Det Norske Teatret

Edvard Hoem:

Slåttekar i himmelen

Dramatisert av Kristian Lykkeslet Strømskag
Regi: Bentein Baardson
Scenografi: Arne Nøst
Videodesignar: Reidar Andreas Richardsen

Edvard Hoems indirekte sjølvbiografiske romanar, om den hardtarbeidande familien i det karrige Vest-Noreg for over 150 år sidan, har alt fengsla og rørt norske lesarar i nokre år. Det første bandet, Slåttekar i himmelen, er vel alt no å rekne for ein klassikar. Det er ei stor utfordring å ta ei såpass fasettert forteljing til teaterscenen. Men samstundes, her er det hendingar som bed om å få kome til syne, og personskildringar som bed om å få kjøt og blod. Ein kan trygt slå fast at Det Norske Teatret har greidd det, relativt nøkternt utstyrt, men i spel og forteljeteknikk sannferdig og frodig.

Her handlar det om den trauste og heiderlege husmannen Knut Nesje, som er slåttekar for storbonden og drøymer om betre tider for seg og kona og borna, alt medan han må sjå borna rømme bygda og kona bli sliten, trist og gamal. Svigerinna hans, og den eine sonen, forlèt det framtidslause Noreg og dreg til Amerika, og slik held historia parallelt fram på to sider av Atlanteren.

Her er hendingar og lagnader som grip oss og held oss i ande, sjølv for oss som har lese boka og for lengst laga våre eigne bilete av stadane og menneska. Jon Bleiklie Devik og Heidi Gjermundsen Broch gjev nydelege tolkingar av ekteparet Nesje, og Sara Fellmann som den driftige, fine og sterke Gjertine er fullstendig i romanånda. Ensemblet elles gjer òg inspirert innsats, og den semiepiske dramaforma, som vekslar mellom direkte spel og forteljeteater, fungerer i denne samanhengen forunderleg saumlaust. I Bentein Baardsons regi er det gjennomført ein rank, direkte tone som ikkje kan unngå å treffe oss heime, og i Arne Nøsts lett spartanske, men sterkt biletmanande scenografi – ja, her er det òg vedunderlege projeksjonar av vestlandske landskap og amerikansk prærie – er vi heile tida til stades i det vi ser og høyrer.

Det kjem no og da kritiske røyster til norsk teater om tendensen til å la ny norsk dramatikk vere representert av dramatiserte romanar. Kan hende har det vore mykje av det i seinare tid. Men at norsk originalskriven dramatikk tapar i merksemdskampen, kan ein ikkje berre skulde teatera for. Publikum vil trass i alt gjerne ha den gode historia. Da lyt ein ta han frå der han er å finne. Og denne gongen er det hjå Edvard Hoem.

Bent Kvalvik

Bent Kvalvik er filmarkivar og fast teatermeldar i Dag og Tid.