) har laga dei små gjenstandane i montrane. Han er frå Sveits, men bur i Kautokeino.
«Det du ikke vet»
Tittelen på installasjonen til Lillian Tørlen er «Det du ikke vet». Verket er utforma spesielt for utstillingsstaden, i tak og golv, det vil seie delar av galleriet som sjeldan vert tekne i bruk til kunst. Flekkar breier seg utover store delar av taket i utstillingsrommet. Dei bølgjer seg mjukt og organisk utover og er eigentleg vakre å sjå på. Dei minner om skyformasjonar i barokke takmåleri. Barokken er kjend for ein svulmande, frodig stil med utstrekt bruk av optiske illusjonar som skulle få det til å sjå ut som ein såg opp mot den ekte himmelen. Men i Nordnorsk kunstnersenter faldar formene seg over eit oppruta, moderne tak, og gir ingen slik illusjon. Taket tynger oss som før.
Flekkane gir snarare fysisk ubehag. Fargen er urovekkande, nesten som størkna blod eller rust. Medan barokken skapte illusjonar av open himmel, illuderer Tørlen ei ulykke. På golvet trakkar vi i store raudbrune dammar av størkna væske, som om det dryp frå taket. Fuktskadar er skrekken for alle huseigarar. Brunfargen vitnar om rustne rør og dårleg vedlikehald. Tittelen «Det du ikke vet» viser til eit munnhell som endar med «har du ikkje vondt av». Men evna til å ikkje bekymre seg for mykje fungerer særs dårleg i møtet med vasskadar. Ein bygning skal vere trygg og verne. Her er det i heile i ferd med å rakne.
Verket kan stå som eit bilete på sinnet vårt. Dersom ein ikkje arbeider med mentalt vedlikehald, vert uønskte tankar og kjensler synlege i det medvitne. Men då er allereie øydelegginga stor.
Ketsjupflekkar
Gullsmeden Philipp Spillmann har teke føre seg kvardagslege uhell. Under glasmontrane ligg mellom anna ein serie med brosjer som illuderer senneps- og ketsjupflekkar. Dei buktande formene lyser mot oss i eit blankt og fargesterkt material som minner om plast, eit utradisjonelt val innan kunsthandverk. Her har Spillmann brukt eit stoff som er sett saman av mineralar og kunstharpiks, og som er mykje nytta innan industrien. Materialet er så sterkt og kompakt at han kan skjere og file i det, og samstundes polere brosjene til dei får ein særskild vakker glans.
Det er tankevekkande å sjå korleis Spillmann har lagt så mykje flid i utforminga av dei blaute dropane. I ein pølseglad nasjon er vi vel kjende med denne forma for uhell. Det er flaut å skitne seg til, og vi gjer ein stor innsats for å dekke over det. Spillmann derimot, løfter dei fram som pryd. Dei har fått ei utforming vi kjenner frå teikneserieestetikken, som om det er sprøyta på med stor kraft.
Tittelen på serien er «Idun». I tillegg til å gje assosiasjonar til ketsjupmerket er Idun namnet på ei gudinne i norrøn mytologi. Ho har ansvar for epla som gjer at gudane i Åsgard held seg evig unge. Men korleis er det med pølser og ketsjup? Slik mat verkar nok meir forkortande enn forlengande på livet. Kan hende er det som med verket til Tørlen, det indre gir ytre uttrykk. «Du vert det du et», er eit vanleg munnhell.
Sjøpølse
Spillmann syner også verk som han har utforma med utgangspunkt i garnringar av plast som han har funne i fjøra. Ein plastring er forma for å likne på ei pølse som det er skore ei skive av. Feittflekkane er omhyggeleg utskorne i kvit plast. Spillmann har gitt verket tittelen «Sjøpølse», noko som kan verke forvirrande med tanke på at sjøpølsa er eit ormaktig sjødyr som i liten grad vert nytta som mat her til lands, medan verket til Spillmann minner om ei vanleg kjøtpølse. Dersom ein tek tittelen meir bokstaveleg, stemmer han betre. Her er ei pølse som er laga av søppel som er plukka opp frå fjorden, ei påminning om dei store mengdene plast som hamnar i havet. Med tanke på at dette avfallet vert brote ned i små partiklar, og i enden dukkar opp i maten som vi et, er plastpølsa til Spillmann urovekkande lik ei ekte pølse.
Hell i uhell
«En ulykke kommer sjelden alene» er forfriskande leiken og utforskande. Det er godt å sjå at kuratoren så vel som kunstnarane har fjerna seg frå det sjølvhøgtidelege og djupe alvoret som pregar så altfor mykje av kunstlivet.
Her tok dei også ein sjanse. Med det same eg kom inn i utstillingsrommet, var eg nesten skuffa av det eg såg: flekkar i taket og små brosjer i plast i montrane. Men inntrykket snudde etter kort tid. Eg såg fort at her hadde dei sleppt seg laus og samstundes kome svært godt ut av det. Med utstillingstittelen i mente vert det freistande å seie at det var hell i uhell.
Eva Furseth
Fleire artiklar
Med jamne mellomrom legg Riksrevisjonen, her representert ved riksrevisor Karl Eirik Schjøtt-Pedersen, fram undersøkingar med nokså hard kritikk av korleis vedteken politikk vert gjennomført av forvaltinga.
Foto: Ole Berg-Rusten / NTB
Eit spørsmål om kontroll
I rapport etter rapport kritiserer Riksrevisjonen statlege institusjonar for feil og manglar. Men kva kjem det eigentleg ut av kritikken?
Odd Nordstoga slo gjennom som soloartist i 2004. No har han skrive sjølvbiografi.
Foto: Samlaget
Ein av oss
Odd Nordstoga skriv tankefullt om livet, ut frå rolla som folkekjær artist.
Stian Jenssen (t.v.) var alt på plass i Nato då Jens Stoltenberg tok til i jobben som generalsekretær i 2014. Dei neste ti åra skulle dei arbeide tett i lag. Her er dei fotograferte i Kongressen i Washington i januar i år.
Foto: Mandel Ngan / AFP / NTB
Nato-toppen som sa det han tenkte
Stian Jenssen fekk kritikk då han som stabssjef i Nato skisserte ei fredsløysing der Ukraina gjev opp territorium i byte mot Nato-medlemskap. – På eit tidspunkt må ein ta innover seg situasjonen på bakken, seier han.
President Joe Biden og visepresident Kamala Harris i august 2023. Den økonomiske politikken deira bidrog til å få ned arbeidsløysa, men inflasjonen som tok av i 2022, gjorde større inntrykk.
Foto: Evan Vucci / AP / NTB
Harris blir heimsøkt av inflasjonen
Kanskje vart presidentvalet i USA 2024 avgjort ved bensinpumpene og i matbutikkane.
Noreg er på tredjeplass i kokainbruk i Europa.
Foto: Beate Oma Dahle / NTB
– Meiningslaust å straffe sjuke
Ronny Rene Raveen, tidlegare politimann og rusmisbrukar, vil ha avkriminalisering av rusmisbrukarar og unge opp til 25 år.