DOKUMENTAR

Regi: Jonas Poher
Rasmussen

Flukt (Orig.tit.: Flee)

Med: Daniel Karimyar, Fardin Mijdzadeh, Milad Eskandari
Kinofilm

Akademikaren Amin er vellukka. Afghanaren er busett i Danmark med ein mann han skal gifte seg med. Barndomsvenen Jonas er dokumentarfilmskapar og skal lage film om historiene Amin aldri har fortalt. Han opnar seg om flukta frå Afghanistan til Danmark tidleg på nittitalet. Det var ingen enkel veg. Historia hans er samansett, lærerik, opprivande og viktig.

Anonymt arkiv

Teikningane har to ulike stilar. Det meste av filmen held seg i ein tradisjonell fransk stil med rein strek. Stundom kjem nokre marerittliknande sekvensar i svartkvitt, som liknar skisser med blyant. Desse er ekstra effektfulle og fine.

Arkivmaterialet frå Afghanistan på åttitalet og Russland på nittitalet gjev god kjensle av samanheng til den anonymiserte, animerte forteljinga med lyden av dei ferske intervjua med Amin. Minne om actionfilmar med Jean-Claude van Damme frå barndomen og meksikansk såpeopera dubba til russisk friskar opp.

Bruken av skodespelarar til å legge lyd på barneåra gjer saman med bruk av animasjon at filmen vakar mellom dokumentar og fiksjon. Det passar godt og gjer at Flukt skil seg frå mange dokumentarfilmar om både flukt og Afghanistan.

Altfor aktuell

Når USA finansierer Osama bin Laden og forløparane til Taliban i von om å skape eit Vietnam for Sovjetunionen i 1989, er det ein solid dose lagnadsironi på gang sett frå i dag. At scenene frå den tida er så til forveksling like scenene frå august 2021 er ikkje til å tole.

Flukt vart vald ut til Cannes-festivalen i fjor, men vart utsett på grunn av pandemien. At dei dramatiske endringane i Afghanistan kom rett før kinopremieren her til lands, er difor tilfeldig, men ein lyt håpa at det gjev ein ekstra motivasjon til å løyse billett for både byråkratar, politikarar og andre medmenneske.

Amin er ein type som Danmark gjerne sender til døden i heimlandet, med ein tvilsam asylsøknad. Flukt er farleg. Å flykte som barn er traumatisk.

Denne filmen gjev djup innsikt i kva det kostar, kva ein sit att med, og korleis det påverkar livet vidare. Filmen er rørande, vakker og vond. Vi skuldar folk som Amin å høyre på forteljingane deira, og å ta imot dei med opne armar etter at vi har kriga i landet deira i tjue år.

Håkon Tveit

Håkon Tveit er lektor i latinamerikansk kultur og historie ved Universitetet i Bergen og fast filmmeldar i Dag og Tid.