Rapport

Focus: World Film Market Trends

Filmfestivalen i Cannes

Kinokultur lever eit rikt liv sjølv om mange strøymer filmar i sofaen. Den årlege rapporten frå røynda i filmbransjen kjem kvart år før festivalen i Cannes. Europa plar få fokus. EU sprikar. Sjølv om publikumstala i 2018 fall, finn ein vekst i mange land. Leiarane lid, med stor svikt i Tyskland og tilbakegang i både Frankrike og Italia. Storbritannia nådde derimot høgder dei ikkje har sett sidan 1970.

Publikumsvekst i Polen

Det gjorde dei med filmar frå USA. Stundom har Hollywood heimleg hjelp. Både Mamma Mia! Here We Go Again og Bohemian Rhapsody er med i topp fem. Frankrike, på si side, har store studio som stel plassar heilt i toppen med sjangerfilmar i serie. Les Tuche 3 slo nesten Incredibles 2. Korkje Tyskland eller Italia meistrar å få eigne filmar inn på topp ti. Der er alle frå USA. Ser ein bortom dei største, kan ein merke seg at Polen ikkje har hatt fleire folk på kino sidan kommunismen. Eit femte år med publikumsvekst kjem først og fremst på grunn av stor suksess for polske filmar. Dei fire filmane med flest selde billettar var polske. Om grunnen er nasjonalistisk kulturpolitikk, er kanskje sverdet tviegga.

I Noreg blømer òg nasjonalismen. På vitjingslista toppar rett nok meir musikal med ABBA, men så følgjer Skjelvet, Den 12. mann og Månelyst i Flåklypa før Preikestolen prydar Mission: Impossible – Fallout. Danskane drog heim ein nasjonal trippel på topp. Naboane våre i Russland tok òg første plass sjølv. Elleve og ein halv million såg Dvizhenie vverkh. Den knuste røysa av Disney på dei neste plassane.

Amerika og dei andre

Elles i verda styrer USA mykje. Sjølv såg dei berre eigne filmar. I resten av Amerika er dominansen deira brutal. Dei åtte største latinamerikanske filmlanda har til saman tre eigne filmar blant åtti plassar på sine topp ti. Det er trist, for folk frå regionen sopar inn Oscar-statuettar og andre prisar i bøtter og spann. I Oseania druknar det heimespøta totalt. I Sør-Afrika såg alle Black Panther. Asia har store unnatak med sterke tal frå Kina, Japan, Sør-Korea, India og Iran som vanleg.

Sidan april i fjor får ein no òg gå på kino i Saudi-Arabia, men dei ser berre filmar frå venene i USA. Duoen held fram med kulturell dominans på kvart sitt vis, mens andre land i verda viser veldig variasjon.

Håkon Tveit

Håkon Tveit er lektor i latinamerikansk kultur og historie ved Universitetet i Bergen og fast filmmeldar i Dag og Tid.