Ei glipe inn i trøndersk mellomalder
Nokre er forfjamsa, andre fortvilte, fire er rasande berserkar med ville auge og tennene planta i skjoldet.
Skulpturen er 8,8 cm på sokkelesten og veg 96 gram. Han har form som ein krigar med hjelm og skjold, brunleg etter eit langt opphald under molda. Venstre auge og nasetippen er øydelagt, og det meste av detaljar er erodert vekk. Likevel kan vi beundre den sikre formsansen i dei mjukt avrunda formene. Liten og umerkeleg har han venta i ei skuffe i fleire tiår, før han i sommar kom på auksjon og vart verdsberømt.
I Sotherby’s i London vart figuren klubba inn til den absurd høge summen 8,7 millionar norske kroner. Grunnen til den høge prisen er at dette truleg er ei av dei manglande Lewis-brikkene. Dette er 78 sjakkbrikker som vart funne på Hebridane i 1832. Mange historikarar har argumentert for at dei er laga i Trondheim, som var kjend for gode beinskjerarar. Mønstera på stolane til fleire av figurane minner sterkt om det ein finn i kyrkjeportalar i Trondheim. Ut frå klesdraktene på figurane kan dei vere utforma på slutten av 1100-talet.
Brikka vår svarar til eit tårn i moderne sjakk. Og som resten av Lewis-brikkene er ho laga av kvalrosselfenbein. Støyttenner var særs ettertrakta over heile Europa og vart i hovudsak henta frå Grønland og Island. Såleis står brikka som symbol på ein vidstrekt, pulserande handel, så vel som blikk inn i kulturlivet i mellomalderen.
Figurane er overraskande levande skildra og ikkje utan humor. Nokre er forfjamsa, andre fortvilte. Fire av tårna er forma som rasande berserkar med ville auge og tennene planta i skjoldet. Her er det kamp om liv og død.
Resten av brikkene kan beundrast på British Museum i London og National Museum of Scotland i Edinburgh.
Eva Furseth
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Skulpturen er 8,8 cm på sokkelesten og veg 96 gram. Han har form som ein krigar med hjelm og skjold, brunleg etter eit langt opphald under molda. Venstre auge og nasetippen er øydelagt, og det meste av detaljar er erodert vekk. Likevel kan vi beundre den sikre formsansen i dei mjukt avrunda formene. Liten og umerkeleg har han venta i ei skuffe i fleire tiår, før han i sommar kom på auksjon og vart verdsberømt.
I Sotherby’s i London vart figuren klubba inn til den absurd høge summen 8,7 millionar norske kroner. Grunnen til den høge prisen er at dette truleg er ei av dei manglande Lewis-brikkene. Dette er 78 sjakkbrikker som vart funne på Hebridane i 1832. Mange historikarar har argumentert for at dei er laga i Trondheim, som var kjend for gode beinskjerarar. Mønstera på stolane til fleire av figurane minner sterkt om det ein finn i kyrkjeportalar i Trondheim. Ut frå klesdraktene på figurane kan dei vere utforma på slutten av 1100-talet.
Brikka vår svarar til eit tårn i moderne sjakk. Og som resten av Lewis-brikkene er ho laga av kvalrosselfenbein. Støyttenner var særs ettertrakta over heile Europa og vart i hovudsak henta frå Grønland og Island. Såleis står brikka som symbol på ein vidstrekt, pulserande handel, så vel som blikk inn i kulturlivet i mellomalderen.
Figurane er overraskande levande skildra og ikkje utan humor. Nokre er forfjamsa, andre fortvilte. Fire av tårna er forma som rasande berserkar med ville auge og tennene planta i skjoldet. Her er det kamp om liv og død.
Resten av brikkene kan beundrast på British Museum i London og National Museum of Scotland i Edinburgh.
Eva Furseth
Fleire artiklar
Stian Jenssen (t.v.) var alt på plass i Nato då Jens Stoltenberg tok til i jobben som generalsekretær i 2014. Dei neste ti åra skulle dei arbeide tett i lag. Her er dei fotograferte i Kongressen i Washington i januar i år.
Foto: Mandel Ngan / AFP / NTB
Nato-toppen som sa det han tenkte
Stian Jenssen fekk kritikk då han som stabssjef i Nato skisserte ei fredsløysing der Ukraina gjev opp territorium i byte mot Nato-medlemskap. – På eit tidspunkt må ein ta innover seg situasjonen på bakken, seier han.
President Joe Biden og visepresident Kamala Harris i august 2023. Den økonomiske politikken deira bidrog til å få ned arbeidsløysa, men inflasjonen som tok av i 2022, gjorde større inntrykk.
Foto: Evan Vucci / AP / NTB
Harris blir heimsøkt av inflasjonen
Kanskje vart presidentvalet i USA 2024 avgjort ved bensinpumpene og i matbutikkane.
Noreg er på tredjeplass i kokainbruk i Europa.
Foto: Beate Oma Dahle / NTB
– Meiningslaust å straffe sjuke
Ronny Rene Raveen, tidlegare politimann og rusmisbrukar, vil ha avkriminalisering av rusmisbrukarar og unge opp til 25 år.
«Moren» utanfor Munchmuseet.
Foto: Heiko Junge / NTB
«Kva slags motiv hadde Emin for å støype ein salbar skulptur i bronse i tre utgåver under konkurransen?»
Hans Rotmo var ein flåkjefta rabulist og provokatør, skriv Audun Skjervøy.
Hans Rotmo (1948–2024)
«Det er eit før og eit etter Vømmøl Spellmannslag.»