Kjærleik under brennglaset
Døskelands prosadikt opnar for det lyriske og biletskapande.
Tora Sanden Døskeland debuterer med dikt om eit kjærleiksforhold i oppløysing.
Foto: Linn Heidi Stokkedal
Prosadikt
Tora Sanden Døskeland:
Behold meg
Forlaget Oktober 2018
Tora Sanden Døskelands debutarbeid Behold meg består av prosadikt som utviklar eit forteljande stoff: Eit kjærleiksforhold mellom ei ung kvinne og ein ung mann er på veg mot oppløysing og sorga som følgjer. Utover den nokså konvensjonelle forteljinga er prosadikta prega av ein sans for dei registrerande setningane som borar i detaljane. Tekstane til Døskeland kan zoome inn på ei fluge som kryp over eit lår, eller panorere seg over eit større utsnitt og slik danne meir samansette sjikt av handlingar og bilete.
Minnebilete
Det bedande imperativet i tittelen peikar på ønsket ei kvinne har om å verte romma av noko, og redsla for at nokon gir slepp på henne. Når forholdet til slutt endar, vert tekstane avløyste av minnebilete av faren og glimt frå barndommen. Kvinna verkar kanskje passiv og konturlaus fordi ho er avhengig av at ein annan person skal gi henne ei endeleg og avslutta form, men avhengnaden uttrykkjer òg ein eksistensiell dimensjon, at mennesket er skapt for å vere i lag med andre. Skildringa av eit akvarium som vert tømt, rissa frå ein scene i symjehallen eller råda om korleis få til ein vellukka podekvist, leverer ulike bilete på det å fyllast, av nærleik, eit vesentleg omgrep i kjærleiksvokabularet.
Ja, det handlar om kjensler, om nærleik og distanse, som vert reflektert på fiffig språkleg vis hos Døskeland. For sjølv om tekstoverflata verkar distansert, litt kald og fjern frå all patos, er nett denne avstanden naudsynleg, han gjer at underteksten vert ladd med ekstra trykk. «Ikke gi følelsene navn. Du finner dem opp på den måten», står det i ein tekst, som om det var eit råd forfattaren sjølv har nytta. For snarare enn å namngi kjensler, gir Døskeland dei rom og spelar dei ut også utanfor kjærleiksforholdet, plantar dei om, til dømes i fysiske prosessar i omgjevnadane.
Nærleik
Stort sett er ikkje kvaliteten på desse prosadikta avhengig av at dei blir lesne i samanheng. Fleire av tekstane står godt på eigne bein og hyser slåande enkeltformuleringar som bit seg fast i denne lesaren. Nett i spenningsfeltet mellom prosaen og diktet opnar boka til Døskeland opp for det lyriske og biletskapande på ein dvelande og langsam måte. Behold meg opnar for ei meir allmenn eksistensiell undring over kvar nærleik kan vere og kva det har å seie for mennesket.
Sindre Ekrheim
Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Prosadikt
Tora Sanden Døskeland:
Behold meg
Forlaget Oktober 2018
Tora Sanden Døskelands debutarbeid Behold meg består av prosadikt som utviklar eit forteljande stoff: Eit kjærleiksforhold mellom ei ung kvinne og ein ung mann er på veg mot oppløysing og sorga som følgjer. Utover den nokså konvensjonelle forteljinga er prosadikta prega av ein sans for dei registrerande setningane som borar i detaljane. Tekstane til Døskeland kan zoome inn på ei fluge som kryp over eit lår, eller panorere seg over eit større utsnitt og slik danne meir samansette sjikt av handlingar og bilete.
Minnebilete
Det bedande imperativet i tittelen peikar på ønsket ei kvinne har om å verte romma av noko, og redsla for at nokon gir slepp på henne. Når forholdet til slutt endar, vert tekstane avløyste av minnebilete av faren og glimt frå barndommen. Kvinna verkar kanskje passiv og konturlaus fordi ho er avhengig av at ein annan person skal gi henne ei endeleg og avslutta form, men avhengnaden uttrykkjer òg ein eksistensiell dimensjon, at mennesket er skapt for å vere i lag med andre. Skildringa av eit akvarium som vert tømt, rissa frå ein scene i symjehallen eller råda om korleis få til ein vellukka podekvist, leverer ulike bilete på det å fyllast, av nærleik, eit vesentleg omgrep i kjærleiksvokabularet.
Ja, det handlar om kjensler, om nærleik og distanse, som vert reflektert på fiffig språkleg vis hos Døskeland. For sjølv om tekstoverflata verkar distansert, litt kald og fjern frå all patos, er nett denne avstanden naudsynleg, han gjer at underteksten vert ladd med ekstra trykk. «Ikke gi følelsene navn. Du finner dem opp på den måten», står det i ein tekst, som om det var eit råd forfattaren sjølv har nytta. For snarare enn å namngi kjensler, gir Døskeland dei rom og spelar dei ut også utanfor kjærleiksforholdet, plantar dei om, til dømes i fysiske prosessar i omgjevnadane.
Nærleik
Stort sett er ikkje kvaliteten på desse prosadikta avhengig av at dei blir lesne i samanheng. Fleire av tekstane står godt på eigne bein og hyser slåande enkeltformuleringar som bit seg fast i denne lesaren. Nett i spenningsfeltet mellom prosaen og diktet opnar boka til Døskeland opp for det lyriske og biletskapande på ein dvelande og langsam måte. Behold meg opnar for ei meir allmenn eksistensiell undring over kvar nærleik kan vere og kva det har å seie for mennesket.
Sindre Ekrheim
Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.
Fleire av tekstane står godt på eigne bein og hyser slåande enkeltformuleringar som bit seg fast i denne lesaren.
Fleire artiklar
Foto: Gorm Kallestad / NTB
Erling Kittelsen er blant dei mest mangsidige av norske poetar, skriv Jan Erik Vold.
Rondanecupen på Otta er ei bridgetevling stinn av tradisjon.
Foto: Otta bridgeklubb
«Det finst bridgespelarar i kvar ein avkrok.»
Jill Stein på eit valkampmøte i Dearborn i Michigan 6. oktober. I vippestaten Michigan fryktar demokratane at Stein skal ta mange røyster frå Harris.
Foto: Rebecca Cook / Reuters / NTB
Stein kan velte lasset
Jill Stein, kandidaten til Dei grøne, er valjokeren demokratane gjerne skulle vore forutan.
Sunniva M. Roligheten debuterte som romanforfattar i 2022. Boka som kjem ut no, har ho skrive saman med Daniel A. Wilondja.
Foto: Anna-Julia Granberg / Blunderbuss
Orda mellom oss
Sunniva M. Roligheten, Daniel A. Wilondja og Google Translate har saman skrive ein fascinerande tekstkollasj.
Teikning: May LInn Clement